به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری آمریکا با انتشار یک توئیت غیر منتظره اعلام کرد که «جان بولتون» مشاور امنیت ملی کاخ سفید را برکنار کرده است. ترامپ علت اصلی برکناری بولتون را اختلاف نظرهای شدید با وی بر سر مسائل مختلف سیاست خارجی عنوان کرده است. با توجه به اینکه خمیرمایه فکری بولتون خشونت‌طلبی و افراط‌گرایی بوده و همواره بر طبل جنگ می کوبید بسیاری از تحلیلگران برکناری وی را به منزله انتقال کاخ سفید از مرحله سیاست های جنگ طلبانه به مرحله دیپلماسی ارزیابی کرده اند. این تحلیلگران معتقدند که برکناری بولتون می تواند در راستای کاهش تنش ایران و آمریکا تاثیر بسزایی داشته باشد.
برکناری یکی از موانع گفت و گوی ایران و آمریکا
روزنامه «القبس» کویت در گزارشی به قلم «محمد امین» نوشت برکناری بولتون بر سیاست خارجی آمریکا تاثیر گذار خواهد بود. مسوولان کنونی و سابق آمریکا گفته اند برکناری بولتون می تواند موانع امکان گفت و گوی هسته ای میان آمریکا و ایران را بردارد. اما احتمال اینکه این گفت و گو نتایج مثبتی به دنبال داشته باشد، اندک است. ترامپ از دیدار با روحانی استقبال می کند اما این دیدار رخ نخواهد داد مگر اینکه برکناری بولتون با تمایل آمریکا برای برداشتن تحریم ها از صادرات نفت ایران همراه باشد. در این زمینه «فیل جوردون» مسوول سابق وزارت امور خارجه آمریکا گفت مشکل در تصور برقراری مذاکره میان دو طرف نیست. بلکه مشکل در تصور انعقاد قراردادی است که دو طرف به طور عملی با آن موافقت کنند. خیلی سخت می توان تصور کرد که ایرانی ها زیر بار شرط های کنونی آمریکا که خواهان پایان دادن به غنی سازی اورانیوم و بازرسی دقیق تاسیسات هسته ای و وضع قید و بندهایی بر فعالیت های موشکی و تغییر فراگیر در سیاست منطقه ای ایران است، بروند. از این رو، ترامپ برای رسیدن به توافق باید شرایط خود را بسیار کاهش دهد.
تارنمای شبکه اطلاعاتی «الانباء» عراق در گزارشی به قلم «عبدالامیر رویح» نوشت با خروج بولتون از کاخ سفید گروه هماهنگ تری مدیریت پرونده های منطقه خاورمیانه را بر عهده خواهد گرفت و زمینه برای دیدار احتمالی روحانی و ترامپ و تحرک تلاش های فرانسه در این زمینه فراهم تر خواهد شد.
شبکه اطلاعاتی الانباء در گزارشی از قول «کلیف کاپچان» مقام سابق وزارت خارجه آمریکا نوشت: فشارها برای برقراری گفت و گو میان ایران و آمریکا رو به افزایش است و اگر گفت و گویی صورت گیرد شاهد کاهش بیشتر بهای نفت خواهیم بود. با خروج بولتون از کاخ سفید بهای نفت خام آمریکا کاهش یافت و سرمایه گذاران بر روی احتمال کاهش تحریم های آمریکا علیه ایران و کاهش تنش ها حساب باز کرده اند.
به نوشته روزنامه «الشروق» الجزایر، با وجود اینکه هنوز زود است بگوییم کنار گذاشتن بولتون نقطه عطفی در سیاست خارجی ترامپ ایجاد می کند، اما می توان گفت که کنار رفتن بولتون که دارای روحیه جنگ طلبانه بود بدون تردید در روند تصمیم گیری های کاخ سفید تاثیر خواهد گذاشت. در این زمینه «رابرت میلی» رئیس گروه بحران های بین المللی گفت از آغاز کار ترامپ دو صدا در گوش ترامپ پچ پچ می کردند؛ یکی با هشدار نسبت به عواقب جنگ، خواهان به کار بستن گزینه دیپلماسی بود و صدای دیگر خواهان درگیری نظامی بود. با رفتن بولتون بدون تردید یکی از بزرگ ترین مدافعان گزینه نظامی کنار رفته است و این موضوع می تواند فرصت دیپلماسی تازه ای را درباره ایران، افغانستان، کره شمالی و ونزوئلا ایجاد کند و امید آن می رود که ترامپ از این فرصت استفاده کند.
به نوشته روزنامه «القدس العربی» چاپ لندن، برکناری بولتون نشان داده است که دیگر کالایی به نام بولتون نزد دولت آمریکا مرغوب نیست. دولت آمریکا با برکناری ترامپ نشان داد که به ماجراجویی نظامی که به آرمان های انتخاباتی وی ضربه می زند، تمایلی ندارد. در چنین شرایطی به نظر می رسد ایران در بهترین جایگاه راهبردی به سر می برد. تحریم های پیوسته به آخر خط رسیده اند و شکست این تحریم ها نشان داده اند که کشوری مانند ایران می تواند در همه زمینه ها به خود کفایی برسد.
روزنامه «العربی الجدید» چاپ لندن نوشت: برکناری بولتون، سیلی محکمی به صورت جنگ طلبان در آمریکا، اسراییل و برخی کشورهای عربی بود که روی جنگ آمریکا علیه ایران حساب باز کرده بودند. برکناری بولتون نشان داد که آمریکا در حل مسائل اساسی ناتوان است. برکناری وی بیانگر مانور و سرپوش نهادن بر شکست های مداوم آمریکا است. آمریکا و همپیمانان آن با ارسال کشتی ها، ناوشکن ها و جنگنده ها به منطقه خلیج فارس و درخواست از دیگر کشورها برای حضور در منطقه خلیج فارس متحمل هزینه ها بسیاری شدند و این هزینه ها شکست آنان را به اوج رساند. جمهوری اسلامی ایران در نتیجه این ماجراجویی ها به مذاکره تن نداد و هنوز هم مقاومت می کند. آمریکا از ورود به جنگ می ترسد و نگران این است که جنگ علیه آن تحمیل شود. از این رو، این کشور اکنون برکناری اشخاصی را که جنگ را تنها ابزار برای هیمنه آمریکا در جهان می دانستند، برگزیده است.
روزنامه العربی الجدید در گزارشی دیگر نوشت در حالی که خروج بولتون از کاخ سفید سبب کاهش لحن تند مقام های آمریکا و ایران شد و تنش نظامی را کاهش داد در این میان شانس فرانسه برای مهار تنش میان ایران و آمریکا در آستانه نشست مجمع عمومی سازمان ملل افزایش یافت.
به نوشته نشریه «الجریده» کویت، «هایکو ماس» وزیر امور خارجه آلمان ابراز امیدواری کرد که برکناری بولتون در موفقیت تلاش ها برای حل موضوع ایران نقش داشته باشد.
برکناری بولتون و شکست راهبردهای ضد ایرانیِ تل آویو
روزنامه «الاخبار» لبنان در گزارشی به قلم «یحیی دبوق» نوشت: رژیم اسرائیل نگرانی خود را از برکناری بولتون پنهان نکرد. بلکه این رژیم نگران آن است که برکناری بولتون مقدمه ای برای تحول در سیاست خارجی آمریکا درباره ایران باشد. آشکار است برکناری بولتون فقط به خاطر مواضع جنگ طلبانه او علیه ایران و تلاش های مداوم وی برای درگیری نظامی با ایران رخ نداده است. بلکه برکناری بولتون نتیجه بسیاری از سیاست های شکست خورده بولتون و دولت آمریکا درباره ونزوئلا، چین، افغانستان، سوریه، عراق، یمن و ایران است. از این رو، کنار رفتن بولتون شکستی برای اسرائیل و نتانیاهو است. همچنین برکناری بولتون عاملی است که زمینه مذاکره بدون شرط ترامپ با ایرانی ها را فراهم می کند. این موضوع با راهبرد تل آویو برای مقابله با ایران که خواهان تنگ کردن حلقه تحریم اقتصادی و تسلیم سازی ایران بود مخالف است. این تصمیم ترامپ نشان داد که آمریکا تنها در شرایطی با اسرائیل همسو است که منافع آمریکا در آن تضمین شود. پس از انکه نتانیاهو به تازگی ادعا کرد که ایران بار دیگر توافق هسته ای را نادیده گرفته است و خواهان افزایش فشار علیه ایران شد بازهم ترامپ آمادگی خود را برای دیدار با روحانی اعلام کرد. بی توجهی ترامپ به نتانیاهو در این زمینه و برکناری بولتون و آمادگی پمپئو برای مذاکره بدون پیش شرط با ایران شاخص های کابوس واری برای نتانیاهو است. موضوع قابل توجه این است نرمش ترامپ به دنبال شکست بولتون رخ نداده است. بلکه پایداری های ایران طرح های بولتون را با شکست روبرو کرده است و این زیان راهبردی برای راهبرد اسرائیل علیه ایران است. در نتیجه این شکست اعتماد به نفس ایرانی ها برای مقابله با فشارها افزایش یافت و این موضوع آنان در هر گونه مذاکره ای درباره توافق هسته ای در آینده قاطع تر خواهد کرد. طبقه حاکم آمریکا هم به این نتیجه رسیده است که فشارها ایران را تسلیم نخواهد کرد و این موضوع در هرگونه مذاکره ای در نظر گرفته خواهد شد.