به نظر می رسد با گذشت حدود ۹ سال از بحران سوریه و شکست سنگین گروه های تروریستی همچون داعش و النصره و دیگر گروه های تکفیری در این کشور، آل سعود به این نتیجه رسیده باشند که به جای حمایت از تروریست های تکفیری در حال جنگ با دولت دمشق، با حکومت سوریه تعامل کند و یا روش های سیاسی را جایگزین نظامی کند.
با آغاز بحران سوریه در اسفند ماه سال ۱۳۸۹ و حمایت جبهه غربی – عربی – صهیونیستی از تروریست های تکفیری، رژیم آل سعود مسئولیت تامین مالی و حمایت سیاسی از تروریست ها را برای براندازی حکومت دمشق به عهده گرفت، اقدامی که تاکنون منجر به مرگ نزدیک به ۶۰۰ هزار سوری شده است.
با گذشت بیش از ۲ سال از بحران سوریه گروهک تروریستی داعش به عراق حمله کرد و این کشور را به خاک و خون کشید ولی با یاری خدا، اعلام حکم جهاد از سوی مرجعیت عالی شیعه عراق و کمک دوستان عراق، این کشور در تابستان ۱۳۹۶ از دست تروریست ها آزاد شد؛ عربستان همانگونه که تمام قد از گروه های تروریستی در سوریه حمایت همه جانبه می کرد از گروه تروریستی داعش در حمله به عراق نیز حمایت کامل کرد؛ اقدامی که نتیجه آن فقط کشتار مردم دو کشور سوریه و عراق بود.
هرچند آل سعود در جنگ سوریه و عراق از گروه های تروریستی – تکفیری حمایت می کرد، اما سعودی ها در ششم فروردین ۱۳۹۴ مستقیما به یمن حمله کردند و این کشور اسلامی را نیز به خاک و خون کشیدند؛ جنایاتی که جز کشتار و تخریب ثمره ای نداشته است.
آل سعود در ۲ سال گذشته با شکست تروریست ها در سوریه و عراق عملا در سیاست های تهاجمی خود علیه جبهه مقاومت اسلامی با شکست روبه رو شده و سعی در تغییر شیوه خود از جنگ سخت به نرم است.
چندی پیش بود که روزنامه رأی الیوم با انتشار خبری در این باره نوشت: عربستان سعودی به مخالفان سوری اعلام کرده که پرچم‌های خود را از تمامی مناطق سوریه بردارند و پرچم‌های نظام سوریه را در محل این پرچم‌ها قرار دهند.
مجتهد، افشاگر معروف اسرار خاندان آل سعود نیز در توئیتی از تمایل "محمد بن سلمان" ولیعهد عربستان برای از سرگیری فوری روابط با دولت سوریه خبر داد.
به گزارش النشره لبنان، مجتهد در توئیت خود نوشته است: برخلاف اعتقاد بسیاری از افراد، هیچ اختلافی بین عربستان و امارات درباره سوریه وجود ندارد.
از نکات مهم در تغییر رویکرد کشورهای عربی، در خصوص سوریه، بازگشت سفرای امارات و بحرین به دمشق آن هم با خواست خود می باشد که این مساله در تصمیم تغییر رویکرد آل سعود درباره سوریه نیز تاثیرگذار بوده است.
در چند ماه گذشته محافل رسانه ای و دیپلماتیک سوریه اخباری را با موضوع وقوع اتفاقاتی مهم در روابط ریاض و دمشق در ماه سپتامبر منتشر و اعلام کردند: اتفاقات غیرمنتظره ای در روابط دیپلماتیک و سیاسی ریاض و دمشق به زودی به وقوع خواهد پیوست.
مجتهد همچنین تاکید کرد: محمد بن سلمان ولیعهد سعودی به وزارت امور خارجه عربستان دستور داده که مقدمات لازم را برای بازگشت سفیر سعودی به دمشق ظرف چند هفته فراهم کند و دستوراتی نیز به چند وزارتخانه دیگر برای تهیه برنامه از سرگیری روابط تجاری و اقتصادی داده است.
محمد بن سلمان پیشتر نیز در گفت وگو با مجله تایمز آمریکا درباره سرنوشت بشار اسد رئیس جمهوری سوریه تأکید کرده بود که بعید است وی قدرت را ترک کند؛ بنابر این برای او بهتر است که یک نظام قوی در سوریه باشد و این مسأله برای روسیه نیز مثبت خواهد بود.
ولیعهد عربستان تصریح کرده بود که "بشار می‌ماند".
در این راستا در دوره اخیر شاهد متوقف شدن انتقادات دائمی عربستان از نظام سوریه، ممانعت از جمع آوری کمک‌ها برای گروه‌های مخالف سوری و بلوکه کردن حساب‌های بانکی چهره‌های مخالفان سوریه در عربستان بوده‌ایم.
از قرار معلوم، مسکو نیز برای برقراری رابطه میان دمشق – ریاض فعال شده است.
وزارت خارجه روسیه اول اردیبهشت ماه در بیانیه ای اعلام کرد که در دیدار هیات روسی به سرپرستی آلکساندر لاورنتیف فرستاده ویژه رئیس جمهوری روسیه در سوریه با بشار اسد رئیس جمهوری سوریه، عادی سازی روابط بین دمشق و کشورهای عربی در مرکز توجه قرار داشت.
در این دیدار که سرگئی ورشینین معاون وزیر خارجه روسیه نیز در قالب هیات روسی حضور داشت، دو طرف مسائل مربوط به تامین راهکار پایدار برای حل و فصل سیاسی مساله سوریه مطابق با تصمیمات مذاکرات ملی سوریه در سوچی و قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل متحد را بررسی کردند.
هیات روسی در این دیدار با رئیس جمهوری سوریه به طور مفصل در خصوص بازسازی سوریه و بهبودی و عادی سازی روابط دمشق و کشورهای عربی گفت وگو کرد.
لاورنتیف فرستاده ویژه رئیس جمهوری روسیه در امور سوریه پیش از سفر به سوریه در راس هیات روسی از عربستان سعودی نیز دیدار کرده بود.
وی در ریاض با ولیعهد عربستان سعودی سوریه دیدار و در راستای تلاش های مسکو برای فراهم آوردن زمینه بازگشت دولت قانونی سوریه به اتحادیه عرب گفت وگو کرد.
اگر چه در گزارش وزارت امور خارجه روسیه، گفته شده است که دستیابی به حل و فصل پایدار مساله سوریه برمبنای قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت سازمان ملل و کمک لازم به بازسازی سوریه در مرکز توجه دو طرف قرار داشت، اما کارشناسان معتقدند که هدف از گفت وگوی روس ها با مقامات عربستان، عادی سازی روابط این کشور با دولت قانونی سوریه است تا زمینه مشارکت آن دسته از مخالفان دولت قانونی سوریه که به پشتوانه حمایت عربستان همچنان در روند مذاکرات آستانه مانع تراشی می کنند، فراهم شود.
در جریان نشست اتحادیه پارلمان های عربی در امان پایتخت اردن نیز که در ۱۳ اسفند ماه سال ۱۳۹۷ برگزار شد و هیات سوری نیز برای اولین بار از آغاز بحران سوریه در این نشست شرکت داشت، نشانه هایی از تمایل مقامات عربستان برای نزدیکی به سوریه هویدا شد.
به نوشته روزنامه فرامنطقه‌ای رای الیوم، منابع آگاه سوریه اعلام کردند که نمایندگان پارلمان سوری شرکت کرده در نشست اتحادیه پارلمان عربی در امان و همچنین همتایان سعودی حاضر در این نشست دستورالعمل‌های دقیقی مبنی بر این امر دریافت کرده بودند تا علیه طرف دیگر اظهار نظرهایی را مطرح نکنند و تعامل آنها با یکدیگر دوستانه باشد. این امر طی فعالیت این نشست که سوریه در آن برای نخستین بار از زمان تعلیق عضویتش در پارلمان عربی در سال ۲۰۱۱ میلادی شرکت کرده بود، آشکارا نمود پیدا کرد.
عربستان و امارات در این نشست همچنین از ادامه حمایتشان از ادامه فعالیت ها برای ساخت مقر پارلمان عربی در دمشق که از سال‌ها پیش فعالیتش متوقف شده است، خبر دادند؛ پس از این تعلیق فعالیت، یک مقر موقتی در بیروت، پایتخت لبنان جایگزین مقر پارلمان عربی در سوریه شده بود، اما دولت دمشق این مقر را نگه داشت؛ حمایت ابوظبی و ریاض از آماده ساختن این مقر در دمشق به این معناست که مقر دائم پارلمان عربی به دمشق باز می‌گردد.
از سوی دیگر، عربستان در این نشست به جانبداری از دمشق در مقابل خواسته‌های برخی از اعضای پارلمان از سوریه برای پرداخت حق و حقوق‌های مالی پارلمان ایستاد.
طبق خواسته این اعضا، دمشق می‌بایست سهم خود را از حمایت‌های مالی از طرح پارلمان عربی پرداخت می‌کرد، اما دمشق با پرداخت این مبالغ مخالفت کرد، چرا که تعلیق عضویتش بنا به خواست خود نبوده و در هیچکدام از نشست‌های پارلمان طی این سال‌ها شرکت نکرده بود.
هیأت سعودی از این موضع سوریه دفاع و اعلام کرد که هیچ بندی در دستور کار این نشست مبنی بر درخواست از سوریه برای پرداخت این مبالغ وجود ندارد و بدین ترتیب، بررسی این مساله به شش ماه بعد تا زمان برگزاری نشست آتی موکول شد.
نکات مورد اشاره در سطرهای بالا نشان می دهد که ریاض به دنبال تغییر رویکرد خود در خصوص مساله سوریه است که شکست تروریست های مورد حمایت ریاض در سوریه و عراق و همچنین شکست سیاست های ضدانسانی آل سعود در یمن موجب شده که احتمالا ریاض دست از اقدامات تجاوزکارانه خود در منطقه بردارد، هر چند جنگ در یمن ادامه دارد و پایگاه آخر تروریست های مورد حمایت عربستان و جبهه غربی – صهیونیستی در شمال غرب سوریه یعنی استان ادلب هنوز به طور کامل آزاد نشده ولی تغییر رفتار ریاض مشهود است.
به اعتقاد کارشناسان مسایل منطقه، عربستان در سال های اخیر در حمایت از تروریست های تکفیری در عراق و سوریه و همچنین تجاوز به یمن صدها میلیارد دلار هزینه کرده است و اگر حتی یک دهم آن را در توسعه و پیشرفت این کشورها هزینه می کرد دارای ارج و قربی نزد مردم این کشورها می شد که حساب و کتاب نداشت، اما افسوس که بر عکس این قضیه اتفاق افتاد و دستان آل سعود به خون صدها هزار مسلمان در منطقه آغشته شد.
تحلیلگران مسایل منطقه همچنین معتقدند که اقدامات آل سعود در کشورهای عربی همچون گذشته تغییر نخواهد کرد، ولی شیوه این رژیم در منطقه از نوع سخت به نرم که خطرناک تر است، تغییر می کند.