به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، در روزهای گذشته که شهر ساحلی «بیاریتز» فرانسه میزبان رهبران هفت کشور صنعتی جهان بود، توجه ها به این شهر و نتایج نشست جلب شد به ویژه دیدارهایی که در زمینه مسائل ایران انجام گرفته بود؛ دیدار «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران با مکرون و همتای فرانسوی در آستانه اجلاس و همچنین گفت وگوی مکرون با «دونالد ترامپ» درباره ایران از آن جمله به شمار می رفت.
گفته های رئیس جمهوری فرانسه مبنی بر احتمال دیدار حجت الاسلام «حسن روحانی» و ترامپ در آینده ای نزدیک، بیش از هر رویداد دیگری توجه ها را به سمت خود معطوف کرد و خبرساز شد. مکرون در پایان اجلاس ضمن ابراز امیدواری به دیدار روسای جمهوری ایران و آمریکا در هفته های آتی، گفت که «مذاکرات برای فراهم کردن مقدمات ملاقات آقای ترامپ با حسن روحانی در جریان است و من امیدوارم در هفته‌های آینده، بر اساس این گفت وگوها بتوانیم شاهد دیدار پرزیدنت ترامپ و پرزیدنت روحانی باشیم.»
بعد از اظهارات مکرون، نگاه ها به ترامپ دوخته شد که چه واکنشی در این زمینه نشان می دهد. اشتیاق ترامپ برای مذاکره با ایران بر کسی پوشیده نیست و وی بارها صراحتاً خواستار گفت وگو با ایران شده است در حالی که تهران شرط گفت وگو را برداشته شدن تحریم ها می داند.
ترامپ در پاسخ به پرسش یک خبرنگار تلاش کرد تا از ذوق زدگی و رفتار هیجانی پرهیز کرده و راه میانی را برگزیند، بنابراین اظهار کرد «در شرایط فعلی آنها باید خوب عمل کنند و اگر همه چیز خوب پیش برود، چرا که نه ولی اگر رفتار خود را تصحیح نکنند، ما به آنها جواب مرگباری خواهیم داد»؛ ادامه صحبت های ترامپ مبنی بر احساس خوب او به ایران و «فوق العاده» خواندن ایرانیانی که او می شناسد، باعث شد تا تحلیلگران کفه ترازوی اقبال وی به گفت وگو با ایران را سنگین تر از سیاست های تهاجمی وی ارزیابی کنند.
در طرف دیگر تهران نیز منافع ملی را چراغ راهنمای هر نوع کنش و واکنشی در عرصه سیاست خارجی می داند. دیروز دوشنبه چهارم شهریورماه، رئیس جمهوری کشورمان در همایش «ارائه دستاوردهای دولت تدبیر و امید در توسعه زیرساخت های روستایی» که در سالن اجلاس سران برگزار شد، اظهار کرد: معتقدم برای منافع ملی کشورمان از هر ابزاری باید استفاده کرد. اگر بدانم که به یک جلسه ای بروم و با کسی ملاقات کنم که کشور من آباد و مشکلات مردم حل می شود دریغ نخواهم کرد، اصل منافع ملی ملت ایران است.
در همین حال، روحانی امروز در سخنانی خاطرنشان ساخته «اگر کسی بخواهد با حسن روحانی عکس بگیرد این کار امکان پذیر نیست مگر آنکه روزی از تمام تحریم‌های ظالمانه دست بردارد و به حقوق ملت ایران احترام بگذارد.» همزمان ظریف نیز ملاقات روسای جمهوری ایران و آمریکا در شرایط کنونی را «غیرقابل تصور» ارزیابی کرده است.
از این مسائل که بگذریم اما تکاپوی فرانسه و شخص مکرون برای نجات برجام و کاستن از تنش های بین تهران و واشنگتن مشهود است؛ تماس های تلفنی مکرر مکرون با روحانی، گسیل داشتن چندباره «امانوئل بن» مشاور دیپلماتیک او به ایران و همچنین هماهنگی و مذاکره با طرف مقابل دعوا باعث شده که همواره از کاخ الیزه به عنوان بازیگر میانجی برای حل اختلافات ایران و آمریکا نام برده شود.
مکرون تاکنون تلاش کرده تا با طرح های ابتکاری به این دعواها و تنش ها خاتمه دهد که طرح «انجماد در مقابل انجماد» یا همان «فریز در برابر فریز» از آن جمله به شمار می رود؛ طرحی که مشاور دیپلماتیک مکرون در تهران مطرح کرد و مقبول مقامات جمهوری اسلامی واقع نشد. بر پایه طرح مذکور، ایران که تاکنون دو گام در مسیر کاهش تعهدات برجامی برداشته و میانه این ماه نیز گام سوم را خواهد برداشت، باید کاهش تعهدات را در ازای توقف تحریم های نفتی از سوی آمریکا، متوقف کند.
از نگاه ناظران، یکی از عمده ترین مسائلی که بسترساز تکاپوی دیپلماتیک مکرون شده به نوع نگاه اروپایی وی به برجام برمی گردد. سران کشورهای اتحادیه اروپا به ویژه فرانسه که همواره نگاه سیاسی و امنیتی به برجام داشته اند، نابودی توافق را بسترساز تنش ها و بحران هایی می دانند که همانند مهاجران و تروریسم به درون مرزهای جغرافیایی کشیده خواهند شد. در نتیجه به دنبال برداشته شدن گام های کاهنده تعهدات از سوی تهران و به موازات آن افزایش تنش ها در آب های خلیج فارس، تکاپوی دیپلماتیک پاریس وارد فاز پویاتری شده است.
بنابراین فرانسه و برخی بازیگران باقی مانده در توافق هسته ای نسبت به رخدادهای تنش زایی چون افزایش حضور نظامیان و جنگنده‌های آمریکایی در خلیج فارس، کاستن پلکانی تعهدات برجامی تهران، حملات خرابکارانه به چند نفتکش در بندر فجیره امارات و دریای عمان، سرنگونی پهپاد آمریکایی، ورود سومین ناو انگلیسی به پهنه آبی جنوب و غیره احساس نگرانی می کنند و در تلاش اند قبل از وقوع رخدادی ناخوشایند و غیرقابل پیش بینی از وقوع آن جلوگیری کنند.
تحلیلگران از این جهت به تلاش های مکرون خوشبین اند؛ رئیس جمهور کشوری که به عنوان یکی از اعضای باقی مانده و متعهد به برجام، نزد ایران و آمریکا از جایگاه ویژه ای برخوردار است. بنابراین پاریس به عنوان یک بازیگر اثرگذار اتحادیه، تاثیر بسزایی در تعدیل مواضع دو طرف، کاستن از تنش های منطقه ای و همچنین اجرای توافق هسته ای دارد که برای آن بیش از یک دهه در رایزنی های دیپلماتیک شراکت کرده است.