به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ امام موسی صدر بنیانگذار و رئیس وقت مجلس اعلای اسلامی شیعیان بود وی بیش از هر چیز به دلیل نقش آفرینی در شکل دادن به هسته های اصلی مقاومت در برابر اشغالگری رژیم صهیونیستی و همزیستی مسالمت آمیز بین پیروان ادیان شناخته می شود.
این شخصیت در روز نهم شهریور ماه ۱۳۵۷خورشیدی به همراه شیخ محمد یعقوب از علمای لبنان و عباس بدرالدین روزنامه نگار در جریان دیداری رسمی از لیبی که به دعوت معمر قذافی رهبر وقت آن کشور صورت گرفت، ربوده و ناپدید شد و تاکنون از سرنوشت آنها اطلاع دقیقی در دست نیست
از این رو به مناسبت چهل و یکمین سال ربوده شدن امام موسی صدر نشستی در موسسه فرهنگی تحقیقاتی صدر با حضور علاقمندان برگزار شد. در این نشست به بررسی و واکاوی شخصیت ربوده شده و واکنش مردم به این ربایش، پرداخته شد.
ماهیت شناسی موضوع ربایش با نگاه فقه
آیت الله احمد مبلغی استاد حوزه علمیه در این نشست به سخنرانی پرداخت و اظهار داشت: وقتی گفته می شود موضوع ربایش امام صدر ۲ نسبت برای این ربایش شکل می پذیرد یکی نسبت این ربایش به امام صدر به عنوان شخصیت ربوده شده است و نسبت دوم نسبت این ربایش با مجموعه آسیب دیده از این ربایش است. مجموعه آسیب دیده از ربایش امام صدر یعنی یک امت و مجموعه های متعدد و متکثری که در منطقه هستند، بنابراین اگر بخواهیم یک ماهیت شناسی نسبت به موضوع ربایش داشته باشیم باید این ۲ نسبت را محل تامل و تحلیل قرار دهیم. باید ابتدا شخصیت امام صدر را تحت بررسی قرار داده و بعد به این پرداخته شود که این شخصیت را از چه افرادی گرفتند و این افراد چه چیزی از دست دادند و چه محرومیت هایی شکل گرفته است.
طبیعتاً ربایش در ذات خود یک عمل مجرمانه است و جای پیگیری حقوقی جدی وجود دارد حتی یک انسان عادی اگر ربوده شود می بایست کوشش کرد چون براساس منطق اسلام انسان دارای خط قرمزهایی است اگر انسان را ربودند و از این خط قرمزها عبور کرده اندحتی اگر شخصیت ربوده شده شخصیت ویژه ای نبوده باشد و آنهایی که آسیب می بینند تنها خانواده آن شخص باشند در این صورت همه موظف هستند برای پایان دادن به این ربایش اقدام کنند اما وقتی یک شخصیت بزرگ ربوده می شود این موضوع ابعادی فقهی و حقوقی پیدا می کند که باید اقدامات و فعالیت هایی در این خصوص صورت گیرد.
شخصیت امام موسی صدر از حیث اندیشه
آیت الله مبلغی گفت: شخصیت امام موسی صدر را باید از چند محور بررسی کرد: یکی از حیث اندیشگی است. وی از حیث اندیشگی شخصیتی دارای امت اندیشی و ادیان اندیشی بود و شاید جز نخستین افرادی باشد که به ادیان و به روابط اتباع ادیان می نگریست و از این حیث شخصیت ممتازی دارد. وی جز سر سلسله جنبان حرکت ادیان اندیشی است. این شخصیت حرکت ادیان اندیشی را قبل از انقلاب اسلامی شروع کرد آن هم به گونه ای که امروزه باید به او مراجعه کرد و کسب تکلیف برخی از مسایل ادیانی را از اندیشه او گرفت.
همچنین باید گفت امام موسی صدر اجتماعی می نگریست و این اجتماع اندیشی در شخصیت او در چند قالب ظهور و بروز پیدا کرد برای نمونه قالب نصوص دینی. وی نصوص دینی- اجتماعی را تفسیر می کرد و این خیلی مهم است که عمق اندیشه های اجتماعی نهفته در آیات و روایات را دریابد و اجتماعیات دین را با نگاه های فردی به انزوا نکشاند بلکه آن شم و حس نیرومند را داشته باشد که بتواند بفهمد و دریابد که آیات اجتماعی کدامند و چه محتواهایی این آیات به جامعه می افکنند. بنابراین امام موسی صدر از زمره شخصیت های اجتماع اندیش جهان اسلام است.
قالب دوم، قالب تطبیق اندیشه های اجتماعی اسلام در جامعه است. اصولاً تطبیق اندیشه های اجتماعی کار سختی است وی در تطبیق دادن اندیشه های اسلامی قدرت بالایی داشت.
قالب سوم، قالب فقه اجتماعی است. امام موسی صدر اگرچه درگیر مبارزه و کوشش بودند و فرصتی برای تدریس فقه به آن معنا ویژه نداشتند اما چون با فقها سروکار داشتند و در کنفرانس ها شرکت می کردند و خود محصور حوزه علمیه بودند در لابه لای بحث ها، مقالات و سخنرانی های خود گاهی موضوعاتی را مطرح کرده که در قالب فقه اجتماعی آن هم با نگاه کلان و گسترده شکل می گیرد و از این حیث اندیشه های وی قابل ردیابی است.
فعالیت های اجتماعی امام موسی صدر
استاد حوزه علمیه بیان داشت: امام صدر فعالیت های اجتماعی مهم، بزرگ و گسترده ای دارد که به طور مستقل قابل بحث و بررسی است. یکی از این فعالیت ها هویت بخشی به شیعیان لبنان بود. در واقع او جان مایه هویتی به شیعیان لبنان داد. صدر به آنها هویت بخشید و اکنون نقش مثبت و سازنده در معادلات لبنان دارند و حضور شیعیان لبنان خدمت به منطقه بوده است چون که شیعیان و حزب اله لبنان نقش اساسی در تعادل بخشی به آن منطقه دارند به طوری که اگر این تعادل به هم بخورد شعاع آسیب های آن زیاد است.
دومین فعالیت اجتماعی وی بازسازی و نوسازی روابط شیعیان لبنان با اهل سنت بود. بنابراین در لبنان می توان یک مدل و الگوی مناسب و تعریف شده از روابط خوب شیعه وسنی دید.
سومین فعالیت امام موسی صدر بازسازی و نوسازی روابط مسلمانان با مسیحیان بود از جمله اقدامات وی سرکشی به مناطق و مراکز مسیحیت، ارتباط مداوم با شخصیت های مسیحی و بزرگان آن دیار را می توان نام برد. همچنین نگاه ادیانی وی و ظرافت کاری ها و تلقین و القای افکار مناسبات بین ادیان باعث نزدیک تر شدن این۲ دین به هم شد.
یکی دیگر از فعالیت های اجتماعی صدر، ایجاد نهادها و موسسات اجتماعی بود. شخصیت امام صدر شخصیت نهاد سازی است و در لبنان نهادها و موسسات بسیاری را ایجاد کرد.
بررسی شخصیت صدر از حیث روحی و درونی
وی خاطرنشان کرد: امام صدر با امکانات بسیار کم توانست نقش های چند گانه و چند لایه ای آن هم در بزرگ ترین ابعاد با نتایج منعکس شده بر منطقه ایفا کند. وی دارای اندیشه ها و خصلت های ویژه ای بود چون که یک فرد اسیر هوای نفس و یک فرد گرفتار مطامع دنیوی یا یک فرد ترسو و مرعوب از سختی ها و شرایط و یا فرد دارای افق های محدود نمی تواند در یک اجتماع به چنین پیشرفتی دست پیدا کند که همه شخصیت وی را قبول و با همه وجودشان بپذیرند.
از دیگر خصوصیات صدر می توان به ایثارگری و از خود گذشتگی وی اشاره کرد. صدر به خاطر توکل بالا توانست از موانع بسیار زیاد عبور کند و نشکند. در واقع اهداف بلند و طرح اندیشه های خیلی بلند داشت و این حاکی از توکل بالای او بوده است. عشق به خدا در وجود و در کلمات موسی صدر موج می زند و این یکی از شرط های موفقیت او است. بنابراین می توان گفت توکل در امور اجتماعی و پیشبرد اهداف اجتماعی از خصلت های وی بوده است.
از حیث روحی انسان محب و شخصیت بزرگ و آرام بود آرامش را در عدم غضب و عدم انتقام گیری وی در قبال مخالفین خود باید جست. همچنین وی به دنبال مادیات نبود و توانست در سخت ترین شرایط نهضتی را بر پا کند نهضتی که بازتاب مثبت و سازنده ای در انقلاب اسلامی ایران داشت و حتی می توان گفت انقلاب اسلامی ایران در حقیقت از فرآورده های فعالیت های موسی صدر در لبنان استفاده کرد.
یکی دیگر از محورهای اصلی امام موسی صدر مبارزه با تجاوزگری های صهیونیزم بود که در کلمات و سخنرانی های وی پیداست.
مجموعه های آسیب دیده از ربوده شدن امام موسی صدر
آیت الله مبلغی توضیح داد: طبیعتاً آسیب دیدگان از ربوده شدن امام موسی صدر تنها خانواده وی نیستند. شیعیان لبنان و ایران در درجه نخست، مجموعه مردم لبنان فراتر از شیعه در درجه دوم و مجموع نظام لبنان در درجه سوم از آسیب دیدگان این ربایش هستند. بنابراین شعاع آسیب های این ربایش بسیار گسترده است و نوعی وضعیت بین المللی پیدا کرده است و به دلیل وارد آوردن خسارت های معنوی و مادی این ربایش برای بیش از یک ملت باید گفت مسئولیت و زمان هم از حیث فقهی و هم از حیث حقوقی شکل می گیرد.
در ۲ بند این خسارت را باید بررسی کرد یکی محروم ساختن امت از کارکردها و فعالیت ها و حضور ثمر بخش این شخصیت، که این خسارت معنوی است و دومی خسارت های مادی از ناحیه این ربایش که به مجموعه های که از این شخصیت منتفع می شدند، زده است.
بنابراین براساس نگاه حقوقی و فقهی موضوع ربایش مسوولیت دارد و وقتی جنبه حقوقی پیدا می کند همه باید تلاش کنند وضعیت وی آشکار و روشن شود.
ربایش امام موسی صدر امر مسلمین است
استاد حوزه علمیه، امام موسی صدر را یک شخصیت تاریخی دانست و گفت: رها کردن آن درست نیست. در واقع ربایش وی یک امر مسلمین است چون که افکار عمومی با وی در کل لبنان است. افکار عمومی این ربایش را محکوم و پیگیر وضعیت وی است، افکار عمومی وقتی که خبر به اصطلاح ربایش را می بیند جراحت بر می دارد بنابراین موضوع ربایش صدر یک امر مسلمین است.
بنابراین ما باید مانع هر عملی که ضعف و انفعال در جامعه اسلامی ایجاد کند را بگیریم. عدم پیگیری مساله ربایش صدر باعث می شود در حافظه مسلمانان و در درون و وجدان آنها احساس ضعف ایجاد شود و اگر این عدم پیگیری به گونه ای باشد که بازتاب منفی و بازتاب ضعف آوری برای ما داشته باشد این برخلاف یک وظیفه فقهی و شرعی است. بنابراین باید حجم تلاش ها را گسترده تر و پیگیری را قوی کرد. رها کردن این قضیه موجب ضعف و وهن است این مساله تازه و بسیار مهم را باید روشن کرد.