روز جهانی مقابله با آزمایشات هسته‌ای با هدف آگاهی افزایی و آموزش افراد در مورد پیامدهای فاجعه بار آزمایش تسلیحات هسته‌ای برای بشر، محیط زیست و زمین، از سوی سازمان ملل متحد تعیین شده است. هدف از گرامیداشت سالیانه این روز توقف آزمایشات هسته‌ای و برقراری صلح و امنیت در سراسر کره خاکی است. کارشناسان، صاحب‌نظران و سازمان‌های مربوطه از این روز به عنوان فرصتی برای به اشتراک گذاشتن دیدگاه‌های خود در مورد مسأله تسلیحات و آزمایشات هسته‌ای با جهانیان، استفاده می‌کنند.
تاریخچه آزمایش هسته‌ای
نخستین آزمایش هسته‌ای در ژوئیه سال ۱۹۴۵ میلادی با پرتاب یک بمب پلوتونیومی بر فراز صحرای آلاموگوردوی آمریکا آغاز شد. از سال ۱۹۴۵ تا ۱۹۹۶ بیش از دو هزار آزمایش هسته‌ای در جهان انجام شد. آزمایشات هسته‌ای عموما بر مبنای واسطه یا مکانی که در آن انجام شده به سه دسته آزمایشات اتمسفری، آزمایشات در زیردریا و آزمایشات زیرزمینی، تقسیم می‌شوند.
در نخستین روزهای انجام آزمایشات هسته‌ای حتی به پیامدهای فاجعه بار این آزمایشات بر زندگی بشر توجهی نمی‌شد چه رسد به خطرات ناشی از ذرات رادیواکتیو به جای مانده از آزمایش‌های اتمسفری. حال جامعه جهانی سال‌هاست که خواستار ممنوعیت انجام آزمایشات هسته‌ای با هدف تضمین جان افراد و حفاظت از محیط زیست شده است؛ خواسته‌هایی که انگار قدرت‌های حق به جانب جهانی گوش خود را به روی آن‌ها بسته‌اند.
سازمان ملل متحد در اواخر سال ۲۰۰۹ میلادی در جریان شصت و چهارمین مجمع عمومی خود پیش‌نویس یک قطعنامه را علیه انجام این آزمایشات تصویب کرد تا میزان آگاهی افراد را در مورد تهدیدات و خطرات ناشی از تسلیحات هسته‌ای افزایش دهد. این نهاد بین‌المللی امید داشت تا از این طریق کشورهای عضو را به حرکت به سوی ایده خلع سلاح هسته‌ای ترغیب کند.
روز جهانی مقابله با آزمایشات هسته‌ای هر ساله به مناسبت تعطیل شدن یکی از بزرگترین مراکز انجام آزمایشات هسته‌ای در قزاقستان (محوطه سمیپالاتینسک) در تاریخ ۲۹ اوت (۷ شهریور) سال ۱۹۹۱، در چنین روزی گرامی داشته می‌شود. گرامیداشت این روز نخستین بار در ماه اوت سال ۲۰۱۰ میلادی آغاز شد. هر ساله در چنین روزی گردهمایی‌ها، کنفرانس‌ها، نمایشگاه‌ها و سخنرانی‌هایی با این مضمون در سراسر جهان برگزار می‌شود.
لاف هسته‌ای آمریکا و رژیم صهیونیستی
محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه ایران سال گذشته به مناسبت روز جهانی مقابله با آزمایشات هسته‌ای در حساب توییتری خود نوشت، «تنها بمب‌های هسته‌ای موجود در منطقه ما متعلق به اسرائیل و آمریکا هستند. اولی یک متجاوز همیشگی و آن یکی، تنها استفاده‌کننده از تسلیحات اتمی. بخاطر داشته باشید که ایران از سال ۱۹۷۴ خوستار منطقه عاری از سلاح اتمی شده است».
آمریکا و رژیم صهیونیستی که دائما فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران را در قالب تلاش برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای تعبیر و محکوم کرده و ایران را به انواع و اقسام تحریم‌ها تهدید می‌کنند، خود بزرگترین تهدید اتمی برای جهان امروز هستند.
آمریکا بود که با هدف قدرت‌نمایی در پایان جنگ جهانی دوم نخستین بمباران اتمی جهان را انجام داد. سران این کشور در ۶ اوت ۱۹۹۵، یک بمب اتمی موسوم به «پسربچه» (Little Boy) را بر فراز شهر هیروشیما در ژاپن پرتاب کردند. این بمب در فاصله ۶۰۰ متری در آسمان منفجر شده و ۶۰ درصد از شهر را به کلی نابود کرد و بین ۷۰ تا ۱۰۰ هزار نفر را از بین برد. به فاصله سه روز، بمب اتم دیگری به فراز شهر ناکازاکی روانه شد که ۴۰ هزار کشته و ویرانی‌های جبران ناپذیری برجای گذاشت. در جریان این بمباران‌ها که ظرف سه روز انجام شدند، بیش از صد هزار نفر بلافاصله کشته و شمار زیادی از افراد نیز در نتیجه اثرات مخرب تشعشعات رادیواکتیو جان خود را از دست دادند. با توجه به این فاجعه فراموش نشدنی، پرونده سیاه آمریکا در حوزه استفاده از تسلیحات اتمی بر کسی پوشیده نیست.
از طرف دیگر بنابر گزارش انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم، رژیم صهیونیستی نیز به طور تخمینی بین ۷۵ تا ۴۰۰ کلاهک هسته ای دارد که همواره آن را تکذیب می کند.
در زمان حاضر هشت کشور در جهان جنگ‌افزار هسته‌ای دارند. از این تعداد تنها پنج کشور آمریکا، روسیه، انگلستان، فرانسه و چین به سبب عضویت در پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای از حق برخورداری از این تسلیحات برخوردارند. با این وجود از زمان به اجرا درآمدن این پیمان در سال ۱۹۷۰ تاکنون سه کشور هند، پاکستان و کره شمالی که عضو آن نیستند به انجام آزمایشات هسته‌ای علنی دست زده‌اند.
تلاش‌های سازمان ملل متحد و دیگر چهره‌ها و نهادهای فعال در زمینه توقف آزمایشات هسته‌ای و نابودی کامل جنگ افزارهای اتمی در جهان تاکنون راه به جایی نبرده است و گویی قدرت‌های جهان با وجود شعارهایی که از تلاش برای برقراری صلح و امنیت در جهان سر می‌دهند، حاضر نیستند از این ابزار مرگبار تهدید و ارعاب خود دست بکشند.