آن طور که رئیس اتحادیه کشوری آسانسور و پله برقی گفته است هم اکنون ۷۵۰ هزار آسانسور در کشور فعال بوده و ۲۵۰ میلیون بار سفر روزانه از طریق آسانسورها بین ساختمان ها انجام می شود.
به گفته همین مسئول ۹۰ درصد آسانسورها در کشور گواهی استاندارد ندارند که البته این معنای استاندارد نبودن این تعداد نیست با این وجود این آمار نگرانی زیادی را در خصوص وضع ایمنی آسانسورهای در حال بهره برداری ایجاد می کند.
همه سال ها در صفحات روزنامه ها و در شبکه های اجتماعی اخبار تلخی از حوادث مربوط به آسانسور را مشاهده می کنیم که عامل آنها نقص ایمنی و غیراستاندارد بودن این وسیله بوده است.
اگرچه از سال ۱۳۸۳ استاندارد آسانسور به موجب قانون اجباری شد اما آنچه که قابل لمس است هنوز بسیاری از آسانسورها چه در اماکن عمومی همچون ادارات،دانشگاه ها، بیمارستان ها و مراکز خرید و چه آپارتمان های مسکونی از شرایط ایمن و استاندارد برخوردار نشده اند.
در استان قزوین نیز با وجود تلاش های اداره کل استاندارد و شرکت های بازرسی که زیر نظر این اداره کل به فعالیت می پزدازند هنوز بسیاری از آسانسور اماکن عمومی دارای اشکالات و نواقص است.
آسانسورهای نصب شده در ساختمان ها نیز اوضاع مشابهی دارند و از آنجا که نمایندگان شرکت های بازرسی و استاندارد اهرم خاصی برای سرکشی به آسانسور منازل مسکونی ندارند و همچنین خیلی از مالکان و یا مدیران ساختمان ها به موضوع بازرسی و چک و سرویس آسانسورها آنطور که باید اهمیت زیادی نمی دهند، در این بخش نیز مشکلات زیاد است.
از سویی دیگر در مراحل ابتدایی کار نیز یعنی حین ایجاد و نصب آسانسور به دلیل فقدان نظارت های کافی اشکالات و ایراداتی وارد است که معمولا بعدها قابل اصلاح نیست و ضرورت نظارت جدی در این بخش را می رساند که باید توسط مهندسان حوزه ساختمان مورد توجه قرار بگیرد که البته تاکنون این کار محقق نشده است.
نظارت در حین اجرا، پاشنه آشیل ایمنی آسانسورها
مجتبی درگی مدیرفنی شعبه استان قزوین شرکت بازرسی مهندسی ایران و مشاور حفاظت فنی و خدمات ایمنی وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی در گفت و گو با ایرنا گفت: بیشترین مشکل در بحث آسانسور های ایمن عدم اطلاعات کارفرمایان و بهره برداران در خصوص انتخاب شرکت های مناسب و مجرب در زمینه نصب آسانسور است و به همین دلیل نیز معمولا قطعات و تجهیزات مناسب و با کیفیت تهیه نمی شوند.
وی همچنین گفت: در فرایند نصب آسانسور شاهد شکل گیری یک زنجیره ناقص هستیم و خلاء نظارت در حین اجرا به وضوح به چشم می خورد.
درگی افزود: نظارت در نصب آسانسور باید توسط مهندسان ناظر ساختمان انجام شود و مبحث ۱۵ مقررات ملی ساختمان این مساله را قید کرده که نظارت بر این موضوع باید توسط مهندس ناظر و تاسیسات انجام شود که البته این کار عملا محقق نمی شود.
وی با بیان اینکه معمولا شرکت های نصاب به صورت یک طرفه و هر طور که صلاح خود می دانند اقدام به نصب آسانسور می کنند،افزود: پس از نصب آسانسور، امکان زیادی برای تغییرات اساسی و رفع ایرادهای ساختاری و ابنیه ای مانند کوتاهی سقف و یا نقص چاهک و ... وجود ندارد و خیلی از مشکلات به خاطر نبود نظارت در حین اجرا پس از نصب و راه اندازی و در زمان بازدید کارشناسان استاندارد مشخص می شود.
درگی با بیان اینکه پس از صدور گواهینامه تاییدیه ایمنی و استاندارد آسانسور که به مدت یک سال اعتبار دارد، باید مدیران ساختمان ها و یا مالکان برای بازرسی ادواری درخواست بدهند،گفت: به دلیل فقدان ابزارهای قانونی و اهرم اجرایی در بسیاری از موارد بازرسی های ادواری آسانسور انجام نمی شود.
وضعیت نامطلوب سرویس و نگهداری آسانسورها در قزوین
وی،سرویس نگهداری آسانسورهای اماکن عمومی و خصوصی را دارای نقص های فراوانی دانست و در بیشتر اوقات به یک بازدید نه چندان با دقت همراه با روغن کاری موتوری ختم می شود، گفت: این سرویس در اغلب موارد توسط افراد ناآشنا به همه ضوابط فنی انجام می شود و مدیران ساختمان ها و مالکان اغلب اوقات با یک فرد حقیقی بدون پشتوانه مالی و فنی لازم قرارداد منعقد می کنند بنابراین اگر حادثه ای رخ دهد آن فرد عملا نمی تواند پاسخگو باشد.
درگی، عامل خیلی از حوادث آسانسور را ناشی از بی دقتی در چک و سرویس نگهداری آن دانست و گفت: استفاده از محصولات نامرغوب نیز عامل دیگری برای بروز این حوادث است و متاسفانه برخی شرکت ها با تولید موتور کم کیفیت و با آلیاژ پایین مشکلاتی را از لحاط ایمنی ایجاد می کنند.
وی با بیان اینکه قوانینی وضع شده که می تواند به کاهش حوادث استاندارد کمک کند که امیدواریم فراگیر و اجرایی شود،افزود: مثلا در این قوانین به شهرداری ها و ارگان های ذیربط ابلاغ شده که آسانسور ساختمان های عمومی باید به جای به کارگیری درب های لولایی از دربهای تمام اتوماتیک استفاده کنند و یا وجود درایو در تابلو فرمان آسانسور و سیستم تشخیص اضافه بار دیجیتال و سنسورهای پرده ای درب کابین از دیگر مواردی هستند که باعث بالا رفتن کیفیت و ایمنی آسانسور های عمومی خواهد شد .
درگی، بیمه کردن آسانسورها بدون در نظر گرفتن گواهینامه تاییدیه ایمنی و استاندارد آسانسورها را یکی از مشکلات پیش روی شرکت های بازرسی دانست که موجب عدم درخواست مالکان و مدیران ساختمان ها برای بازرسی های دوره ای می شود و گفت: البته شرکت های بیمه گر اگرچه هنگام بیمه کردن از مدیران و مالکان ساختمان ها گواهی تاییدیه نمی خواهند اما در صورت بروز حادثه و نیاز به پرداخت غرامت گواهی تاییدیه را مطالبه می کنند.
مدیر فنی شرکت بازرسی مهندسی ایران شعبه قزوین گفت: البته بازرسی و صدور گواهی تاییدیه ایمنی و استاندارد آسانسور به معنای کیفیت بالای آسانسور نصب شده و ایمنی بی قید و شرط نیست بلکه حفظ سلامت و ایمنی آسانسور مشروط به رعایت نکاتی همچون انجام سرویس ماهانه توسط شرکت های ذیصلاح و افراد متخصص و رفع نقص و خرابی قطعات و یا نوسازی تجهیزات در صورت اعلام به مدیر یا مالک ساختمان است که در اکثر موارد به این موضوع بی توجهی می شود.
حضور افراد فاقد صلاحیت فنی لازم برای سرویس آسانسورها در بیشتر اوقات
درگی با بیان اینکه سازمان صنعت،معدن و تجارت در زمینه نصب آسانسور شرکت ها را به عنوان یک شخصیت حقوقی را تایید کرده نه افراد را، با این وجود تنها اسم و مشخصات یک فرد صلاحیت دار به عنوان مدیر فنی شرکت نصاب در پرونده و پروانه طراحی مونتاژ این شرکت ها وجود دارد و در بیش از ۹۰ درصد موارد چنین شخصی در هنگام نصب حضور نداشته و یک فرد حقیقی با سطح فنی پایین نسبت به این کار اقدام می کند.
وی ادامه داد: معمولا سازمان صنعت،معدن و تجارت برای ارایه مجوز در خصوص شرکت های آسانسور به یک سری گواهینامه ها اکتفا می کند در صورتی که ما آمادگی داریم تا زیر نظر اداره کل استاندارد برای فعالین این حوزه پیش از اعطای مجوز آموزش های فنی ارایه کنیم که این مساله به دلیل نبود الزام هنوز عملی نشده است.
درگی همچنین در خصوص نظارت بر نصب آسانسورهای مسکن مهر نیز گفت: در سال های قبل، نشستی در استانداری تشکیل و این موضوع با توجه به شرایط ویژه مسکن مهر به نظام مهندسی ساختمان واگذار شد که البته این موضوع تنها در استان قزوین اجرایی شده زیرا بر اساس قانون تنها مرجع صادر کننده گواهی نامه استاندارد برای آسانسور ها در کشور سازمان ملی استاندارد است که به نظر می رسد تصمیم اتخاذ شده در استان قزوین به صلاح و ایمنی استفاده کنندگان آسانسور در مسکن مهر که معمولا از اقشار آسیب پذیر و کم درآمد هستند نیست چرا که ایمنی و جان انسانها در تمامی نقاط یکسان و مهم است.
درگی در پایان گفت: اگر قانونی وضع شود که ادارات کل راه و شهرسازی را ملزم کند تا در ساخت و ساز آپارتمان های دارای آسانسور، نام شرکت نصاب نیز در شناسنامه ساختمان ثبت شود و آنها در خصوص سلامت آسانسور مسئولیت داشته باشند، اقدام خوبی در جهت ارتقای ایمنی و استاندارد آسانسورها انجام می شود چرا که در صورت بروز مشکل می توان به شکل بهتری پیگیری های قانونی را انجام داد.
استاندارد آسانسور اجباری شده اما هنوز در خیلی از موارد اجرایی نشده است
فرزاد تیمار مدیر فنی شعبه استان قزوین شرکت بازرسی ساسان صنعت پیشگام آتیه نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: خیلی از آسانسورهای نصب شده در قزوین به حداقل ۷ یا ۸ سال گذشته برمی گردد و هنوز تعداد زیادی از آنها مورد بازرسی قرار نگرفته اند.
وی با بیان اینکه شرکت های بازرسی در مراجعه به اماکن عمومی همچون ادارات، دانشگاه ها، درمانگاه ها و بیمارستان ها و ...مشکل خاصی ندارد،افزود: از سال گذشته تاکنون در بازرسی های انجام داده، ۱۰۰ مورد آسانسور مهر وموم (پلمپ) شده اند که ۳۰ مورد از آنها موفق به رفع نقص و دریافت گواهی تاییدیه استاندارد شده اند.
تیمار همچنین گفت: شرکت های بازرسی مجوزی برای بازرسی از آسانسور ساختمان های خصوصی ندارند و اگر چه استاندارد آسانسور اجباری است اما به همین دلیل در خصوص این دسته از آسانسورها تا خود مالکان آنها نخواهند نمی توانیم اقدامی داشته باشیم و موارد حاد را مهر و موم و غیرفعال کنیم.
وی در خصوص تعرفه شرکت های بازرسی آسانسور که توسط مراجع بالادستی تعیین و ابلاغ شده است نیز گفت: اگر این شرکت ها برای بار نخست مراجعه کنند برای آسانسورهای پنج بار توقف ۳۷۵ هزار تومان هزینه دریافت می کنند و سقف این هزینه نیز برای آسانسورهای با توقف بالاتر ۵۰۰ هزار تومان است که البته در بار دوم مراجعه برای سال بعد این هزینه ها به طور چشم گیری کاهش می یابد.
مدیر فنی شعبه استان قزوین شرکت بازرسی ساسان پیشگام آتیه گفت: استاندارد آسانسور اگرچه چندسالی است که اجباری شده اما هنوز در خیلی از موارد اجرایی نشده و تحقق این موضوع به همکاری سازمان نظام مهندسی ساختمان، دستگاه های اجرایی همچون صنعت،معدن و تجارت و دستگاه قضایی با اداره کل استاندارد بازمی گردد.
مهر و موم ۱۳۱ آسانسور دارای مشکل حاد در قزوین
سیروس صارمی مدیرکل استاندارد قزوین در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: آسانسور یک وسیله نقلیه عمومی است که مانند خودرو به نگهداری و سرویس های دوره ای نیازمند است که البته این موضوع در خیلی اوقات مورد بی توجهی قرار می گیرد.
وی ادامه داد: بسیاری از مردم کابین و اتاقک شیک آسانسور را می بینند در حالی که ایمنی و سالم بودن قطعات آسانسور یک اصل و ضرورت است چرا که خدشه در آن می تواند جان استفاده کنندگان از آسانسور را به خطر بیاندازد.
این مسئول در ادامه گفت: بسیاری از ما سوال می پرسند چرا استاندارد آسانسور اجباری نیست در صورتی که این موضوع از سال ۸۲ اجباری شده است.
وی با اشاره به فعالیت ۱۰ شرکت بازرسی آسانسور در استان قزوین که زیر نظر اداره کل استاندارد کار می کنند، اظهار داشت: عمده مشکل ما ورود بازرسان به واحدهای مسکونی شخصی است چرا که بازرسان ما بدون حکم مراجع قضایی امکان بازدید از آسانسور منازل را ندارند و در این خصوص دچار خلاء قانونی هستیم.
این مسئول گفت: مشکل دیگر در واحدهای مسکونی، عدم اتفاق نظر بین مالکان است مثلا چند مالک واحدهای یک آپارتمان به بازرسی آسانسور رضایت می دهند اما چند نفر دیگر رضایت نمی دهند و حاضر به همکاری نیستند و یا حاضر به پرداخت هزینه نیستند که این مساله نیز مشکل ساز است.
وی با بیان اینکه بازرسان ما امکان ورود به اماکن عمومی همچون ادارات، مراکز درمانی، مراکز آموزشی و .. را دارند،افزود: با این وجود و مشخص شدن نواقص آسانسورهای این اماکن، مدیران آنها اهتمام و جدیت لازم را برای رفع نقص های اعلام شده به خرج نمی دهند.
مدیرکل استاندارد قزوین ادامه داد: البته مشکلات یاد شده مربوط به قزوین نیست و به همه کشور بازمی گردد.
اوضاع ایمنی آسانسورها در قزوین جالب نیست
صارمی با بیان اینکه وضع ایمنی آسانسورها در قزوین جالب نیست،گفت: در خصوص ساختمان های نوساز با توجه به اینکه براساس توافق های بعمل آمده با شهرداریها، یکی از شرایط ارایه گواهی پایان کار ساختمانی داشتن گواهینامه تاییدیه ایمنی آسانسور است نگرانی چندانی نداریم اما بیشترین مشکل ما مربوط به ساختمان های قدیمی و همچنین موضوع بازرسی های ادواری است.
وی با بیان اینکه تاییدیه های ایمنی اسانسور یک ساله هستند و باید هرسال تمدید شوند که معمولا این کار انجام نمی شود و یا با تاخیر همراه است، افزود: بیشتر مالکان یا مدیران ساختمان ها نسبت به عقد قرارداد با شرکت های پشتیبان دارای مجوز اهتمامی نداشته و فقط در مواقع بحران از سرویس کارهای تایید نشده استفاده می نمایند و معمولا بازرسی های ادواری به یک بازرسی معمولی ختم می شود که در صورت بروز مشکل و یا حادثه کسی جوابگو نیست.
مدیرکل استاندارد قزوین همچنین گفت: شرکت های بیمه گر نیز در زمان بروز حوادث حاضر به پرداخت خسارت به آسانسورهایی که گواهی تاییدیه ایمنی استاندارد ندارند نیستند که بسیاری از مالکان و یا مدیران ساختمان ها از این موضوع بی اطلاع هستند.
وی اظهار داشت: اگر مدیران اماکن دولتی یا خصوصی اقدام به دریافت گواهی تاییدیه ایمنی آسانسور ساختمان های خود نکنند در صورت بروز هرگونه حادثه، مسئولیت برعهده آنان است.
مدیرکل استاندارد قزوین با بیان اینکه امکان مهر و موم (پلمپ) آسانسورهای حادثه ساز در اماکن عمومی را داریم و تاکنون در این خصوص آسانسور اماکنی که احتمال حادثه در آنها وجود داشته را تعطیل کرده ایم،افزود: اگر مشکل آسانسور اماکن عمومی حاد باشد و با وجود اخطارهای استاندارد، مدیر مربوطه اقدام به رفع نقایص نکند افراد خاطی به مراجع قضایی معرفی می شوند.
صدور ۶۱۶ فقره اخطار در خصوص آسانسورهای مشکل دار در قزوین
مدیرکل استاندارد قزوین گفت: طی سال گذشته تاکنون ۶۱۶ فقره اخطار در خصوص رفع نقص آسانسورهای مشکل دار در قزوین صادر شده است.مدیرکل استاندارد قزوین در ادامه از مهر و موم و توقف فعالیت ۱۳۱ آسانسور دارای مشکل حاد در قزوین از سال گذشته تاکنون خبر داد و گفت: این آسانسورها مربوط به ساختمان های مراکز عمومی بوده اند.
وی اظهار داشت: در این همچنین ۵۶ فقره رفع پلمپ، ۲۸ مورد فک پلمپ به معنای مداخله غیرقانونی در رفع پلمپ داشته ایم و همچنین ۷۳ مورد ممانعت از پلمپ نیز در گزارش بازرسان استاندارد به ثبت رسیده است.
این مسئول با اشاره به تشکیل ۱۲۰ مورد پرونده برای احذ گواهی استاندارد آسانسور، گفت: در مدت یاد شده شرکت های بازرسی آسانسور از ۳۳۲ مورد آسانسور نصب شده در مراکز عمومی قزوین بازرسی کرده اند
۳۰۱۳