محمدرضا سنگری، صبح روز یکشنبه در نشست خبری اختتامیه این مراسم که در بنیاد دعبل خزاعی برگزار شد، گفت: ما در جایزه دعبل؛ کتاب سال عاشورا، پنج حوزه داریم که هر کدام، چند زیرشاخه دارند. نخست فرهنگ و تاریخ که زیر شاخه‌های آن مقتل تالیفی، تصحیح، پژوهش فرهنگی، پژوهش تاریخی و پژوهش اجتماعی را در بر می‌گیرد.
وی ادامه داد: بخش دوم ادبیات است که شعر، شعر هیئت، ادبیات داستانی، ادبیات غیرداستانی، ادبیات نمایشی، پژوهش ادبی را شامل می‌شود. بخش دیگر هنر است که خوشنویسی، عکس، هنرهای تجسمی و پژوهش هنری را در خود دارد. بخش چهارم، کودک و نوجوان است که آثار در شعر کودک و نوجوان، داستان کودک و نوجوان و تصویرگری بررسی شده اند و بخش پنجم و آخر ترجمه‌ها، در دو بخش ترجمه از فارسی به زبان‌های دیگر و از زبان‌های دیگر به فارسی است.
سنگری به تعداد آثار برگزیده اشاره کرد و افزود: در مجموع ۲۰ اثر برگزیده در اختتامیه کتاب سال عاشورا معرفی خواهد شد که در بخش فرهنگ و تاریخ ۴ اثر برگزیده داریم، در بخش ادبیات ۸ اثر برگزیده، در بخش هنر ۳ اثر، در بخش کودک و نوجوان ۳ اثر و در بخش ترجمه هم ۲ اثر ترجمه به فارسی خواهیم داشت.
این عاشورا پژوه، شعر هیئت را به عنوان تازه‌ترین بخش افزوده شده به بخش‌های برگزیده این گونه تشریح کرد: در روزهای داوری به بخشی از اشعار مربوط به هیئت ها برخوردیم که نه قابلیت های شعر و اصول آن را داشت و نه متن به حساب می آمد، از سوی دیگر مخاطب آن عامه مردم بودند که در هیئت ها این اشعار را می‌شنوند. به همین دلیل ما شعر هیئت را از شاخه اصلی شعر جدا و با اصول خاص خود بررسی کردیم.
دبیر علمی کتاب سال عاشورا، با اشاره به این نکته که در بخش ترجمه از فارسی به زبان های دیگر هیچ اثری به دبیرخانه نرسیده است، گفت: ما در بخش های مختلفی که در این جایزه داریم، بخش‌های گوناگونی را بررسی کرده‌ایم و حفره‌ها و کمبودها را نیز یافته‌ایم، در بخش ترجمه از فارسی باید با دانشگاه‌ها، موسسات پژوهشی و مراکز فرهنگی ارتباط برقرار کنیم که داد و ستد فرهنگی میان ما و آن ها شکل بگیرد.
وی ادامه داد: درباره حوزه‌های کمتر مطالعه شده باید گفت در حوزه ادبیات، شعر کودک، عکاسی و خوشنویسی خلاء هایی داریم و این مساله در زمان جمع‌آوری آثار نمایان شد. این پرسش مطرح است که چرا برای نسل‌های آینده تولید صورت نمی‌گیرد، چرا کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، انتشارات تربیت، آموزش و پرورش، انتشارات برهان مدرسه و سایر مجموعه‌هایی که در حوزه کودک و نوجوان فعالند به این مساله توجه ندارند. ما از حوزه علمیه می‌خواهیم برای خلق اثر، گروهی تشکیل دهند تا مشخص شود چه باید کرد.
سنگری اظهار کرد: عاشورا تنها برای دیروز نیست، برای امروز هم نیست، برای فردا است و همه فرداهای ما زیر چتر این موضوع است. برخلاف همه رویدادهای تاریخی که از زمان وقوع رنگ می‌بازند و تنها پژوهشگران آن را تحلیل می‌کنند عاشورا به لحاظ کیفی و کمی با زیرمجموعه‌های محرم و نهضت اباعبدالله، دامن گستر است و هرچه پیش می‌رویم با جان انسان ارتباط عمیق‌تری می‌یابد.
وی افزود: ما در جایزه کتاب عاشورا به چند مساله توجه داریم، شناسایی آثار، شناخت نویسندگان توانمند، نقد آثار، کشف حفره‌ها و حوزه‌های کمتر مطالعه شده و در آخر تشویق نویسندگان. ما در مکتب شیعه دو بال داریم یکی بودن ما، اگر هستیم و یکی شدن ما، اگر قرار است بشویم. اگر خداوند اراده کند، خیری به کسی بدهد، محبت حسین را در قلب او می اندازد، در محبت افزایی اهل بیت شیدایی و دانایی باید با هم باشد. امام حسین (ع)، متعلق به همه مردم جهان است و به هیچ مرز و سرزمینی محدود نمی شود. در اربعین می بینیم که همه ادیان در کربلا حاضر می شوند و هندو و مسیحی و یهودی در این مراسم شرکت می کنند، این یعنی حسین همه مرزها را درهم شکسته است.
پژوهش‌های فرهنگی پایه معرفت افزایی درباره اهل بیت است
علی عظیمی، رییس هیات مدیره بنیاد دعبل خزاعی، پژوهش‌های فرهنگی را پایه معرفت افزایی درباره اهل بیت (ع) دانست و گفت: مکتب شیعه ولایی است و ولایت سه معنا دارد، یکی دوستی، دومی نزدیکی، سومی سرپرستی، اگر محبت ایجاد شود، عاشق و معشوق به هم نزدیک می شوند و اگر این نزدیکی به تبعیت بیانجامد، سرپرستی روی می دهد، این گونه است که جامعه شیعی با ولایتی بر پایه محبت، سرپرستی می شود.
وی افزود: راهبردهای شیعی ما بر اساس محبت و محبت اساس معرفت است. حرکت ما در کتاب سال عاشورا، با چشم باز و از روی نقشه است چرا که جامعه مداحی به محتوا و منبع نیاز دارد به همین دلیل و به همت دوستان با همه سختی‌ها امسال هم این دوره برگزار شده است.
جایزه دعبل؛ کتاب سال عاشورا
دو سالانه جایزه دعبل؛ کتاب سال عاشورا، در سال ۱۳۹۱ در بنیاد دعبل خزاعی به تصویب رسید. نخسیتن دوره آن در بهار ۱۳۹۲، با بررسی آثار منتشر شده در دوره چهار ساله ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳ برگزار شد، دوره دوم نیز در سال ۱۳۹۶ آثار منتشر شده از ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ را برگزید و سومین دوره این جایزه امسال به پایان خود نزدیک می‌شود.
در دوره سوم، ۲۶۴ عنوان کتاب به دبیرخانه ارسال شده که بالاترین تعداد آثار رسیده به حوزه پژوهش های فرهنگی مربوط می شود که شامل ۶۸ عنوان کتاب و شعر با ۵۲ عنوان کتاب بوده است. ارزیابی و داوری آثار در دو مرحله انجام شده که ۳۵ داور از استادان دانشگاه، پژوهشگران و هنرمندان، کتاب ها را بررسی کرده اند.
اختتامیه جایزه دعبل، کتاب سال عاشورا، روز چهارشنبه ۲۷ شهریورماه ساعت ۱۶ در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار خواهد شد.