طولانی شدن این روند سبب شده بود نگرانی‌هایی درباره احتمال خروج مجوز احداث این مجتمع‌ها از استان فارس مطرح شود اما "عنایت الله رحیمی" استاندار فارس چهارشنبه در سفر به شهرستان فیروزآباد به محل احداث پتروشیمی این شهرستان رفت تا حضور وی، تاکیدی بر عزم مدیریت ارشد استان برای شتاب بخشی به احداث آن باشد.
وی در این بازدید تاکید کرد: احداث پتروشیمی‌ها در استان فارس به عنوان پروژه‌های حائز اهمیت اقتصادی مطرح و در حال پیگیری است.
به گفته استاندار فارس، ۶ پتروشیمی در استان فارس تعریف شده که چهار واحد آن در فیروزآباد، جهرم و فسا قرار است از خط اتیلن جنوب تغذیه شود.
بنا بر اعلام وی، دو طرح احداث پتروشیمی دیگر در ممسنی و کازرون قرار دارد که تغذیه آن از خط غرب تامین خواهد شد.
پیشنهاد سرمایه‌گذار برای تجمیع پتروشیمی‌ها
استاندار فارس در حاشیه این بازدید با بیان اینکه در حدود ۱۱ سال گذشته این پروژه ها مکان یابی و مقدمات کار آغاز شده و سرمایه گذار نیز از توان اجرایی بالایی برخوردار بوده است، افزود: انتظار می‌رفت در این ۱۰ سال نتیجه ای حاصل شود ؛ اما سرمایه گذار اعتقاد دارد چهار پتروشیمی پراکنده از نظر اقتصادی به صرفه نیست و پیشنهاد تجمیع این مجتمع‌های پتروشیمی را ارائه داده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه در دنیای اقتصادی امروز سود دهی پروژه‌ها برای سرمایه گذاران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، عنوان کرد: در این رابطه جلسات متعددی با قرارگاه خاتم الانبیا سپاه پاسداران به عنوان سرمایه گذار، نمایندگان مردم چهار شهرستان در مجلس شورای اسلامی و نماینده ولی فقیه در استان داشته ایم و در پایان مقرر شده نمایندگان به نتیجه‌ای واحد برسند و اگر نرسیدند استاندار تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کند که هفته آینده نتیجه اعلام خواهد شد.
رحیمی بیان کرد: تاکید بر مکانی است که به هر چهار شهرستان نزدیک باشد.
اطمینان بخشی استاندار: پتروشیمی‌ها در فارس می‌مانند
استاندار فارس با بیان اینکه پیشنهاد سرمایه گذار ایجاد شهرک های پتروشیمی و متمرکز کردن پتروشیمی ها در یک نقطه است، افزود: هدف ما نیز ایجاد اشتغال و ارزش افزوده در این شهرستان‌ها بود و با توجه به اینکه شهرک ها محصولات ثانویه را تولید می کنند اشتغال بیشتر و سرمایه گذاری کمتری در پی دارند، اشتغال آنها پایداراست و صنعت ایجاد شده نیز سبز و فاقد آلایندگی است.
نماینده عالی دولت در استان فارس در پایان تاکید کرد: این پتروشیمی ها قطعا در استان می مانند.
پتروشیمی‌ها، طرحی برای توزیع عادلانه ثروت
پیش از این، نماینده ولی‌فقیه در فارس و امام جمعه شیراز ۲۳ مردادماه در دیدار با فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره احداث پتروشیمی‌های مصوب در استان عنوان کرد: مباحث بسیار مهمی همچون آمایش سرزمینی، توزیع عادلانه ثروت و پدافند غیرعامل باید برای جانمایی این پتروشیمی‌ها مد نظر باشد و اغراض شخصی و تنگ‌نظری‌ها نباید احداث این پتروشیمی‌ها را بیش از این به تعویق بیندازد.
آیت‌الله لطف‌الله دژکام افزود: تاکید ما این است که پتروشیمی‌هایی که یک دهه پیش برای عمران و آبادانی استان فارس مصوب شدند و بودجه به آن ها اختصاص یافته، از استان خارج نشوند و همچنان باید در شهرستان‌های فارس احداث شوند.
نماینده رهبر معظم انقلاب در فارس اظهار داشت: یکی از اهداف اصلی احداث خط اتیلن مرکز و پتروشیمی‌هایی که حول آن احداث می‌شود، محرومیت‌زدایی و توزیع عادلانه ثروت در سطح کشور است و زمانی که چنین هدف‌گذاری صورت گرفته، نباید در اجرای این پروژه‌ها از هدف اولیه دور شد.
فراز و نشیب پتروشیمی‌های فارس
موضوع صدور مجوز احداث پتروشیمی در استان در سال ۱۳۸۶ توسط هیأت وزیران و با هدف محرومیت‌زدایی و توسعه صنعتی مناطق محروم فارس و با تعهد تأمین خوراک از خط اتیلن مرکز در شهرهای فیروزآباد، فسا، جهرم و داراب و مشارکت بخش خصوصی مورد تأیید قرار گرفت.
پس از آن، شرکت ملی صنایع پتروشیمی در سال ۱۳۸۸ موضوع تغییر محل احدات الفین ۱۴ از بندر عسلویه به فیروزآباد و تغییر نام الفین چهاردهم به پتروشیمی فیروزآباد و اختصاص اتان تولیدی پالایشگاه گاز پارسیان یک و دو به پتروشیمی فیروزآباد را مصوب کرد.
پیش از این معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس ۳۰ تیرماه گذشته در این باره گفته بود: گرچه در ابتدا می‌بایست بر روی مکان یابی دقیق اجرای این پروژه‌ها کارهای کارشناسی دقیق‌تری انجام می‌شد که این همه سال اجرای آنها طول نکشد اما اجرای طرح‌های پتروشیمی خط اتیلن مرکز به شکل یک بسته کامل تعریف شده بود به گونه‌ای که از مرحله استحصال اتان از پالایشگاه مُهر، خط انتقال از مُهر تا فیروزآباد، اجرای طرح الفین فیروزآباد به عنوان تأمین کننده مواد اولیه سه پتروشیمی دیگر، خط انتقال از فیروزآباد تا شهرستان‌های جهرم، فسا و داراب و اجرای سه طرح پتروشیمی دیگر به شکل یک زنجیره کامل اجرا شود چرا که بدون اجرای هر کدام از این حلقه‌های زنجیره، اجرای سایر موارد با مشکل مواجه می‌شد.
یدالله رحمانی اضافه کرد: این پروژه‌ها در سال‌های گذشته از پیشرفت فیزیکی قابل توجهی برخوردار نبودند و لذا از اواخر سال ۱۳۹۴ جلساتی را با مسئولان قرارگاه خاتم‌الانبیا به عنوان سرمایه‌گذار پروژه و هیأت مدیره و مدیران مجموعه طرح‌های پروشیمی خط اتیلن برای بررسی مسائل و مشکلات و اتخاذ تمهیدات لازم برای تحرک بخشیدن به پروژه‌ها گذاشته شد.
وی افزود: در جمع بندی، مسائل و مشکلات در سه بخش شامل، تعلیق مسدودی تسهیلات ارزی پروژه از محل منابع صندوق توسعه ملی به ارزش تقریبی یک میلیارد و ۳۳۸ میلیون دلار، عدم اجرای خطوط انتقال خوراک پروژه‌های مذکور توسط وزارت نفت و عدم تأمین و تخصیص آب مورد نیاز پروژه‌ها مطرح شد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس اضافه کرد: بر همین اساس، جلسه‌های متعددی با وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی ذیربط و صندوق توسعه ملی برگزار شد و پیگیری‌های مستمری انجام یافت که وزارت نیرو طی نامه رسمی متناسب با نیاز پروژه‌ها، تخصیص آب را ابلاغ کرد.
رحمانی ادامه داد: صندوق توسعه ملی نیز مجوز رفع تعلیق مسدودی تسهیلات ارزی را ابلاغ کرد و وزیر نفت هم در سفر تیرماه سال ۹۵ معاون اول رئیس جمهوری به فارس اعلام کرد که این وزارتخانه نسبت به اجرای کامل خطوط انتقال خوراک پروژه‌ها حداقل ۶ ماه قبل از زمان بهره‌برداری از مجموعه پتروشیمی‌های خط اتیلن مرکز اقدام خواهد کرد و و متعاقب آن نیز طی نامه‌ای مکتوب، این موضوع را به استانداری فارس اعلام کرد.
او ادامه داد: لذا این موافقت‌ها به رئیس هیأت مدیره پتروشیمی‌های خط اتیلن مرکز ارسال و از آنها برنامه زمان بندی اجرای پروژه‌ها درخواست شد.
وی افزود: به دنبال آن، قرارگاه خاتم الانبیا به عنوان مجری و سرمایه‌گذار طرح خط اتیلن مرکز طی مکاتبه‌ای با وزیر نفت با اشاره به وضعیت خشکسالی‌های کشور و کاهش میانگین نزولات آسمانی و آب ذخیره شده در پشت سدهای استان، درخواست موافقت در خصوص انتقال طرح واحد الفین ۱۴ از فیروزآباد به بندر عسلویه به دلیل برخورداری از مزایایی مانند دسترسی به منابع متعدد گازی جهت تأمین مطمئن و پایدار خوراک مصرفی، دسترسی به آب فراوان برای سیستم خنک کننده صنایع پتروشیمی، دسترسی آسان به مبادی صادرات محصولات تولیدی و کاهش هزینه‌های سرمایه‌گذاری و قیمت تمام شده محصول را مطرح کرد.
رحمانی گفت: قرارگاه خاتم الانبیا در عین حال متعهد شد که به منظور اجابت منویات و نظرات عام‌المنفعه دولت در توسعه صنعتی و رونق اقتصادی در منطقه محروم شهرستان های تعیین شده برای احداث طرح‌های پتروشیمی خط اتیلن مرکز در استان فارس، اقداماتی همچون تأسیس شهرک صنعتی در اراضی تخصیص یافته، حمایت و مشارکت در تأسیس واحدهای صنایع پایین دستی پتروشیمی و سایر منابع وابسته در اراضی مذکور، حمایت در تشکیل خوشه‌های صنعتی مرتبط با ظرفیت‌های صنعتی و اقتصادی منطقه در اراضی مربوطه و اولویت دادن به متقاضیان بومی منطقه برای اشتغال در طرح‌های خط اتیلن مرکز را انجام دهد که تمام این موارد سبب شد که وزارت نفت با انتقال طرح الفین شهرستان فیروزآباد به بندر عسلویه موافقت کند.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس افزود: این موضوع (موافقت با انتقال طرح الفین شهرستان فیروزآباد به بندرعسلویه) باعث واکنش مقامات و مسئولان استانی شد و موضوع مخالفت با این انتقال به وزیر نفت و رئیس هیأت عامل صندوق توسعه ملی اعلام و با توجه به اینکه موضوع تصویب و مسدودی تسهیلات طرح‌های پتروشیمی مورد نظر که حاصل کوشش و پیگیری مسئولان استان بوده، درخواست جلوگیری از پرداخت تسهیلات ارزی مصوب به قرارگاه خاتم‌الانبیاء (به عنوان سرمایه گذار و مجری طرح) تا زمان تعیین تکلیف صراحتاً اعلام و پیگیری شد و مورد موافقیت هیأت عامل صندوق توسعه ملی قرار گرفت.
رحمانی گفت: حال با توجه به اینکه مقرر بود پتروشیمی فیروزآباد (واحد الفین) با ظرفیت یک میلیون تن نقش پتروشیمی مادر و تأمین کننده خوراک سه پتروشیمی را داشته باشد و با توجه به موافقت وزارت نفت با انتقال واحد الفین به عسلویه، مشکلات و محدودیت‌های مالی دولت در خصوص احداث خط اتیلن مرکز توسط وزارت نفت با برآورد تقریبی ۲۰۰ میلیون دلار و نیاز آب‌بری بالای طرح پتروشیمی فیروزآباد موجب شد نمایندگان فارس در مجلس شورای اسلامی اصرار بر اصلاح مجوز تأسیس صادره در خصوص نوع مواد استحصالی و ساختار این پتروشیمی از اتیلن به پلی‌اتیلن (مانند سه پتروشیمی دیگر) نموده که این امر سبب شد قسمتی از زنجیره تولید خط اتیلن مرکز نیاز به اصلاح داشته باشد.
او اظهار داشت: پس از این چالش و موضع‌گیری صریح استان، با توجه به مذاکرات انجام شده توسط مسئولان فارس، در سال ۱۳۹۷ شرکت گروه توسعه انرژی تدبیر (از شرکت‌های تابعه ستاد اجرایی فرمان حضرت امام) در خصوص احداث واحدهای پتروشیمی و همچنین اجرای طرح‌های پایین دستی پتروشیمی در شهرستان‌های استان به شکل مشارکتی اظهار تمایل کرد.
وی ادامه داد: بر همین اساس، جلساتی به ریاست استاندار فارس و با حضور تعدادی از نمایندگان شهرستان‌های این استان در مجلس و دستگاه‌های اجرایی مرتبط برگزار و تیم کارشناسی متشکل از استانداری فارس، گروه توسعه تدبیر انرژی، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) و مجمع انجمن حمایت از فارس نسبت به برگزاری جلسات کمیته کارشناسی به صورت منظم اقدام کرده و سناریوهای مختلف را با مشارکت قرارگاه خاتم‌الانبیاء، ستاد اجرایی فرمان امام، وزارت نفت و بخش خصوصی مورد بررسی قرار داده اند.
او اضافه‌کرد: از جمله مهمترین سناریوهایی که در جلسه‌های کمیته کارشناسی مورد بررسی قرار گرفت می‌توان به انتقال تولید اتیلن (الفین ۱۴) از فیروزآباد به منطقه عسلویه و احداث واحدهای پتروشیمی تولید پلی‌اتیلن در ۲ شهرستان و احداث صنایع پایین دستی در ۲ شهرستان دیگر، انتقال الفین (اتیلن) به عسلویه و تجمیع سه پلی‌اتیلن ترجیحاً در شمال استان و احداث چهار شهرک پتروشیمی در چهار شهرستان مورد نظر و اجرای کامل طرح اولیه احداث الفین در فیروزآباد و پلی‌اتیلن در شهرستان‌های جهرم، فسا و داراب اشاره کرد.
رحمانی افزود: در نهایت با توجه به مزایای احداث شهرک‌های پتروشیمی شامل افزایش ۱۰ برابری اشتغال و ۱۵ برابری ایجاد ارزش افزوده نسبت به پتروشیمی‌ها و کاهش واردات صنایع وابسته به محصولات پتروشیمی (به لحاظ کارشناسی از ۴۸۰ محصول رده محصولات پتروشیمی تنها ۶۰ محصول آن در داخل تولید و مابقی وارداتی است که با احداث این شهرک‌های پتروشیمی می‌توان بخش زیادی از این محصولات را در داخل استان تولید کرد)، و با توجه به تصمیم وزارت نفت مقرر شد که واحد الفین ۱۴ به لحاظ آب بری و دسترسی به خوراک در کنار دریا ایجاد شده و چهار شهرک پتروشیمی در چهار شهرستانی که قبلاً در اجرای این طرح‌ها مشخص شده بودند اجرا گردد و همچنین سه واحد پلی اتیلن نیز در یک نقطه مناسب استان بر اساس شاخص‌های اقتصادی از جمله امکان تأمین آب پایدار، امکان تأمین نیروی انشانی متخصص، برخورداری از زیرساخت‌های آب، برق و گاز، تعادل بخشی به توسعه متوازن استان و قابلیت انتشار آثار توسعه‌ای آن در تمام نقاط استان و دیگر شاخص‌های تأثیرگذار اقتصادی به شکل متمرکز احداث شود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری فارس افزود: با توجه به محدودیت زمانی مسدودی ارزی صادرات توسط صندوق توسعه ملی و بررسی نحوه اجرای طرح‌های پتروشیمی خط اتیلن مرکز در کمیته کارشناسی متشکل از استانداری‌فارس، نماینده تام الاختیار قرارگاه خاتم الانبیا گروه توسعه تدبیر انرژی، مجمع انجمن حمایت از فارس و تعدادی از نمایندگان شهرستان‌های استان در مجلس، مکان‌های پیشنهادی برای استقرار متمرکز سه واحد پلی اتیلین موضوع جهت اخذ نظر نهایی مجری طرح اعلام گردیده است.
رحمانی اعلام کرد: بر همین اساس، مقرر گردید که مجری طرح در اسرع وقت با در نظر گرفتن منافع ملی و بر اساس شاخص‌ها و معیارهای پیش‌بینی شده از جمله دسترسی به آب پایدار، دسترسی به خوراک و هزینه‌های آن، زمین و خصوصیات زمین‌شناسی، دسترسی به تجهیزات و خط حمل ارزان و راه‌آهن، مراکز جمعیتی پشتیبانی کننده تأمین نیروی انسانی متخصص، پدافند غیرعامل و دسترسی آسان جهت تأمین نیروی انسانی، با اولویت گزینه‌های پیشنهادی شهرستان‌های مرکزی استان، موضوع را بررسی و با هماهنگی استانداری فارس نظر نهایی خود را به عنوان ملاک تصمیم‌گیری به وزارت نفت اعلام کند.
۶۱۲۲/ ۲۰۲۷