نویسنده در مقدمه کتاب معتقد است بر اساس احادیث، بیشتر از ۱۰۰ آیه قرآن درباره امام حسین(ع) و قیام آن حضرت نازل شده، اما بعد از مطالعه کتاب متوجه می شویم بسیاری از این آیات مربوط به اهل بیت بویژه پیامبر اعظم(ص)، حضرت علی(ع)، حضرت زهرا(س) و امام حسن و امام حسین ع هستند و تنها به امام سوم شیعیان اختصاص ندارند.
کتاب قابل فهم برای عموم است و از نوشتن متون و مطالب تخصصی پرهیز شده است. دو فصل کتاب همان دو بخش نام کتاب را شامل شده اما برخی مطالب و آیه ها در فصل اول به فصل دوم ارجاع شده اند.
در فصل اول به موضوع رویکرد قرآنی امام حسین(ع) و نقش قرآن در زندگی ایشان اشاره شده و برای نمونه شب عاشورا که آن حضرت برای تلاوت قرآن، دعا و برپایی نماز مهلت خواستند را آورده است.
موضوع خدمات امام حسین(ع) نسبت به آن به مباحث تفسیری آن حضرت با عمل به قرآن، نیکوکاری، عفو و گذشت و صدقه پرداخته شده است.
مهجوریت زدایی از قرآن در زمان جهل و فتنه معاویه، بلند کردن نام خدا به عنوان هدف نهایی قیام، یاری دین، عزت و حفظ اسلام و احیای امر به معروف و نهی از منکر از جمله فعالیت ها و برنامه های سیدالشُهدا در آن دوره بوده که در بخشی از وصیت نامه امام به محمد حنفیه نیز نوشته شده است.
درباره هجرت امام حسین(ع) از مدینه به سرزمین عراق نیز آیه هایی از سوره نساء ، حج و توبه در کتاب قید شده است.
طبق برداشت نویسنده، شیوه منطقی و عقلانی امام در هجرت به عراق مطابق قرآن، آیات ۵۱ و ۵۲ سوره توبه بیان شده که پیروزی یا شهادت را در اسلام و مسلمانی موفقیت و سربلندی می دانند.
در بیان تفسیر آیه ۱۹ سوره حج، دو گروه را دشمن خطاب کرده اند. امام حسین علیه السلام فرموده اند: «ما و بنی امیه این دو گروه و خصم یکدیگر در رستاخیز هستیم.»
در صفحه ۸۰ این کتاب عنوان خورشید ماه و اسلام برای آن حضرت نوشته شده که نقلی از امام محمدباقر(ع) درباره سوره شمس دارد و منظور باطن آیات آن، از حضرت محمد(ص) تا حضرت مهدی(عج) را شامل می شود.
احادیثی چند از امام سوم شیعیان درباره سوره توحید نقل شده که شناسنامه و صفات خداوند را بر می شمرد و «سنایی غزنوی» در این باب می سراید:« نتوان وصف تو گفتن که تو در فهم نگنجی/ نتوان شبه تو گفتن که تو در وَهم نیایی»
مخالفان امام به خودشان ستم کردند، عنوانی دیگر در این فصل است که در تفسیر آیه ۵۷ سوره بقره آمده و در جایی از زبان حضرت سکینه می نویسد: «آنان بر ما ستم نکردند بلکه بر خویش ستم روا داشتند.»
استرجاع(اِنّالله و اِنّااِلَیه راجِعون) امام حسین(ع) حتی در زمانی که خبر مرگ معاویه را به ایشان می دهند حامل دو پیام است. هنگام بروز مشکلات و مصیبت ها همچون امام عزیز استرجاع گویید و دوم اینکه به یاد مبدا و معاد باشید تا تحمل مشکلات بر شما آسان شود.
حضرت سیدالشهدا در ادامه نبرد آیه های ۷۱ سوره یونس و ۱۹۶ سوره اعراف را تلاوت می کنند. ایشان سپاه دشمن را در جایگاه کافران و خود را در جایگاه حضرت نوح(ع)قرار می دهندو می فرمایند: خدا سرپرست شایستگان است و کارهای آنان را سامان می دهد.
حضرت در زمان خروج از مدینه آیات ۲۱ و ۲۲ سوره قصص را می خوانند که نویسنده معتقد است، می تواند این اشاره را داشته باشد که حکومت ناپاک یزید همچون حکومت فرعون است که جان رهبران الهی را به خطر می انداخت و امام نیز برای نجات خویش و جلوگیری از کشته شدن بدون فایده هجرت را لازم دیدند.
آیه ۱۰ سوره فتح، درباره پیمان شکنی کوفیان، بیعت کردن و بیعت شکستن تفسیر شده است.
در فصل دوم کتاب با عنوان «آیات الحسین»، ۱۰۰ آیه قرآن در این رابطه بررسی شده است.
آیه های ۳۱ تا ۳۳ سوره بقره، در موضوع تعلیم نام های الهی امامان به پیامبران و حتی حضرت آدم(ع) نوشته شده و آیه ۸۴ همین سوره نیز شباهت های پیمان شکنی و فتنه های یهودیان در دوران سایر پیامبران تا حضرت محمد(ص) را برشمرده است.
یک نمونه این شباهت ها: همانطور که یهودیان پیامبران خدا همچون حضرت زکریا و یحیی را کشتند مسلمانان نیز در کربلا امام خود را شهید کردند.
آیه ۷۵ سوره انفال نیز درباره خویشان راستین پیامبر نازل شده که امام حسین(ع) در مورد آن می فرمایند: درباره این آیه از حضرت رسول سوال کردم که ایشان فرمودند: به خدا سوگند غیر از شما(اهل بیت) قصد و منظور این آیه نیست.
در تفسیر و توضیه آیه معروف مباهله(۶۱ آل عمران) نیز «اَبنائنا» مصداق انحصاری دو امام یعنی حسن و حسین عنوان شده است.
سوره مومنون درباره ویژگی های مومنان و امامان است که در کتاب آیات اول تا ۱۱ آن بررسی و برای نمونه آیه ۱۱۱ این سوره مصداق صابران و رستاگاران را همچون امام حسین(ع) می داند.
شأن نزول آیه ۳۳ سوره احزاب(یه تطهیر) درباره نزدیکان رسول الله یا همان پنج تن آل عباست.
طبق آیه ۲۸ سوره زُخرُف نیز، ادامه دهند راه توحیدی حضرت ابراهیم(ع) در امت های بعد امامان و بویژه امام سوم شیعیان است.
شهادت امام با توطئه های منافقان و مراقبت از این توطئه های پنهان آنها، درباره آیه ۷ سوره مجادله برداشت شده است.
سوره انسان نیز از آیه ۵ تا ۲۲ با شأن نزول دو امام دوم و سوم و داستان بیماری آنها نقل شده و کمک با اخلاص به اسیران، بینوایان و ادای نذر حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) را یادآوری می کند.
درباره سوره «فجر» نیز از امام جعفر صادق(ع) روایت شده: این سوره متعلق به امام حسین(ع) است و هر کس آن را بخواند در قیامت در بهشت جای می گیرد و نیز روایت دارد که مخاطب طبق تفسیر نمونه از ای جان آرام در آیات این سوره، امام حسین(ع) است.
به نظر می رسد اگر عنوان کتاب، کلی تر انتخاب می شد و دایره اهل بیت را در عنوان خود داشت بهتر بود.
حجت الاسلام محمدعلی رضایی اصفهانی، نویسنده کتاب مدرس جامعه المُصطفی العالَمیه، حوزه های علمیه، دانشگاه های اصفهان و دانشگاه علامه طباطبایی است.
قرآن و امام حسین(ع) و امام حسین(ع) و قرآن از سوی انتشارات دارالمبلغین قم در ۴۳۰ سفحه چاپ شده است.
۷۱۴۷/۶۰۲۶/