به گزارش گروه نشریات خبری ایرنا، سرانجام پس از سال‌ها، پرداخت یارانه همگانی و اجرایی نشدن تکلیف قانون بودجه برای حذف پردرآمدها، امسال دولت قرار است به الزام قانون مبنی بر حذف سه دهک بالای درآمدی اقدام کند. این در حالی است که در ماه‌های اخیر و با تصویب آیین‌نامه مربوطه، مسئولان بارها اعلام کردند که از مهرماه غربالگری یارانه‌بگیران شروع می‌شود.
بنا به گفته محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی قرار است از مهر سال جاری، یارانه گروهی از غیرنیازمندان حذف شود. شریعتمداری ۱۴ شهریور و در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران در پاسخ به پرسشی درباره شناسایی و حذف یارانه سه دهک بالای درآمدی، گفت: در قانون بودجه امسال دولت مکلف به حذف یارانه سه دهک بالاتر شده است، یعنی افراد با درآمدهای بالا که نیاز به دریافت یارانه ندارند، حذف شوند.
علی ربیعی سخنگوی دولت نیز به تازگی اعلام کرد: حذف یارانه‌بگیران پردرآمد به طور حتم انجام خواهد شد و در مرحله اول در مهرماه چند صدک از دهک‌های بالا حذف می‌شوند که ممکن است ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار خانوار را در بر گیرد.
تازه‌ترین اخبار حاکی از آن است که غربالگری یارانه‌بگیران آغاز شده و یارانه شهریور با حذف گروهی از یارانه‌بگیران غیرنیازمند پرداخت شده است. با وجود انتقادات زیادی که نسبت به پرداخت همگانی یارانه وجود داشت، این مهم مورد استقبال اهالی رسانه قرار گرفته است.
بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که قریب به اتفاق این رسانه ها تنها به بازتاب خبری از توزیع هدفمند یارانه‌های نقدی اکتفا کرده و بعضا به چگونگی هدفمندی یارانه‌ها و حذف دهک‌های پردرآمد پرداخته اند.
رسانه های اصلاح طلب
یارانه و حذف دهک های بالا
به گزارش آفتاب‌نیوز؛ دولت مطابق با دستور مجلس و تبصره ۱۴ قانون بودجه سال‌جاری، تصمیم گرفته، حاضران در سه دهک درآمدی بالا در جمعیت ۷۵ میلیون نفری یارانه بگیران را حذف یا غربالگری کند. دولت از آذر ماه سال ۱۳۸۹ هر ماه یارانه می‌دهد. بیش از ۹۱ درصد جمعیت یک کشور ۸۳ میلیون نفری یارانه می‌گیرند. حال بر اساس تحلیل‌های دولت، با حذف ۸۰۰ هزار نفر از فهرست یارانه‌بگیران، ماهانه ۳۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان از بودجه یارانه کاسته و صرفه‌جویی می‌شود. دولت انتظار دارد، با تداوم روند حذف یارانه بگیران، طی نیمه دوم سال مبلغی بیش از ۴۳۶ میلیارد تومان صرفه‌جویی شود. انتظار سخنگوی دولت هم برای صرفه‌جویی یکساله، مبلغی دو برابر، یعنی بیش از ۸۷۳ میلیارد تومان است.
دهک های بالا چه اقشاری هستند؟
سایت خبر آنلاین در مطلبی آورده است: سه دهک پردرآمد ایران چه کسانی هستند، شاید برای پاسخ به این سئوال لازم باشد به گفته های رحیم زارع عضو کمیسیون تلفیق استناد کرد؛ او در روزهای پایانی سال گذشته گفته بود هدف مجلس کسانی هستند که بیش از پنج میلیون تومان درآمد دارند.
دلایل حذف یارانه بگیران دهک های بالا
آفتاب‌نیوز در گزارشی آورد: اما چرا سیاستگذاران حذف یارانه بگیران لاکچری‌نشین را کلید زده‌اند. واقعیت این است که دولت به پوسته سخت ناترازی دخل وخرج کشور رسیده است. کسری بودجه سال‌جاری بالا بود و این باعث شده که سران قوا در نشست شورای هماهنگی، به کاهش سقف بودجه کشور رأی دهند. مبلغ تعدیل بودجه ۳۸۶ هزار میلیارد تومان است. این در حالی است که سقف منابع عمومی بودجه ۴۴۹ هزار میلیارد تومان بود. یعنی ۶۳ هزار میلیارد تومان منابع درآمدی و هزینه‌ای بودجه تقلیل پیدا کرد. این تصمیم یکی از اقدامات برای افزایش تاب‌آوری اقتصاد است. بنابراین راهی جز کاهش هزینه‌ها بویژه هزینه‌های جاری نبوده و نیست و واقعی‌سازی هدفمندسازی یارانه‌ها یکی از این‌هاست.
حال حذف دهک‌های پردرآمد از فهرست گیرندگان یارانه یکی از مهمترین اولویت‌های دولت است که به گواه بسیاری از روزنامه‌نگاران و کارشناسان این کار باید به محض مصوبه مجلس انجام می‌شد تا از انحراف در تخصیص منابع عمومی زودتر جلوگیری می‌شد.
به گزارش خبر آنلاین، پیش بینی‌ها دلالت بر آن دارد که از یارانه مهر ماه، فهرستی جمع و جورتر از قبل خواهد داشت چرا که مقرر است یارانه سه دهک بالای درآمدی حذف شود. مهدی تقوی، کارشناس اقتصادی می گوید کسی که از پس اداره زندگی خود بربیاید و این پول تاثیر چندانی در زندگی اش نداشته باشد، نیازی به دریافت یارانه ندارد، پیش تر حسین راغفر نیز درباره توزیع یارانه هدفمند به آموزش و پرورش، بهداشت و درمان و حوزه ای زیرساختی توضیحاتی داده و این شیوه را به عدالت اجتماعی نزدیک دانسته بود.
علی قنبری، معاون سابق وزیر جهاد کشاورزی و استاد دانشگاه می‌گوید ادامه این وضعیت نه به سود دولت است، نه به سود نیازمندان واقعی چرا که در شرایط کنونی دولت باید منابع مالی خود را برای حمایت بیشتر از دهک های آسیب پذیر آزاد کند. وی می‌گوید پرداخت یارانه به ثروتمندان و برخورداران با عدالت اجتماعی سازگار نیست چرا که در شرایط فعلی، ثروتمندان با خرید بنزین هزار تومانی به اندازه کافی از یارانه برخوردار می‌شوند.
چگونگی حذف یارانه بگیران دهک های بالا
آفتاب نیوز در مطلبی آورد: علی سرزعیم، معاون اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در یادداشتی نوشته است: دولت همواره به دنبال توزیع هدفمند یارانه‌های نقدی بوده است. در زمان وزارت آقای ربیعی، در این باره، اقدامات بنیادین و مهمی صورت گرفت که در بحث از هدفمندی یارانه‌ها باید به آن اشاره کرد. مهمترین اقدام، تأسیس «پایگاه رفاه ایرانیان» است که به بیش از ۳۰ بانک اطلاعاتی به استثنا داده‌های بانک‌ها و نظام مالیاتی، به پایگاه مزبور متصل شده است. از ویژگی‌ها و مزایای این پایگاه، پایش اطلاعات اقتصادی افراد جامعه است. به عنوان مثال، می‌توان متوجه شد یک شهروند ایرانی، مالک چند ماشین با چه مدل‌هایی است، چند سفر خارجی و به کدام کشورها داشته است و یا موارد دیگر.
این پایگاه داده‌های اقتصادی، کمک می‌کند تا سطح مطلوب و قابل قبولی از اطلاعات اقتصادی افراد جامعه تقریب زده شود. به نظر می‌رسد، داده‌های حاصل از آن، قابل اتکا باشد، چرا که بارها به طرق مختلف مورد آزمون علمی قرار گرفته است و به نوعی می‌توان گفت راه اندازی «پایگاه رفاه ایرانیان» تا حدودی توانسته کاستی‌های موجود در حوزه نظام اطلاعاتی را مرتفع کند.
یارانه و دولت
به گزارش روزنامه ایران، مسأله دولت های نهم و دهم یا مسأله دولت های یازدهم و دوازدهم، فرقی نمی‌کند، مسأله انحراف پرداخت یارانه یکی و جدی است، دولت نهم، قبل از شناخت دقیق دهک‌های درآمدی (گروه‌های هدف) اقدام به پرداخت یکسان یارانه نقدی میان ۶۰ میلیون ایرانی کرد و بعدها همچنان با نام‌نویسی سایر جاماندگان، دست رد هم به سینه کسی نزد. تداوم حرکت در مسیر نادرست و وجود انحراف در پرداخت یارانه‌ها ادامه یافت، چرا که کسی نباید ناراحت می‌شد. تا اینکه از یکی دو سال گذشته حذف افراد پردرآمد از لیست بزرگ به‌صورت شیب آهسته آغاز شد. واقعیت این است که فارغ از فشارهای تحریم و کاهش سقف بودجه؛ آمار گواهی می‌دهد با وجود اینکه دولت یازدهم و دوازدهم تغییری در مسیر پرداخت‌های یارانه‌های پنهان و آشکار نداده است، اما نابرابری در توزیع درآمدها افزایش یافته است.
شکاف درآمدی
روزنامه ایران در مطلبی آورد: نکته این است که سیاستگذاران اقتصادی در دولت دوازدهم باید فکر اساسی برای ترمیم پرداخت یارانه‌های افراد کم درآمد جامعه انجام دهند، برای اینکه متوجه شویم، روند فاصله نابرابری توزیع درآمد و ثروت میان طبقات و دهک‌های ۱۰ گانه در جامعه شتاب گرفته است، کافی است به آمار مرجع آماری کشور یعنی مرکز آمار مراجعه شود.
این سازمان، آمار ضریب جینی را تا سال ۱۳۹۷ منتشر کرده است. ضریب جینی چیست؟ یک شاخص و سنجه محاسبه اندازه‌گیری نابرابری درآمدی میان افراد کم درآ مد و پردرآمد جامعه است. به بیان ساده‌تر، شکاف درآمدی میان طبقات مختلف جامعه را توضیح می‌دهد، هر چه شاخص به سمت عدد یک حرکت کند، توضیح می‌دهد، نابرابری به سمت وضعیت بیشتر و هرچه از عدد یک فاصله بگیرد و به سمت صفر برود، نشان از کاهش شکاف و نابرابری درآمدی و توزیع مناسب ثروت پیش می‌رود. این شاخص در سال ۱۳۸۸ به عدد ۴۱۱۱/۰ رسید. یعنی در آن زمان ساختار اجتماعی و اقتصادی جامعه به سمت نابرابری حرکت می‌کرد، همان چیزی که باعث شد، دولت وقت در سال ۱۳۸۹ به سمت پرداخت یارانه‌های نقدی برود. یا به‌دنبال شرایط ظهور و تحقق شعارهای انتخاباتی آن زمان باشد.
این درحالی است که همسو با رشد بودجه سنواتی و شاخص نرخ تورم، مبلغ یارانه نقدی که دولت برای جلوگیری از آثار تورمی پرداخت کرده است، طی این سال‌ها افزایش نداشته و همچنان برنامه پرهزینه پرداخت یکسان یارانه‌ها، میان دهک‌های درآمدی ادامه داشته است. یعنی ثروتمندان یا دهک‌های درآمدی بالا در جامعه از قبال پرداخت‌های یارانه‌های یکسان شام مجانی می‌خوردند و سواری مجانی می‌گرفتند و می‌گیرند.
نتایج حذف یارانه دهک های بالا
روزنامه ایران در گزارشی می آورد: دولت باید همزمان با حذف افراد پردرآمد از فهرست گیرندگان، به جای صرفه‌جویی منابع حاصل از عدم پرداخت یارانه‌ها، مبلغ یارانه ۴۵هزار و ۵۰۰ تومانی افراد کم درآمد را افزایش دهد. یعنی به جای اتخاذ رویکرد صرفه جویانه، رویکرد بازتوزیع و بازتخصیص منابع را دنبال کند. شاید هم استدلال این باشد، اگر همزمان با حذف گیرندگان پردرآمد؛ مبلغ یارانه افراد کم درآمد افزایش یابد، مقاومت کسانی که از فهرست بتدریج حذف می‌شوند، افزایش می‌یابد، بنابراین بهتر است بعد از فرآیند غربالگری این کار صورت گیرد.
سایت خبری انتخاب در گزارشی آورده است: اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها به این شیوه تصمیم صحیحی است که بدون شک عاری از تبعات منفی خواهد بود، چرا که حذف مبلغ ۴۵ هزار تومان از درآمد خانوارهای دهک‌های بالای درآمدی خللی در هزینه کرد آنان بوجود نمی‌آورد و افراد متضرر نخواهند شد. به‌طور قطع دارای ابعاد مثبت است. در شرایط کنونی که دولت تحت فشار اقتصادی قرار دارد و با کسری بودجه مواجه است و از همه مهمتر کسری بودجه در صورتی که کنترل نشود تورم ایجاد می‌کند، صرفه‌جویی حاصل از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها می‌تواند به ترمیم بودجه و کنترل آن کمک کند.
در واقع پس از کش و قوس‌های فراوان در مقطع زمانی اکنون دولت ناگزیر به اجرای طرح هدفمندی یارانه هاست. همواره نیازها و ضرورت‌ها است که افراد را به کنش‌ها و تغییرات وادار می‌کند. نکته دیگر در تبیین این موضوع که می‌تواند قدری بحث انگیز باشد، شفافیت اطلاعات افراد است. یعنی افرادی که دارایی شان را بدون پولشویی و رانت به دست آورده‌اند نگرانی از این بابت نخواهند داشت. درواقع قشری که از درآمد متوسط و پایین برخوردارند هرگز شفافیت اطلاعات برایشان معضل نیست، بنابراین این موضوع چون مسأله توده مردم نیست از اهمیت خاصی هم برخوردار نخواهد بود.
رسانه‌های اصولگرا
حذف دهک‌های پردرآمد
به گزارش خبرگزاری مهر، دیشب دولت بالاخره در تصمیمی دیرهنگام اما درست یارانه نقدی دهک‌های بالای درآمدی را قطع کرد اما هنوز آمار دقیقی از تعداد کسانی که یارانه‌شان قطع شده، ارائه نشده است. یک مقام مسئول در گفت و گو با خبرنگار مهر با تایید حذف دهک‌های بالای درآمدی از شمول دریافت یارانه نقدی در جریان واریز دیشب یارانه های نقدی گفت: لیست افراد واقع در دهک های پردرآمد توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به سازمان هدفمندی یارانه ها تحویل داده شد.
وی که خواست نامش در گزارش ذکر نشود، ادامه داد: سازمان هدفمندی یارانه ها نیز در واریز دیشب یارانه نقدی، لیست ارسالی از سوی وزارت تعاون را از شمول دریافت یارانه حذف کرد.
ویژگی های سه دهک بالا
خبرگزاری مشرق به نقل از مهدی تقوی کارشناس اقتصادی در پاسخ به اینکه سه دهک بالا چه کسانی هستند، آورد: کسی که از پس اداره زندگی خود بربیاید و این پول تاثیر چندانی در زندگی اش نداشته باشد، نیازی به دریافت یارانه ندارد، پیش‌تر حسین راغفر نیز درباره توزیع یارانه هدفمند به آموزش و پرورش، بهداشت و درمان و حوزه‌ای زیرساختی توضیحاتی داده و این شیوه را به عدالت اجتماعی نزدیک دانسته بود. یارانه نقدی از سال ۱۳۸۹با هدف بهبود وضعیت اقتصادی ایران و حل بحران‌های ساختاری ناشی از یارانه‌های پنهان در قالب طرح هدفمندی یارانه‌ها پرداخت شد، اما در عمل این طرح که بخش‌های حمایت از تولید و بهداشت و ... داشت به پرداخت یارانه نقدی خلاصه شد. برخی کارشناسان نیز دار بودن منزل شخصی در مناطق متوسط به بالا، بیش از یک دستگاه خودرو، سفر خارجی و ... را مولفه‌های تشخیص برخورداری می‌دانند.
تخلفات سازمان هدفمندی یارانه‌ها
به گزارش مشرق نیوز، جبار کوچکی نژاد رئیس هیئت تحقیق و تفحص از سازمان هدفمندی یارانه‌ها درباره آخرین وضعیت تحقیق و تفحص از سازمان هدفمندی یارانه‌ها، اظهار داشت: ما گزارش خود را تکمیل کرده و به کمیسیون اقتصادی مجلس ارائه دادیم و پاسخ دولت هم دریافت شد و دولتی‌ها از خودشان دفاع کردند. وی ادامه داد: گزارش هیئت تحقیق و تفحص از سازمان هدفمندی یارانه‌ها بسیار شفاف است اما متاسفانه کمیسیون اقتصادی مجلس در این باره تعلل می‌کند در حالی که موظف است هر چه سریع‌تر این گزارش را جهت قرائت به صحن علنی مجلس ارائه دهد.
رئیس هیئت تحقیق و تفحص از سازمان هدفمندی یارانه‌ها با اشاره به اینکه در سازمان هدفمندی یارانه‌ها تخلفات بسیار زیادی صورت گرفته است، گفت: برای مثال مطابق با ماده ۸ قانون هدفمندی یارانه‌ها، باید یارانه به بخش تولید داده شود اما تاکنون هیچ اراده و تصمیمی برای پرداخت یارانه تولید وجود نداشته است و به احتمال زیاد میلیاردها تومان از منابع مالی هدفمندی یارانه‌ها منحرف و در جاهای دیگر هزینه شده است.