این کتاب شامل رساله‌های اخلاق الاشراف، تعریفات، دلگشا، صدپند و قصیده موش و گربه است که تلخیص و بازنویسی شده‌است.
گردآوردنده در مقدمه کتاب آورده است: در تاریخ ادبیاتِ ایران کسی را پیش از عبید زاکانی سراغ نداریم که به انتقاد اجتماعی پرداخته و به شیوه‌ی یکی از رسالات انتقادی او رساله‌ای نوشته باشد.
نصیری دهقان، مطایباتِ زاکانی را نه هزل و یاوه بلکه کنایه‌های تند و دردناک به اجتماع فاسد زمان خویش توصیف می‌کند که سالیان دراز به دلیل اشتهار به هزّالی و هجاگویی، ارزش واقعی آن از نظرها پنهان مانده‌است.
وی در ادامه مقدمه ۱۴ اثر از زاکانی را برشمرده و به توصیف هر کتاب می‌پردازد.
بازنویسی ساده و روان رساله‌ها، ضمن حفظ ویژگی های نوشتاری شاعر از جمله خصیصه‌های این کتاب است.
کتاب «طنز و رمز» دارای ۱۴۸ صفحه است که در سال ۱۳۹۸ توسط انتشارات امیرصدرای قشم به یکهزار شمارگان منتشر و با بهای ۲۲۰ هزار ریال روانه بازار شده‌است.
برش هایی از کتاب:
...درویشی در حالیکه کفش به پایش بود، نماز میخواند. دزدی خ واست که کفش او را بدزددف گفت: ای درویش با کفش نماز نباشد. درویش دریافت و گفت: اگر نماز نباشد، کفش که باشد...
...وقتی منصور حلاج را بر دار می‌کردند، گفت: در کودکی از خیابانی می گذشت، صدای زنی از پشت بام شنیدم و برای دیدن او به بالان گریستم، اکنون از بالای دار به زیر نگریستن را کفاره آن بالا نگریستن می‌دانم...
...مردی را که ادعای پیامبری میکرد، نزد معتصمِ خلیفه آوردند. معتصم گفت شهادت می دهم که تو پیغمبر نادانی هستنی. گفت: آری زیرا بر قمی چون شما مبعوث شده‌ام...
...گربه آن موش را بکشت و بخورد
سوی مسجد شدی خرامانا
دست و رو را بشست و مسح کشید
ورد میخواند همچو ملانا
بارالها که توبه کردم من
نَدَرم موش به دندانا
آنقدر لابه کرد و زاری کرد
تا به حدی که گشت گریانا
موشکی بود در پس منبر
زود برد این خبر به موشانا
مژدگانی که گربه تائب شد
زاهد و عابد و مسلمانا...
۷۵۰۰