به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، هیئتی از دولت جدید سودان و نمایندگان گروه‌های شبه‌نظامیان این کشور در حالی سندی را برای پایان دادن به درگیری‌های مسلحانه امضا کردندکه دولت جدید سودان، اولین نشست خود را به ریاست «عبدالله حمدوک» برگزار کرد.
وزرای دولت انتقالی سودان در برابر «عبدالفتاح البرهان»، رئیس دادگستری و «عبدالله حمدوک»، نخست‌وزیر سودان سوگند یاد کردند. این اولین دولت پس از براندازی «عمر البشیر»، رئیس‌جمهوری پیشین سودان است. بر اساس سند قانون اساسی امضا شده میان شورای نظامی و نیروهای ائتلاف آزادی، دولت انتقالی ۳۹ ماهه به رهبری شورای حاکمیتی که ریاست آن میان نمایندگان ارتش و غیر نظامی‌ها در گردش است، شکل خواهد گرفت تا پس از آن انتخابات سراسری برگزار شود. برهان از منصوبین و نزدیکان عمرالبشیر رئیس جمهور پیشین سودان است و به باور کارشناسان تغییراتی عمده در ساختار سیاسی سودان به وجود نیامده است.
پژوهشگر ایرنا در مورد تحولات اخیر کشور سودان با «جعفر قنادباشی» کارشناس مسایل آفریقا و خاورمیانه به گفت و گو پرداخت.
قدرت های خارجی مانع تغییرات عمده در تحولات اخیر سودان شدند
به گفته قنادباشی، مردم سودان برای تغییر حکومت به خیابان ها آمدند، اما مقامات حکومتی تلاش کردند با تشکیل دولت، تصوری را به وجود آورند که دولتی مردمی و دارای قواعد دموکراتیک است، اما در عرصه عمل بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که دولت کنونی اگرچه دولت انتقالی است، اما ضوابط و آیین نامه دموکراتیک در آن عملی نشده است؛ چنانکه نهادی که در دوران انتقالی، نقش حاکمیتی و همچنین پارلمان را ایفا خواهد کرد، به یازده نفر محدود شده است: پنج نفر نظامی، پنج نفر غیر نظامی و یک نفر هم غیر نظامی، به انتخاب طرفین. روشن است که بسیاری از ایالات سودان در این حکومت انتقالی تا زمان برپایی دولت دائمی، بدون نماینده هستندو نداشتن نماینده یکی از نشانه های تحقق نیافتن دموکراسی و احقاق حقوق مردم در دوران انتقالی است
با توجه به توافق انجام شده در سودان در ۱۸ ماه نخست(از دوران انتقالی ۳۹ ماهه)، نظامیان ریاست شورای حاکمیتی را در دست خواهند داشت. این در حالی است که بطور معمول و در حکومتهای دموکراتیک، نظامیان باید فقط نقش دفاع از امنیت کشور را بر عهده داشته باشند و نه نقش قانون گذاری و حاکمیت را، پس می توان گفت حکومت سودان در دوران انتقالی از نوع نظامی است و حتی در مقایسه با مقاطعی از دوران ۳۳ساله عمر البشیر جنبه های نظامی بیشتری دارد.
این کارشناس مسایل آفریقا خاطر نشان کرد: عمر البشیر در دوران حکومت خود با کنار گذاشتن لباس نظامی و تشکیل پارلمان چند مرحله انتخابات برگزار کرد و نزدیک به ۲۰سال از حکومت ۳۰ ساله اش، ظواهر دموکراتیک را در ساختار سیاسی این کشور حفظ کرد، اما دولت کنونی سعی کرده است تا خود را با مهره های غیر نظامی بزک کند وچهره خود را در قالب دولتی غیرنظامی نشان دهد؛ حال آنکه ریل قطار حکومت در سودان تغییری چندانی نکرده است و درحالی که سودانی ها خواستار تغییر نوع حکومت بودند، ریل حکومت همان ریل گذشته است یعنی جهت گیری های اصلی تفاوتی با گذشته ندارد و فقط ترکیب لوکوموتیو ران های تا اندازه ای تغییر یافته است.
قناد باشی همچنین اظهار داشت: حمایت های خارجی از نظامیان سودانی در مناقشات چند ماه اخیر این کشور و به ویژه، تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم اینگونه مداخلات در برپایی ساختار سیاسی جدید، از جمله موضوعات قابل بررسی است. چنانکه بنابه گفته اندیشمندان سودانی، اگر نظامیان این کشور از درون جامعه سودان و با اتکا به حمایت های مردمی، نسبت به تغییر حکومت تصمیم گیری و اقدام می کردند، اوضاع سیاسی این کشور در موقعیت بهتری قرار می گرفت و حرکت به سوی مردم سالاری و دمکراسی، حرکتی صوری و نمایشی نبود. اما اینک شاهدیم که دلارهای ارتجاع عربی و مداخلات پنهانی آمریکا و انگلیس، نقشی تاثیر گذار در تغییرحکومت سودان ایفا کرده و روند تحولات را برخلاف منافع ملی این کشور رقم زده است.
وی در ادامه افزود: اتحادیه آفریقا طبق مقرراتش، نباید حکومت سودان با ویژگی های نظامی اش را می پذیرفت، اما نقش آفرینی غرب و دلارهای عربستان و امارات بر تصمیمات اتحادیه آفریقا نیز تأثیر گذارد. لذا می توان گفت عامل ارتجاع عربی، قدرت های غربی، سفارت خانه ها و سازمان های منطقه که مهمترین آن اتحادیه افریقاست با میانجی گری اتیوپی به نوعی نگذاشتند که در ترکیب قدرت سودان تغییرات عمده ای به وجود آید و نظامیان همچنان در قدرت ماندند.
قنادباشی در ادامه بیان داشت: البته در تحولات اخیر سودان نقاط مثبتی نیز وجود دارد، زیرا این کشوردچار تلاطم های ناشی از یک فروپاشی همه جانبه نشد و دوره فترت و بی سرانجامی شکل نگرفت، زیرا بطور معمول با سرنگونی حکومت ها و روی کار آمدن حکومت جدید دوران فترتی ایجاد می شود که این فترت نوعی بی نظمی و آشفتگی را به وجود می آورد، اما سودانی ها دچار آن نشدند و این نکته مثبتی هست. با این حال درحکومت جدید سودان، عناصری از منصوبین سابق عمر البشیر در هرم قدرت هستند. عبدالفتاح برهان از جمله این افراد است که دولت حمدوک در برابر وی سوگند یاد کرد. برهان از دوستان عربستان است که در جنگ یمن بیشترین خدمت را به عربستان کرده است و این نیز از دلایلی است که نشان می دهد در سودان حکومت دچار تغییر عمده نشده است.
نقش عربستان در تحولات سیاسی سودان
قناد باشی به نقش عربستان در تحولات سیاسی اخیر سودان اشاره کرد و گفت:عربستان در تحولات داخلی سودان به صورت نیابتی عمل کرده است. با توجه به حساسیت های کشورهای اسلامی نسبت به تحرکات غرب در امور داخلی خود، غرب سعی کرده است که تحرکات و مداخلات خود را به وسیله امارات و عربستان در کشور اسلامی همانند سودان انجام دهد. عربستان نقش خوش خدمتی را برای کشورهای غربی ایفا می کند و امارات نیز به همین شیوه سعی می کنند تا موقعیت خود را نزد غربی ها تثبیت کند این اقدام نوعی ماموریت و هم سویی با غرب محسوب می شود.
سود و منفعت اطاعت از فرامین لندن و واشنگتن از سوی امارات و عربستان در جهت پیشبرد سیاست های غربی است و اما سودحاصل برای این کشورها این است که از روی کار آمدن دموکراسی مردمی درجهان اسلام جلوگیری میکند و خطراتی به صورت ایجاد الگوی حکومتداری برای حکومت های مرتجع امارات و عربستان بوجود نمی آورد و این درحالی است که امارات و عربستان دارای حکومت های پادشاهی متعلق به عصر گذشته بود و بسیار آسیب پذیر هستند.
وی گفت: عربستان و امارات سعی می کنند که حوزه های همسو با خود را در منطقه بیشتر و قدرت منطقه ای خود را افزایش دهند در صورتی که حکومت های منطقه از نظر ساختار شبیه حکومت های این دو کشور باشد می توانند سیطره قدرت منطقه ای خود را تقویت کنند و مانع حضور دشمنان آنان در منطقه باشد.
قنادباشی در مورد شکل گیری صلح با توجه به تشکیل دولت جدید سودان خاطر نشان کرد: دردوران حکومت عمرالبشیر در غرب سودان، منطقه «دارفور» شورش های مردمی علیه وی بوجود آمد. این حرکت ارتجاعی برای تضعیف حکومت بشیر بود. در استان های جنوبی سودان نیز گروه های مسلح به دنبال سهم خواهی از قدرت بودند، اما با سقوط دولت عمر البشیر و کم رنگ شدن خط «اخوان المسلمین» در این کشور، این گروه ها با عدم حمایت غربی ها فعالیتی ندارند وتقریبا نوعی صلح حاکم شده است. دولت جدید مدعی است که نقش بوجود آمدن صلح در کشور سودان را ایفا کرده است اما چنین نیست و در واقع در شرایط جدید بهانه ای بر ای جنگ گروه های مسلح در این کشور وجود ندارد و به سمت آرامش نسبی پیش می رود اکنون باید دید دولت انتقالی سودان تا چه اندازه خواهد توانست در حفظ قدرت از طریق دموکراتیک و توجه به نقش مردم در ساختار حکومت موفق عمل کند.