استاندار خراسان رضوی روز چهارشنبه در نشست مشترک استانداران خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و معاون آب و آبفای وزیر نیرو در مشهد که به منظور امضای تفاهمنامه انتقال آب دریای عمان به شرق کشور برگزار شده بود گفت: امید است این پروژه تحقق یابد تا یادگاری ماندگار برای نسل آینده در این استان ها باشد.
علیرضا رزم حسینی افزود: بیش از ۶۰ سال است که کمبود آب در کشور به عنوان یک چالش مطرح است و طی سالیان اخیر موجب مشکلات زیست محیطی و مهاجرت مردم شده است.
وی همچنین با تاکید بر مدیریت منابع آب اظهار داشت: بنا داریم آب و خاک را در استانهای شرق کشور مدیریت کنیم که در این راستا طرح همیاران آب را در خراسان رضوی تدوین کرده ایم و به دنبال آن هستیم که مدیریت آب و خاک را مبتنی بر بهره وری آب انجام دهیم.
آب غیر دولتی به زودی به فلات ایران می رسد
استاندار خراسان رضوی طرح انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی کشور را اقدام موفق دانست و گفت: این طرح تاکنون پیشرفت فیزیکی خوبی داشته و امیدواریم در سال آینده ۱۱۰ میلیون متر مکعب از آب خلیج فارس در مرحله نخست به فلات ایران برسد.
وی افزود: طرح انتقال آب خلیج فارس با همکاری بخش غیردولتی، بدون دخالت دولت با منابع بخش خصوصی برای تامین آب مورد نیاز بخش صنعت در فلات مرکزی ایران در حال اجراست.
وی اظهار داشت: طرح انتقال آب از دریای عمان و سواحل چابهار نیز یک اولویت جدی برای توسعه شرق کشور است لذا از همه ظرفیت‌ها برای اجرای این طرح استفاده خواهیم کرد.
رزم حسینی ادامه داد: در این راستا چندی پیش شرکت های فعال بخش‌خصوصی در مشهد دور هم جمع شده و آمادگی خود را برای تامین منابع مالی پروژه انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور اعلام کردند.
سیستان و بلوچستان به دنبال منابع پایدار آب
استاندار سیستان و بلوچستان نیز در این نشست گفت: در مقطعی نسبت به انتقال گاز منطقه سرخس در شمال شرق کشور به جنوب سیستان و بلوچستان کوتاهی شد که این تصمیم نابجا موجب عدم همراهی دیگر زیرساختهای توسعه در منطقه گردید لذا اکنون باید از فرصت احداث خط انتقال آب از سواحل مکران به شمال شرق کشور بهره گرفت و مانند گذشته فرصت ایجاد زیرساختها در سیستان و بلوچستان در کنار احداث این خط انتقال آب را از دست نداد.
احمد علی موهبتی افزود: انتقال آب از سواحل چابهار به استانهای شرقی کشور منبع مطمئن و پایدار است، اگر نتوانیم در زمینه تامین زیرساخت ها به ویژه آب تصمیم درستی بگیریم، بدون شک در آینده با چالش های جدی مواجه خواهیم شد.
وی با بیان اینکه ۶۰ درصد جمعیت جهان در سواحل دریا و رودخانه ها زندگی می کنند اظهار داشت: این در حالی است که سه درصد از جمعیت ایران در سواحل جنوب استقرار یافته اند و این مسئله ناشی از استراتژی غلط ما در سال های گذشته است.
موهبتی با بیان اینکه منابع آب زیرزمینی اندکی در سیستان و بلوچستان وجود دارد گفت: قرارداد مشترکی با کشور افغانستان داریم که طی آن ۸۵۰ میلیون مترمکعب آب از رودخانه هیرمند به عنوان سهمیه سالیانه استان تخصیص پیدا کند اما به خاطر خشکسالی این مهم محقق نشده است.
وی افزود: برای ایجاد ثبات و عدم وابستگی به منابع آب افغانستان و جلوگیری از خشکسالی ها در آینده باید به یک منبع آب مطمئن دست یابیم و بدون شک این منبع پایدار انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور است.
استاندار سیستان و بلوچستان با بیان اینکه نباید برای تأمین آب به منابع زیر زمینی و غیر متعارف امید داشت ادامه داد: تامین آب مساله حاکمیتی است و وزارت نیرو در این خصوص اقدامات لازم را انجام داده است و اگر به دنبال تامین آب برای مشهد هستیم باید پیش از آن منابع آب در اختیار سیستان و بلوچستان قرار گیرد.
هدر رفت نیم میلیارد متر مکعب از منابع آب در خراسان جنوبی
استاندار خراسان جنوبی نیز در این نشست گفت: خشکسالی، افزایش دما و کمبود بارندگی در این استان مشکلاتی را ایجاد کرده که امید است با اجرای طرح انتقال آب این مشکل برطرف شود.
محمدصادق معتمدیان افزود: طی این سال ها موضوع تدوین سند سازگاری با شرایط کم آبی را دنبال کردیم که با پیگیری های مدیران استانی و همکاری وزارت نیرو تدوین و در قالب آن، همدلی خوبی میان دستگاه های متولی حوزه آب ایجاد شده است.
وی با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد منابع آب این استان در بخش کشاورزی مصرف می شود اظهار داشت: به رغم شرایط اقلیمی خشک و کمبود منابع آب، در زمینه کشت گلخانه ای و سیستم های نوین آبیاری در شرایط قابل قبولی قرار نداریم لذا با تصویب سند سازگاری با شرایط کم آبی یکی از اولویت های استان حوزه کشاورزی خواهد بود.
استاندار خراسان جنوبی گفت: در افق سال ۱۴۲۵ بر اساس مطالعات انجام گرفته استان نیازمند ۲۱۷ میلیون متر مکعب منابع آب است که در خوش بینانه ترین شرایط حدود ۵۹ میلیون مترمکعب آب موجودی استان خواهد بود و حدود ۱۱۰ میلیون متر مکعب هم از آب دریافتی از دریای عمان و بقیه نیز با اجرای سند سازگاری با شرایط کم آبی باید تامین شود.
وی افزود: امیدوارم با اجرای طرح انتقال آب از سواحل چابهار به شرق کشور زمینه همکاری و هم افزایی در سایر موضوعات توسعه ای استان خراسان جنوبی نیز فراهم شود.
۱۳۱ میلیمتر بارندگی در شرق کشور
مدیر آب منطقه ای خراسان رضوی نیز به نمایندگی از دیگر مدیران آب مناطق سه استان یاد شده گفت: طی بررسی ۴۰ سال گذشته در این بخش از کشور به صورت مینگین ۱۳۱ میلیمتر بارندگی در این منطقه رخ داده است.
محمد علایی علاوه بر کم آبی توسعه ناپایدار را نیز از دیگر چالش های منطقه شرق کشور دانست و افزود: مشهد مصداق این عدم توسعه است که هفت درصد مساحت و هشت درصد منابع آب خراسان رضوی را داشته اما بیش از ۵۰ درصد جمعیت، ۷۵ درصد صنعت و بیش از ۹۰ درصد خدمات استان را به خود اختصاص داده است.
وی به تغییرات شدید اقلیمی در شرق کشور اشاره کرد و اظهار داشت: بطور میانگین سالانه یک میلیمتر کاهش بارندگی داشته ایم و میزان حرارت و تبخیر رو به افزایش است از طرفی همزمان کاهش سطح آب زیر زمینی در تمام آبخوان های اصلی سه استان را نیز ثبت کرده ایم بطوریکه در ۶۰ سال اخیر خراسان رضوی بیش از ۳۵ میلیارد متر مکعب از منابع آب های زیرزمینی خود را به شکل غیر قابل جبران از دست داده است.
کاهش منابع آب همراه با نشست فرابحرانی زمین
علایی گفت: در هر دهه چهار درصد کاهش بارندگی و ۱۳ درصد کاهش روان آب ها در استان های شرقی روی می دهد اما مهمترین چالش فرونشست زمین در دشتهای منطقه از جمله دشت مشهد است. میانگین نشست زمین در این دشت ۲۵ سانتیمتر در سال است که حد بحرانی آن یک میلیمتر در سال می باشد.
مدیر آب منطقه‌ای خراسان رضوی به روند رشد جمعیت در استان های شرق کشور نیز اشاره کرد و افزود: تمام تلاش در شرق کشور سازگاری با مسئله کم آبی است، البته نمی توان با این منابع و با آینده پژوهی های صورت گرفته به همین روند ادامه داد لذا راه حل پیش رو یعنی شیرین سازی و انتقال آب به استانهای شرقی از سواحل چابهار در دست اقدام قرار گرفته است.
پروژه ای طولانی و پرهزینه
استاندار خراسان رضوی گفت: طرح انتقال آب دریای عمان به استان های شرقی در سیستان و بلوچستان در مرحله تملک زمین است و این طرح که در دراز مدت انجام خواهد شد منابع مالی بسیار می طلبد که توسط بخش خصوصی تامین خواهد شد.
علیرضا رزم حسینی افزود: مطالعات اولیه طرح به انجام رسیده و سایت اجرایی در منطقه چابهار در حال برپایی است و براساس برنامه ریزی ها و با توجه به نحوه تامین مالی و شرایط کشور و اینکه بتوان فاینانس ها را در این طرح جذب کرد به نظر می رسد رسیدن آب به شرق کشور ۱۰ سال به طول انجامد.
معاون آب و آبفای وزیر نیرو نیز پس از این نشست به خبرنگاران گفت: در مجموع امکان برداشت یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون متر مکعب از آب دریا فراهم می شود که استان سیستان وبلوچستان ۲۲۸ میلیون مترمکعب، خراسان رضوی ۱۱۰ میلیون مترمکعب و خراسان جنوبی ۶۰ میلیون متر مکعب از خروجی این آب سهم می برند.
قاسم تقی زاده خامسی افزود: مصرف این آب برای صنعت بسیار خوب خواهد بود و حتی برای کشاورزی در بخش گلخانه ای و کارهای مدرن آبیاری نیز می تواند اقتصادی باشد اما عمده مصرف این آب در بخش صنعت است.
معاون وزیر نیرو خاطر نشان کرد: با وجود تغییر قیمت ها نمی توان عدد دقیق برای برآورد قیمت تمام شده هر متر مکعب آب تصفیه و منتقل شده به استان های شرقی اعلام کرد لذا اعلام این نرخ نیازمند مطالعه مجدد برای استخراج قیمت است.
تاکید بر مدیریت منابع آب
تقی زاده خامسی گفت: انتقال آب تنها راه تأمین کمبود منابع آب شرق کشور نیست، بلکه یگانه راه پیش رو مدیریت مصرف آب است.
وی به فهرستی از دغدغه های آب کشور شامل ۱۰ هزار روستا با عدم برخورداری از منابع پایدار آب، کاهش سالانه ۵.۵ میلیارد متر مکعبی مخازن آب کشور، وجود ۴۰۵ دشت ممنوعه از نظر برداشت آب و حفر ۳۲۰ هزار چاه غیر مجاز در کشور اشاره کرد و افزود: امروز مسائل ضروری همچون مدیریت منابع آب موجود، استفاده از پسآب ها و بازچرخانی آب در این مدیریت باید در کنار انتقال آب مورد توجه همگان قرار گیرد.
۳۲۲۱/۶۰۵۳