سالَک یا لیشمانیوز بیماری پوستی است که بر اثر گزش نوعی پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود و ضایعات بدشکل و عوارض اجتماعی، روحی و روانی از پیامدهای ناگوار ناشی از این بیماری است.
اصفهان یکی از استان‌های سالک خیز کشور به ویژه از نوع روستایی است که حدود هشت شهرستان شامل اردستان، نطنز، برخوار، شاهین شهر و میمه، اصفهان (مناطق جنوب و جنوب شرق)، نایین، کاشان و آران و بیدگل با جمعیت حدود ۷۰۰ هزار نفر با این پدیده مواجه هستند.
دکتر رضا فدایی روز سه شنبه در گفت و گو با ایرنا بدون اشاره به اعتبار مورد نیاز برای اجرای این طرح اظهار داشت:این مرکز طرح مقابله و پیشگیری از بیماری سالک را از اسفند سال گذشته در برخی مناطق این استان بویژه در نواحی شرقی آغاز کرد اما به رغم مکاتبات انجام شده با استانداری و وزارت بهداشت تاکنون اعتبار مورد نیاز برای اجرای این طرح تامین نشده و در این راستا این مرکز هیچ اعتباری را دریافت نکرده است.
مسئول بیماریهای واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان درباره آماری که از مبتلایان به این بیماری در این خطه طی سال جاری منتشر شده است، گفت: بیماری سالک در ماه‌های مهر، آبان و آذر خود را نشان می‌دهد بنابراین قضاوت درباره آمار مبتلایان به این بیماری بسیار زود است.
وی تصریح کرد: بر اساس آنچه در مراکز بهداشتی استان به ثبت رسیده است تاکنون کمتر از ۱۰۰ نفر به این بیماری مبتلا شده‌اند اما با توجه به شرایط آب و هوایی که در اوایل امسال برای کشور به وجود آمد و بارش‌های زیادی در نواحی مختلف استان انجام شد به نظر می‌رسد تعداد پشه‌ها نیز امسال بیش از پارسال بوده باشند بنابر این پیش بینی می شود تعداد مبتلایان به سالک در اصفهان نسبت به سال‌های قبل افزایش یابد.
سال گذشته آمار ابتلا به سالک در استان اصفهان ۲ هزار و ۸۰۰ مورد ثبت شد.
فدایی ادامه داد: با در نظر گرفتن این پیش بینی‌ها مرکز بهداشت استان اصفهان فعالیت‌های جدی خود برای مبارزه با بیماری سالک را از هفت ماه قبل آغاز و سه برابر سال گذشته در زمینه جونده کُشی فعالیت کرد.
لوازم پیشگیری از بیماری سالک بصورت رایگان در اختیار خانواده‌ها قرار گرفت
مسئول بیماریهای واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان ارائه آموزش‌های لازم به ساکنان مناطقی که با خطر ابتلا به سالک مواجه هستند را از دیگر اقدام‌های این مرکز در هفت ماه گذشته بیان کرد و گفت: ما این آموزش‌ها را خانه به خانه انجام و لوازم پیشگیری از این بیماری را بصورت رایگان در اختیار آنها قرار دادیم.
وی اظهار داشت: مراکز بهداشتی استان برای ارائه خدمات به مبتلایان به سالک تجهیز شده‌اند و این خدمات بصورت رایگان به بیماران ارائه خواهد شد.
فدایی با اشاره به اینکه مبارزه با بیماری سالک به امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی نیاز دارد، گفت: برای مبارزه با این بیماری به کمک سایر دستگاه‌ها از جمله بخشداری‌ها، محیط زیست و منابع طبیعی نیاز داریم.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این دستگاه‌ها همکاری لازم را با مرکز بهداشت استان برای مبارزه با بیماری سالک انجام داده‌اند، تصریح کرد: کمک‌ها در حدی که انتظار داشتیم نبود.
مسئول بیماریهای واگیر مرکز بهداشت استان اصفهان اضافه کرد: منابع طبیعی با در اختیار دادن مقداری سم به ما کمک کرد اما خواسته ما این است که تاغزارهای نزدیک منازل مسکونی واقع در شرق اصفهان تعیین تکلیف شود زیرا با توجه به اینکه بسیاری از موش‌ها در تاغزارها لانه گزینی کرده‌اند و مناطق مسکونی توسعه یافته و به تاغزارها نزدیک شده، خطرپذیری ساکنان برای ابتلا به بیماری سالک را افزایش داده است.
وی با اشاره به اینکه منابع طبیعی دغدغه انتشار ریزگردها در صورت از بین رفتن تاغزارها را دارد، بیان کرد: این دغدغه مشترک ماست و انتشار ریزگردها از دغدغه‌های متولیان بهداشتی نیز هست بنابر این ما خواهان آن هستیم که گونه‌های دیگر گیاهی که بتواند به اثبات خاک و جلوگیری از ریزگردها کمک کند جایگزین تاغ های نزدیک منازل مسکونی شود و منابع طبیعی تاغزارها را یک کیلومتر از مناطق مسکونی عقب ببرند.
سال گذشته، هجمه ای که از شیوع بیماری سالک در استان اصفهان به وجود آمد باعث ایجاد نگرانی‌ها و دغدغه های بسیاری در بین مردم و مسئولان شد لذا جلسه‌های زیادی برای بررسی آن در سطوح ملی و منطقه‌ای برگزار شد و حتی تعدادی از نمایندگان کمیسیون بهداشت مجلس برای بررسی آن به شرق اصفهان سفر کردند.
در ایران دو نوع سالک شهری (نوع خشک) و روستایی (نوع مرطوب) وجود دارد، در سالک روستایی، موش های صحرایی مخزن بیماری هستند و پشه خاکی ماده پس از خونخواری از موش صحرایی مبتلا، آلوده شده و در خونخواری مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری می شود.
در سالک شهری، مخزن بیماری، بیشتر بیماران مبتلا و به طور تصادفی سگ‌ها هستند، به این ترتیب پشه خاکی ماده پس از خونخواری از اطراف زخم سالک، آلوده شده و در خونخواری مجدد در فرد سالم باعث انتقال بیماری می‌شود.
میزان ابتلا به این بیماری در استان اصفهان (در محدوده دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به غیر از کاشان) در سال گذشته حدود ۲ هزار و ۸۰۰ و در سال ۹۶ حدود ۹۲۰ مورد بود.
۶۰۲۲/ ۲۰۹۳