به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، انفجارهای مهیب بامداد روز شنبه در تاسیسات نفتی عربستان از حادثه ای مهم خبر می داد. گزارش ها حکایت از آن داشت که دو مورد از مهمترین زیرساخت های نفتی سعودی ها و جهان دچار حادثه شدند. مدتی نگذشت که مشخص شد پالایشگاه «بقیق» و میدان نفتی «خریص» در شمال شرق خاک عربستان سعودی هدف حملات پهپادی نیروهای انصارالله یمن قرار گرفتند.
این حمله پهپادی در حالی به دو مورد از بزرگترین پالایشگاه و بزرگترین میدان نفتی عربستان متعلق به شرکت آرامکو صورت گرفت که مکان این حملات نزدیک به هزار کیلومتر با منطقه تحت کنترل حوثی ها (انصارالله) در یمن فاصله دارد.
برخی کشورهای غربی و سازمان ملل این حمله را محکوم کردند، اما نباید از خاطر برد که سازمان ملل متحد تاکنون ده ها بار نسبت به تهاجم همه جانبه ریاض علیه غیرنظامیان و محاصره تمام عیار این کشور انتقاد کرده و سیاست های ریاض علیه مردم یمن و گروه انصارالله به ویژه در صنعا را محکوم کرده است. در مقابل متحدان عربستان سعودی به ویژه ایالات متحده نه تنها هیچ اقدامی برای جلوگیری از ادامه این تجاوزها انجام ندادند، بلکه واشنگتن در کنار برخی کشورهای اروپایی با ادامه فروش تسلیحات و تداوم حمایت های لجستیکی در واقع دربار سعودی و به ویژه «محمد بن سلمان» ولیعهد این کشور را به ادامه خشونت تشویق کردند.
سردرگمی کاخ سفید
جالب اینجاست کاخ سفید همین رویکرد حمایت گرایانه را در مورد حملات فوق نیز دنبال می کند. «مایک پومپئو» وزیر امور خارجه آمریکا مدعی شد ایران مسوول حمله به یکی از بزرگترین تاسیسات نفتی جهان است. در مقابل انصارالله روز گذشته با پذیرش انجام این حملات پهپادی به تاسیسات فوق عنوان داشت که این اقدام را با استفاده از ۱۰ فروند پهپاد و با کمک برخی نیروهای خود در داخل خاک عربستان به نتیجه رسانده است.
انصارالله اعلام کرد این حملات در واکنش به تجاوز چند ساله و محاصره ۵ ساله مردم یمن صورت گرفته است و در آینده نیز چنین حملات گسترده ای را که واکنشی قانونی در برابر عملیات نظامی عربستان می داند، تکرار خواهد کرد.
رسانه های جهان از گستردگی حملات و میزان خسارت های آن اظهار تعجب می کنند زیرا براساس ارزیابی ها حدود نیمی از ظرفیت تولید نفت ریاض متوقف شده است. گفته می شود متعاقب این حملات پهپادی حدود ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه از ظرفیت تولید نفت ریاض کاسته شد با اینحال عربستان تاکید کرد عرضه نفت را با استفاده از ذخایر خود در همان سطح پیشین نگاه می دارد.
روزنامه «نیویورک تایمز» در گزارش خود به این موضوع پرداخت و عنوان داشت این حمله پهپادی به سرعت تنش در خلیج فارس به ویژه ایران و آمریکا را بار دیگر روشن کرد، زیرا واشنگتن به محض انجام این حمله انگشت اتهام را به سوی تهران نشانه رفت. براساس این تحلیل برای ایالات متحده این سوال بدون جواب است که پهپادها از کجا به پرواز در آمده اند و چگونه حوثی ها توانسته اند این پرنده ها را مدیریت کنند و وارد عمق خاک عربستان شوند و به اهدافی برسند که حدود ۵۰۰ مایل از خاک یمن فاصله دارند.
طبق این تحلیل در حالی که سعودی ها از اظهار نظر در مورد این حمله خودداری می کنند و اشاره ای به دست داشتن ایران در آن ندارند، پومپئو این حمله را اقدامی غیرقابل انتظار توصیف کرد. به نوشته نیویورک تایمز دلیل شگفتی وی به این علت است که نتوانسته شواهدی را مبنی بر انجام آن از درون خاک یمن پیدا کند. اما باید متذکر شد پیش از این نتیجه تحقیقات کارشناسان سازمان ملل نشان داده بود که حوثی ها فناروی پهپادی را در اختیار دارند که تا ۹۳۰ مایل قادر به پرواز است. پس این احتمال قوی وجود دارد که آن ها از داخل خاک یمن فرستاده شده باشند.
این روزنامه آمریکایی هم اعتقاد دارد این حمله از سوی حوثی ها و در پاسخ به حمله نظامی ریاض به این کشور صورت گرفته است. تهاجم نظامی که در اثر آن بسیاری از زیرساخت های کشور فقیر یمن نابود شده و بزرگترین بحران انسانی در جهان رقم خورده است.
نگرانی بازار نفت
وقوع این حملات تاثیر چشمگیر سریعی را بر قیمت نفت جهانی نفت نداشت، اما به نظر نمی رسد این آرامش خیلی قابل اتکا باشد.
براساس آمار عربستان سعودی حدود ۱۰ درصد از تقاضای روزانه ۱۰۰ میلیون بشکه ای نفت جهان را تامین می کند. انصارالله هم تاسیسات نفتی را در خاک عربستان هدف قرار داده است که روزانه بیش از ۸.۴ میلیون بشکه نفت در آن پالایش و تولید می شود. در ابتدا گمان نمی رفت که عمق خسارت ها زیاد باشد اما اعلام تعطیلی چند روزه پالایشگاه و توقف تولید نفت از آن، جدی بودن موضوع را برجسته ساخت. به اعتقاد کارشناسان بازار نفت نیز از این موضوع تاثیر خواهد پذیرفت.
بر اساس گزارش ها اوپک برای عربستان در سال ۲۰۱۹ تولید روزانه ۹.۸ میلیون بشکه نفت خام را تایید کرده بود. به همین دلیل پالایشگاهی که مورد حمله قرار گرفت از اهمیتی خاص برای بازیگری ریاض در بازار جهانی نفت برخوردار است. «جیسون بوردوف» مدیر مرکز سیاست انرژی جهان در دانشگاه کلمبیا بر این باور است که اهمیت حیاتی پالایشگاه بقیق در عرضه نفت به اندازه ای است که حمله به این تاسیسات موجب افزایش قیمت نفت می شود.
با اینحال به نوشته تارنمای شکه خبری سی. ان. ان حملات اخیر در زمانی صورت گرفت که آرامکو در تلاش است تا بزرگترین عرضه سهام خود را انجام دهد. به نظر می آید این شرکت قیمت ۲ تریلیون دلاری را برای ۵ درصد سهام خود قرار داده است. حال این نگرانی برای مالکان آرامکو وجود دارد که اکنون با وقوع حملات از تمایل خریداران برای سرمایه گذاری کاسته می شود و قیمت های پیشنهادی آن ها نیز افت شدیدی خواهد داشت.
آژانس بین المللی انرژی (IEA) هم عنوان داشت از نزدیک موضوع تحت نظر دارد و با مقام های ریاض به عنوان تولیدکننده مهم بازار و همچنین مصرف کنندگان در ارتباط است. به اعتقاد تحلیلگران در شرایط کنونی عرصه به بازار در شرایط متعادلی قرار دارد اما اگر توقف (فعالیت پالایشگاه) طولانی شود می تواند در کنار دیگر مسائل همچون تحریم های واشنگتن علیه تهران، باعث فشار برتوازن بازار انرژی شود.
روز جمعه قیمت نفت خام برنت اندکی بالاتر از ۶۰ دلار بود که تا تنظیم این گزارش تغییر چشمگیری نداشت اما کارشناسان اعتقاد دارند با آغاز به کار بازار در روز دوشنبه ممکن است قیمت ها صعودی باشد. تحلیل تارنمای نشریه «اویل پرایس» نیز بر این باور است آسیب دیدن نیمی از ظرفیت تولید نفت عربستان موضوعی نیست که بتوان به راحتی آن را جبران کرد. اگر در عرضه نفت از سوی عربستان اختلالی مهم و طولانی رخ بدهد به طور قطع قیمت نفت به بالاتر از ۱۰۰ دلار در هر بشکه افزایش خواهد یافت.