تهران- ایرنا- رسانه های جهان در چند ماه اخیر گمانه زنی های بسیاری در مورد گفتگوهای میان ایران و فرانسه داشته اند. آنچه که در چند روز گذشته در این خصوص آشکار شده ایجاد خط اعتباری و فروش نفت ایران است و اکنون ناظران و کارشناسان منتظر هستند تا ببینند این گمانه زنی ها در نهایت به کجا خواهد رسید.

به گزارش خبرنگار ایرنا، آخرین اخبار حکایت از مذاکرات فشرده ای میان نمایندگان ایران و فرانسه در مورد حفظ برجام و پیشنهادات فرانسه می کرد. روز دوشنبه ۱۱ شهریور سید عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه و معاونان بانک مرکزی و وزارت نفت و سفیر ایران در فرانسه در نشستی ده‌ساعته با هیات فرانسوی در پاریس در خصوص پیشنهادات مطرح‌شده از سوی رئیس‌جمهور فرانسه بحث و تبادل نظر کردند.

عراقچی که پس از این مذاکرات به خبرنگاران گفت که محور مذاکرات با فرانسه در خصوص نحوه تامین مطالبه جمهوری اسلامی در خصوص فروش نفت و نحوه تامین درآمدهای حاصله است. خواسته ای که ایران از ابتدای خروج یکجانبه آمریکا از برجام، از اعضای ۱+۴ داشت و در راستای آن بارها با اعضای این گروه گفت وگو کرد.

معاون وزیر امور خارجه در این خصوص گفت: «جمهوری اسلامی ایران همچنان که بارها اعلام کرده است تنها در صورتی به اجرای کامل برجام بر می گردد که قادر به فروش نفت خود و دسترسی به عواید ناشی از آن به صورت کاملا قابل استفاده و بدون هرگونه محدودیتی باشد و ابتکار فرانسه دقیقا در همین راستا است.»

آنگونه که معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران توضیح داده یا اروپا می بایست از ایران نفت خریداری کند و یا معادل فروش نفت را به صورت خط اعتباری، که با درآمدهای نفتی ایران تضمین می‌شود و در حقیقت به نوعی به معنای پیش فروش نفت است، در اختیار ایران قرار دهد.  

به گفته عراقچی، میزان این خط اعتباری حدود ۱۵ میلیارد دلار برای مدت چهار ماه یعنی تا پایان سال میلادی است. بدین ترتیب در صورت حصول توافق ایران در چهار ماه آینده معادل صد در صد نفت خود را یا خواهد فروخت یا به صورت خط اعتباری دریافت و پیش فروش می کند. بعد از دریافت ۱۵ میلیارد دلار، جمهوری اسلامی آمادگی گفت وگو با کشورهای ۱+۴ را دارد اما آنطور که عراقچی گفته است هنوز در خصوص دستور کار این گفت وگوها اختلاف نظرهای جدی بین طرفین وجود دارد.

ظاهرا این خط اعتباری جدای از اینستکس است، اینستکس طرحی بود که اروپاییان ماه ها بر روی آن کار کردند و حالا عبدالناصر همتی رییس کل بانک مرکزی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا در طرح فرانسه مبلغی که به‌عنوان خرید اعتباری نفت به ایران داده می‌شود در اینستکس جای می‌گیرد، گفت: قرار نیست در اینستکس بگذارد هنوز در حال مذاکره است و باید ببینیم چه می‌شود.

پیش از این هم سخنگوی دولت در نشست خود با خبرنگاران در مورد این طرح به طور کلی گفته بود: در صورت عمل به تعهدات اروپا ایران نیز به تعهدات خود در برجام برمی‌گردد، در چند هفته گذشته مذاکره جدی بین دو رئیس جمهور (روحانی و مکرون) صورت گرفت. خوشبختانه در بسیاری موارد دیدگاه‌ها به هم نزدیک شده است. الآن بحث‌های فنی برای تعهدات اروپا در حال پیگیری است.

ربیعی افزود: سفر آقای عراقچی به پاریس در ادامه اجرایی کردن شیوه عمل تعهدات طرف‌های  اروپایی است، باید نفت ایران خریداری شود و پول آن نیز به ایران برسد و این موضوع مذاکره ما است. این یکی از مباحث جدی ما با مکرون و اتحادیه اروپا بوده است، در صورت پایبندی آنان جمهوری اسلامی به برجام باز خواهد گشت؛ ما تعهد مقابل تعهد را در دست گرفتیم، خوشبختانه در بسیاری موارد دیدگاه‌ها به هم نزدیک شده است.

علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی نیز روز ۱۰ شهریور درخصوص پیشنهاد امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه به ایران گفت: رئیس‌جمهور فرانسه پیشنهاد راه‌اندازی خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری برای پیش خرید نفت از ایران را پیشنهاد داده است و اینکه گفته می‌شود این مبلغ کمک بلاعوض و وام است، درست نیست.

او با بیان اینکه طبق پیشنهاد فرانسوی‌ها این مبلغ در سه مرحله قرار است پرداخت شود، ادامه داد: مکرون پیشنهاد داده تا در برابر این مبلغ فعلا جمهوری اسلامی ایران گام سوم خود را اجرا نکند و احتمالا از گام اول و دوم خود هم به جایگاه اولیه در برجام بازگردد.

این سخنان علی مطهری در حالی بیان شده که گام سوم کاهش تعهدات ایران در برجام در دو روز آینده اجرا خواهد شد.  محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان سه روز پیش اعلام کرد که اگر کشورهای اروپایی تا روز پنج‌شنبه اقدامات لازم را در چارچوب برجام انجام ندهند، نامه‌ای به اروپایی‌ها خواهیم نوشت و اجرای گام سوم را به آن ها ابلاغ می‌کنیم.

ظریف چندی پیش در حاشیه اجلاس سران گروه هفت، در مصاحبه‌ای با روزنامه آلمانی «زوددویچه تسایتونگ» گفت که ایران بر اثر تحریم‌های آمریکا و عدم اجرای تعهدات طرف‌های اروپائی در چارچوب برجام، صدها میلیارد دلار زیان داده و اقتصاد این کشور فلج شده است. ما خواهان جنگ نیستیم و از امضاکنندگان اروپایی برجام هم نمی‌خواهیم به همه تعهدات خود عمل کنند، بلکه فقط می‌خواهیم نفت خودمان را بفروشیم و بتوانیم ارز حاصله از آن را وارد کشور کنیم. ظریف تاکید کرد که ایران در عین حال که خواهان یک جنگ نیست، اما در صورت تهدید از خود دفاع خواهد کرد.

ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه در سخنانی که گامی به عقب محسوب می شود، گفته است که پیشنهاد ما این است که یک خط اعتباری نفتی ایجاد کنیم و در ازای آن ایران به برجام برگردد، امنیت خلیج فارس حفظ و درهای مذاکره درخصوص امنیت منطقه‌ای و برنامه هسته‌ای ایران پس از سال ۲۰۲۵ گشوده شود. تمامی این مسائل منوط به اعمال مجدد معافیت‌های نفتی از سوی ترامپ است.

رویترز به نقل از یک منبع گفته است: با اینکه اروپایی‌ها خصوصا فرانسه عزم خود را به خوبی جزم کرده‌اند، باید آمریکا را وادار به همکاری کنند. اگر این اتفاق نیفتد، ایران در کاهش تعهدات برجامی خود تعلل نخواهد کرد. اگر برجام برای ایران سودی نداشته باشد، پایبندی به آن منطقی نخواهد بود.

همانگونه که وزیر امور خارجه کشورمان گفته است ایران به دنبال فروش نفت خود و دریافت پول آن است. تاکنون مذاکرات گسترده ای در این زمینه با اروپا انجام شده است، مشخص نیست رئیس جمهور آمریکا تا چه حد به مذاکرات اروپایی ها احترام بگذارد و آنگونه که وزیر امور خارجه فرانسه می گوید معافیت های نفتی ایجاد شود. با این حال اکنون توپ در زمین شرکای اروپایی بویژه فرانسه است که با توجه به گرفتاریهای انگلیس با برگزیت و کاهش نقش مرکل در آلمان میداندار دیپلماسی اتحادیه اروپا شده است.  

در هر صورت ایران تا چند ساعت دیگر اعلام می کند که قرار است در گام سوم کاهش تعهدات برجامی چه اقدامی انجام دهد با این حال ایران همواره آماده است که با گفت و گو و تعامل مسائل و مشکلات را برطرف کند.