برکناری بولتون ؛ دلایل و پیامدها

ترامپ در توییتی نوشت: « دیشب به جان بولتون اطلاع دادم که دیگر به حضور او در کاخ سفید نیازی نیست. من و دیگر اعضای دولت با بسیاری از پیشنهادات او شدیدا مخالف بودیم، به همین دلیل از او خواستم استعفایش را تقدیم کند، او هم صبح این کار را کرد. از خدمات او بسیار ممنونم. هفته آینده یک مشاور امنیت ملی تازه معرفی می‌کنم.»
با این تصمیم، یکی از جنجالی‌ترین و جنگ طلب‌ترین دولتمردان آمریکا در سال‌های اخیر از کاخ سفید اخراج شد. بولتون سومین مشاور امنیت ملی ترامپ طی دو سال و نیم گذشته بود. وی از زمانی که  وارد کاخ سفید شد، سیاست خارجی آمریکا را به شکل بی‌سابقه ای علیه کلیه سازمان‌ها و نهادهای بین المللی و همچنین اغلب کشورهای جهان بسیج کرد.
ترغیب رئیس جمهوری آمریکا برای خروج از توافق هسته ای با ایران یکی از جنجالی ترین تصیمات بولتون در مقام مشاور امنیت ملی ترامپ بود. با این اقدام، نه فقط آمریکا در انزوای سیاسی فرو رفت، بلکه ایران با در پیش گرفتن سیاست فشار حداکثری در برابر فشار حداکثری آمریکا، ناکارآمدی و شکست رویکرد تهاجمی دولت ترامپ را خنثی کرد.
البته دردسرهای بولتون برای سیاست خارجی دولت ترامپ فقط مختص به ایران و توافق برجام نبود. بولتون از سال ها پیش مواضع افراطی در ضدیت با نهادهای بین المللی از جمله سازمان ملل داشت. وی در زمان تصدی مشاور امنیت ملی ترامپ، دولت آمریکا را بیش از هر زمان دیگری به جهت گیری علیه سازمان های بین المللی، بویژه سازمان ملل سوق داد؛ تا جایی که مواضع وی در قبال دادگاه بین المللی کیفری، نوعی اعلان جنگ علیه نظام حقوق بین الملل و حقوق بشر قلمداد شد. بولتون همچنین در بروز بحران وخیم در روابط واشنگتن - کاراکاس و معرفی خوان گوایدو به عنوان رئیس جمهور موقت ونزوئلا نقش داشت و مشاوره هایش در ارتباط با کره شمالی، چین و روسیه بی حاصل ماند.
مجموع این موارد موجب شد سرانجام ترامپ برای پیشگیری از وخامت اوضاع در سیاست خارجی و امنیتی دولت خود، بولتون را از کاخ سفید اخراج کند. گفته می شود ماجرای دعوت پنهانی از سران طالبان به کمپ دیوید، اقامتگاه تابستانی ریاست جمهوری آمریکا که به یک رسوایی سیاسی برای ترامپ در روزهای گذشته منجر شد، تیر خلاص را به بولتون وارد کرد. کیتلان کالینز خبرنگار سی ان ان در کاخ سفید در حساب توئیتری خود نوشت: «دو منبع آگاه به من خبر دادند رئیس جمهور ترامپ و جان بولتون مشاور امنیت ملی وی شب گذشته (دوشنبه شب) بر سر میزبانی سرکردگان طالبان در کمپ دیوید به شدت با یکدیگر مشاجره کردند.
به هر حال اکنون ترامپ باید طی روزهای آینده، چهارمین مشاور امنیت ملی خود را معرفی کند. جدا از این که چه کسی بر صندلی بولتون تکیه خواهد زد، تغییرات احتمالی در سیاست خارجی و امنیتی دوات ترامپ از اهمیت بیشتری برخوردار است. این موضوع می تواند هم بر صحنه سیاست داخلی آمریکا در ماه‌های منتهی به انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ تاثیر گذارد و هم پیامدهای جهانی داشته باشد؛ البته مشروط به این که ترامپ به عنوان رئیس جمهوری آمریکا خود را از زیر سایه تفکرات جنگ طلبانه و مخرب بولتون بیرون بیاورد.