پهپاد یا همان هواپیمای بدون سرنشین برگرفته از حروف اول کلمات (پرنده هدایت پذیر از دور/درون) است و معادل کلمات لاتین (UAV: Unmanned Aerial Vehicle) است. پهپادها به دلایل بی‌نیازی به تجهیزات عریض و طویل فرودگاهی، حذف تجهیزات ایمنی و حفظ حیات انسان، مانور پذیرتر بودن و رادار گریزی سازمان‌های نظامی و غیر نظامی را متقاعد کرده، که در بعضی ماموریت‌ها به جای پرونده‌های سرنشین‌دار استفاده شود.
به طور کلی پرنده‌های بدون سرنشین را می‌توان به پنج کلاس میکرو پهپادها، مینی پهپادها، پهپادهای تاکتیکی، هال و جنگنده‌های بدون سرنشین تقسیم‌بندی می‌شود و خدمات عمومی آن نیز نظامی و جاسوسی، خبرنگاری و عکاسی، پژوهش و علوم طبیعی، تبلیغات و تحویل مرسوله، مبارزات و مسابقات پهپادها، استفاده در صنعت (مانند آمارگیری، نظارت، گشت‌زنی)، امدادرسانی در زمان فجایع طبیعی، حوادث و اتفاقات غیر مترقبه (امداد و نجات) است.
پهپادها همچنین نقش مهم و تاثیرگذاری در شناسایی و ردیابی کشتی‌هایی که به صید غیرقانونی موجودات دریایی نظیر ماهی می‌پردازند یا خاموش کردن آتش‌سوزی‌ها و جایی که پرواز برای خلبان خطر دارد، ایفا می‌کنند. اما به تازگی وظیفه غیرنظامی تازه‌ای برای پهپادها در نظر گرفته شده تا به ایفای نقش متفاوتی بپردازند. شرکت‌های معروف آمازون، گوگل و ای بی اقدام به طراحی و آزمایش پهپادهای کالابر کرده‌اند. از ویژگی‌های بارز این طرح می شود به افزایش سرعت تحویل سفارش‌ها به مشتریان اشاره کرد.
انقلاب جوانان دانش‌بنیان
هم اکنون ۳۲ کشور از جمله ایران در حال ساخت و گسترش ۲۵۰ مدل پهپادهای اکتشافی هستند که ابابیل، مهاجر، سفره ماهی و آر کیو ۱۷۰ نیز از پهپادهای ساخت کشورمان هستند.
کار تولید هواپیماهای بدون سرنشین در کشور به سال‌های «جنگ تحمیلی» باز می‌گردد. در آن دوران که جت‌های جنگی ایران به دلیل فشارهای غرب در زمان پیروزی انقلاب زمین‌گیر بودند، جوانان ایرانی دست به کار تولید اولین پهپاد زدند، اما در آن زمان شاید کمتر کسی فکر می‌کرد که سال‌ها بعد ایران بتواند در بین ۱۰ کشور برتر دنیا قرار بگیرد و نخبگان و فناوران بسیار زیادی به آن جذب شوند.
اکنون نیز جوانان دانش‌بنیان همچنان درصدد هستند تا با کار بر روی سیستم کنترل این ابزار تکنولوژی و بهبود سیستم ناوبری آن، ایده‌های جدیدی را مطرح سازند و در این صنعت انقلابی ایجاد کنند. تا این ابزارهای مفید در بخش های گوناگونی از زندگی بشر کاربرد داشته و قادر به رفع نیاز آنها باشد.
گردهمایی فناورانه سازمان‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌های حوزه محصولات و خدمات پهپادی نیز با هدف عرضه کاربردی فناوری‌های نوین پهپاد در صنایع راهبردی کشور و هماهنگی عرضه و تقاضا این فرصت را طی روزهای ۲۵ و ۲۶ شهریور برای جوانان خوش فکر، نخبه و جویای نام مهیا کرده است که به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم.
طرح ایرانی آمازون در حال ساخت
مسعود میرزایی کارشناس پژوهشکده حمل و نقل در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایرنا در خصوص پهپاد پستی که در این رویداد دو روزه به نمایش گذاشته شده است، اظهار داشت: این پرنده پستچی است و محموله‌ای را از مبدا دریافت و به مقصد مشخص شده در نقشه با حداقل زمان ممکن می‌برد.
به گفته وی ۱۵ محقق به صورت مستقیم روی صندوق دریافتی محموله، برنامه‌ریزی روی کامپیوتر پرواز و ساخت بدنه زیر نظر پژوهشگاه فضایی فعالیت می‌کنند.
میرزایی ادامه داد: این پروژه در شرکت آمازون فعال است و ما سعی کرده‌ایم آن را در سطح کشور خود و به صورت بومی اجرایی کنیم.
۶ پهپاد در اوج پرواز
هسته اصلی شرکت دانش‌بنیان رایا اوج پرواز با دارا بودن شش پهپاد سفره ماهی، دلتا، کلاغ پلاس، سینه سرخ، لاگرو و سسنا در سال ۸۵ با تلاش پیشکسوتان صنعت هوافضای کشور شروع به کار کرده است و در اواخر سال ۹۰ به منظور ارتقای سطح کیفی محصولات، برخی از دانشجویان نخبه کشور را نیز جذب کرد و در نهایت در سال ۹۵ فعالیت خود را به عنوان شرکت دانش‌بنیان آغاز کرد.
از توانمندی‌های این شرکت فعال در حوزه پهپاد می‌توان به طراحی، ساخت و تولید انواع پرنده‌های بدون سرنشین سبک و سنگین، آموزش خلبانی، نگهداری و تعمیرات در سطوح مختلف، طراحی و تولیدانواع تجهیزات هدایت‌پذیر از دور به صورت خودکار، نیمه خودکار و دستی، طراحی، ساخت و تولید انواع قالب‌ها و قطعات صنعتی اعم از فلزی و کامپوزیتی، مشاوره در امور مهندسی و ارائه مشاوره رایگان و در اختیار گذاشتن تجربیات خود در رفع مشکلات فنی سازمان‌ها است.
پهپاد آریو
هواپیما بدون سرنشین آریو توانایی پرواز تمام خودکار جهت انجام ماموریت‌های شناسایی، امداد و نجات، نقشه‌برداری و جنگلبانی را دارد. این پرنده می‌تواند تا شعاع حداکثر ۱۵ کیلومتر به مدت یک ساعت پرواز کند. همچنین امکان نصب دوربین‌های شناسایی، عکس‌برداری و حرارتی بر روی آن وجود دارد.
بدنه هواپیما از کامپوزیت‌های پیشرفته هوافضا ساخته شده که نسبت مقاومت به وزن بسیار بالاتری نسبت به مواد دیگر دارد.
کاربری آسان و امکان فرود با چتر از دیگر مشخصات این پرنده است. همچنین این پرنده جهت انجام ماموریت به باند پروازی نیاز ندارد و در هر شرایطی توسط دست و یا لانچر به پرواز در می‌آید.
پهپاد سمپاش انتخابی هوشمندانه برای مبارزه با آفات
پهپاد سمپاش شرکت مهارت گستر لیان از نوع هگزراتور است و رادار ارتفاع را با دقت ۵ میلیمتر حفظ می‌کند. این پرنده را می‌توان با نرم‌افزار کامپیوتر و اندروید در روی زمیین کنترل کرد و عرض ۶ متری را به راحتی سمپاشی می‌کند.
مزایای آن کاهش مصرف آب به میزان ۸۰ درصد، کاهش مصرف سم به میزان ۵۰ درصد، جلوگیری از له شدن و خرابی محصولات، سیستم پاشش میکرونیزه، یکنواختی پاشش و سرعت عمل بالا است که با توجه به رویکرد وزارت جهاد کشاورزی در مکانیزاسیون و صرفه‌جویی در آب بسیار نیاز است.
زاگرس بر فراز کوه‌ها
پهپاد زاگرس تا ارتفاع هزار پا از سطح زمین و به مدت ۳۰ دقیقه با مسافت ۲۰ کیلومتر پرواز می‌کند و می‌تواند باری به وزن ۱/۵ کیلوگرم را نیز با خود حمل کند.
توانمندی‌های آن حمل تجهیزات مطابق نیاز عملیاتی، سیستم پروازی به صورت دست پرتاب، قابل بازیافت به صورت فرود وری سینه یا گرفتن تور، قابلیت حمل تاکتیکی به صورت منفصل (کیف حمل مخصوص)، امکان پرواز خودکار، امکان پرواز دستی، سیستم ارسال تصویر و سیستم رادیویی کنترل از راه دور است.
کارن پرنده‌ها را پیچ و مهره می‌کند
شرکت دانش‌بنیان کارن به دانش فنی برخی از قطعات پهپاد دست یافته است و انواع کانکتورها (اتصال‌دهنده) و دسته سیم را تولید کرده است.
کادر فنی این شرکت دارای تجربیات ارزشمندی در زمینه طراحی، ساخت، تامین و تست انواع کانکتور دارد. فناوران این شرکت سعی کرده‌اند علاوه بر ارائه آخرین اطلاعات در زمینه کانتور و دسته سیم انواع پوشش اتصال‌دهنده‌ها را شناسایی و استانداردهای بین‌المللی را در آنها اعمال کند.