بنا بر گزارش انجمن مستندسازان سینمای ایران، اعضای این انجمن خطاب به انتخاب کنندگان و نهادهای تصمیم گیر برای انتخاب نماینده ایران در اسکار ۲۰۲۰ امروز چهارشنبه (۶ شهریور) بیانیه‌ای را منتشر کرد.
در این بیانیه آمده است: انتخاب فیلم مستند در جستجوی فریده به عنوان نماینده سینمای ایران در مراسم اسکار امسال به خودی خود و بی هیچ پیشینه و قضاوتی، اتفاقی فرخنده و ارزشمند به نظر می‌آید و مستحق تبریک فراوان به عوامل فیلم و سینمای مستند کشور است اما فارغ از اینکه جشنواره‌ها و جوایز در طول چند دهه عمر سینمای بالنده مستند کشورمان نه هدف و متر و معیار که بهانه و وسیله‌ای برای شناساندن و رساندن فیلم های مستند به دست مخاطبینش بوده، انتخاب یک فیلم مستند برای اولین بار پس از انقلاب، آن هم توسط هیات انتخابی عمدتا دور از سینمای مستند، جای تامل و تعمق فراوان دارد.
آیا این انتخاب نقطه عطفی در رویکرد و نگرش مدیران و هیات‌های انتخاب درباره فیلم مستند است؟ آیا برخی مدیران دست از تصمیمات عوام‌پسند برداشته‌اند و استراتژی‌های دورنگرانه‌تری پیدا کرده و به اهمیت فیلم مستند در دنیای سینما دست یافته‌اند؟ آیا می‌توان امید داشت که اعضای هیات انتخاب به خوبی فیلم‌های مستند یک سال گذشته ایران را رصد کرده‌اند، با مختصات و زیر و بم این سینما آشنا هستند و شایستگی‌های فیلم در جستجوی فریده را آن طور که باید دریافته‌اند و سپس آن را انتخاب کرده‌اند؟
انجمن مستندسازان سینمای ایران ذکر چند نکته در این زمینه را لازم می‌داند:
۱. اگر بناست به فیلم‌های مستند ایرانی هم به عنوان نماینده ایران در اسکار نگاه شود، خوب است در میان هیات انتخاب افراد واقف به زیر و بم فیلم مستند و آشنا به دستور زبان آن هم بیشتر باشد.
۲. فیلم‌های مستند بسیاری، بدون کوچک‌ترین کمک از نهادهای دولتی توانستند در جشنواره‌های بسیاری بدرخشند. همچنان‌که در سال‌های اخیر چند فیلم مستند از سوی جشنواره‌های تخصصی برای ارائه به اسکار در مسیر واقعی رقابت قرار گرفتند اما بی‌عملی نهادهای تاثیرگذار و از آن مهم‌تر ناآگاهی آنان از مسیرهای واقعی و ارگانیک رقابت فیلم مستند برای اسکار این فرصت‌ها را بر باد داد. انجمن مستندسازان در زمان لازم با نامه‌های متعدد به دستگاه‌های اجرایی و از جمله وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به این موضوع هشدار داده بود. امیدواریم انتخاب این فیلم به عنوان نماینده سینمای ایران، مقدمه‌ای باشد برای توجه بیشتر به ظرفیت‌های فیلم مستند و حمایت از آن در آینده.
۳. بپذیریم سینمای مستند ما خالق آثاری درجه اول و قابل رقابت در سطح بین المللی است. خطاست اگر به جای حمایت از این سینمای شریف در مسیر درست خودش بخواهیم این سینما را با متر و معیارهای سینمای داستانی و خارج از هویت واقعی خودش داوری کنیم. متاسفانه در سال‌های اخیر یک نگاه مدیریتی تلاش دارد با تحمیل فضای سینمای داستانی و از جمله موضوع نمایش و میزان فروش در سالن سینما، سینمای مستند را به مسیری بیندازد که با مسیر واقعی آن فرسنگ‌ها فاصله دارد.
در پایان، ضمن تبریک دوباره به سازندگان فیلم منتخب، امیدواریم باز شدن فضای گفت‌وگو درباره این انتخاب و همچنین نحوه حمایت از حضور بین المللی فیلم‌های مستند، به درخشش بیشتر فیلم‌های مستند ایرانی و در نهایت افزایش مخاطبان این سینما بیانجامد.
چندی پیش هیات انتخاب برای فیلم نماینده ایران در مراسم اسکار ۲۰۲۰ مستند در جستجوی فریده را برای معرفی انتخاب کردند که حواشی بسیاری همراه داشت.