هرچند پنجاه ونهمین انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ۱۳ آبان سال ۱۳۹۹ (سوم نوامبر سال ۲۰۲۰) برگزار می‌شود، اما در ماه‌های اخیر، رقابت‌ها میان دو حزب رقیب، همچنان با شدت بیشتری تداوم یافته است.
بررسی هفتگی موضوعات مطرح شده در کارزار تبلیغات انتخاباتی نامزدها را می توان در دو بخش سیاست خارجی و داخلی معطوف دانست.
نخستین موضوعی که در هفته اخیر در صدر اخبار در حوزه سیاست خارجی آمریکا قرار دارد، افزایش تنش‌ها در خاورمیانه در نتیجه فرافکنی آمریکا و متحدان اندک شمارش در خلیج فارس برای فرار از شکست مفتضحانه در برابر حملات پهپادی نیروهایی یمنی به پالایشگاه نفتی آرامکو در عربستان است.
از همان ابتدا، کاخ سفید تلاش کرده تا برای جلوگیری از زیرسووال رفتن سیستم‌های دفاعی فروخته شده به ریاض، عوامل این حملات پهپادی را از سمت یمن به ایران تغییر جهت داده تا بتوانند توجیه مناسبی داشته باشند و هم اینکه در ادامه سیاست‌های تنش‌زایی خود، ناامنی را در خلیج‌فارس افزاش دهند.
طرح اقدامات تلافی‌جویانه علیه عاملان حملات به صنایع نفتی و اتهام زنی به ایران، سبب شده تا نامزدهای انتخاباتی آمریکا از جمله «برنی سندرز» انتقاد شدیدی علیه رویکرد ترامپ در سیاست خارجی کاخ سفید مطرح کنند.
وی با هشدار به ترامپ، شروع یک درگیری در منطقه را سبب آغاز جنگ فاجعه‌بار دیگر در خاورمیانه دانسته و تصریح کرده، با اتکا به سخنان دیکتاتورهای سعودی، نمی‌تواند جنگ دیگری را آغاز کند.
نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا تاکید کرد، قانون اساسی آمریکا کاملا روشن است. فقط کنگره و «نه رئیس جمهوری» می‌تواند اعلام جنگ کند.
این رویکرد ترامپ، با انتقادهای دیگر سیاسیون پیشین آمریکا از حزب جمهوریخواه نیز مواجه شده و آنها تصریح کرده‌اند که ترامپ، سیاست خارجی آمریکا را در مسیر اشتباهی هدایت می‌کند به گونه‌ای که بحران‌های خود ساخته او، جهان را هرچه بیشتر ناامن ساخته است.
در این زمینه، «کاندولیزا رایس» وزیر امور خارجه سابق آمریکا در دوره ریاست جمهوری «جرج بوش» (پسر)، درباره تلاطم‌های ناشی از حضور ترامپ در کاخ سفید، تصریح کرده، «او سیستم بین‌المللی جهانی همچون ناتو و تجارت آزاد بوجود آمده بعد از جنگ جهانی دوم را در خطر نابودی قرار داده به طوری که «اکنون جهان زیر فشار چهار اسب آخر الزمان ترامپ قرار دارند.»
وی این چهار اسب آخرالزمان ترامپ را شامل «عوام گرایی»، «بومی‌گرایی»(قبیله‌گرایی متفاوت از با ملی‌گرایی است)، «حمایت از تولید داخلی» و «انزواگرایی» اعلام کرده که تاکنون برای آمریکا جواب داده بود.
رایس درباره انتخابات ۲۰۲۰ نیز به شبکه سی‌ان‌ان گفت، در مداخله روسیه در انتخابات گفتیم «شرم بر روسیه»؛ اما اگر برای بار دوم و در انتخابات آتی نیز این مداخله رخ دهد آنگاه باید گفت «شرم بر ما».
تحلیلگران بین‌المللی منتقد ترامپ نیز معتقدند، اینکه اکنون در سه سال زمامداری ترامپ، چهارمین مشاور امنیت ملی او منصوب شده، روشن ساخته که سیاست خارجی کاخ سفید کاملا آشفته بوده و رئیس جمهوری با وجود همه ادعاهایش، هنوز نتوانسته توافقی با ایران، چین، کره شمالی و گروه طالبان و حتی توافقی بین فلسطین و رژیم صهیونیستی بدست آورد. این رویکردها سبب شده تا ترامپ را «آشفته، پرهرج و مرج و بدون نظم و مذاکره‌کننده نابلد» توصیف کنند.
سیاست‌های داخلی و خارجی ترامپ سبب شده تا دولتمردان پیشین، حضور دوباره او در کاخ سفید را زیان‌آور توصیف کنند؛ از جمله آنها «جیمی کارتر» رئیس جمهوری پیشین، انتخاب مجدد ترامپ به عنوان رئیس جمهوری آمریکا را «یک فاجعه» دانسته است.
وی ابراز امیدواری کرده رئیس جمهوری این کشور، به جای تنش‌زایی، به دیپلماسی روی آورده و مسایل منطقه خلیج‌فارس را از این طریق حل کند.
انتقاد از تقابل با پکن
از دیگر مواردی انتقادی مطرح شده در حوزه سیاست خارجی کاخ سفید، عملکرد ترامپ نسبت در ایجاد جنگ تجاری با چین است.
در این رابطه «جو بایدن» نامزد دموکرات انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ تصریح کرده که ترامپ، مسیر سیاست خارجه در مقابل پکن را اشتباه طی کرده و سبب شده نه تنها روابط دو طرف دچار سوءتفاهم شود، بلکه تصویر نادرستی از چین به تصویر کشیده است.
روابط چین و آمریکا در زمینه‌های تجاری و سیاسی به طور روزافزون تیره‌تر شده است؛ زیرا واشنگتن از پکن به عنوان کشوری یاد می‌کند که ارز ملی خود را به طور عمدی کاهش می‌دهد تا تجارت آن با دیگر کشورها به نفعش باشد؛ در مقابل، پکن نیز واشنگتن را به دخالت در امور داخلی کشورش از جمله موضوع هنگ کنگ متهم کرده است.
بازگشت به برجام به جای تنش‌زایی
انتقادها به سیاست خارجی ترامپ، به موضوع برجام نیز کشیده شده است، به گونه‌ای که شورای روابط خارجی آمریکا روز گذشته(جمعه) اعلام کرد، بهترین تصمیم ترامپ در این روزها که در دوراهی حمایت از ریاض و یا تشدید تنش با تهران قرار گرفته، بازگشت به برجام است.
«ترامپ باید پیش از خروج از توافق هسته‌ای، پیامدهای آن را در نظر می‌گرفت اما با گذشت یک سال از این خروج، هنوز بهترین اقدام برای کاهش تنش در منطقه بازگشت به این توافق است.»
این شورا تاکید کرده، دولت ترامپ بخوبی می‌داند برای مقابله با ایران در منطقه نمی‌تواند از جنگ و مداخله نظامی استفاده کند زیرا پیامدهای این اقدام بسیار ناگوارتر از شرایط کنونی منطقه است.
مخصمه ترامپ از ارتباط شخصی با یک رهبر خارجی
معضل دیگری که این روزها دامنگیر رئیس جمهوری آمریکا شده، ارتباط شخصی او با رهبر اوکراین و درخواست برای مقابله با یک نامزد ریاست جمهوری دموکرات است.
طبق اعلام روزنامه واشنگتن پست، ترامپ از «ولادیمیر زلنسکی» رئیس جمهوری اوکراین خواسته، در فرایند رسیدگی به فساد مالی ادعایی از سوی پسر «جو بایدن»، تسریع کند.
این اقدام با واکنش تند نمایندگان دموکرات مواجه شده به گونه‌ای که «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان روز گذشته (جمعه) در بیانیه‌ای تصریح کرد، «باید اطمینان داشته باشیم که رئیس جمهوری و دولتش، امنیت ملی و سیاست خارجی ما را به نفع مردم آمریکا انجام می‌دهند نه به نفع شخصی رئیس جمهوری کشور خارجی دیگر... همچنان افشاگری‌های اخیر را دنبال خواهیم کرد...امیدواریم که جمهوریخواهان در حمایت از قانون اساسی به ما بپیوندند.»
کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا از چند هفته پیش تحقیقاتی را در این زمینه رقم زد به گونه‌ای که «مایکل اتکینسون» بازرس کل نهادهای اطلاعاتی این کشور را برای شهادت‌دهی احضار کرده بود.
هرچند افشاگری از این اقدام ترامپ، با واکنش او مواجه شده و طبق معمول آن گزارش را دروغ دانسته که قرار نیست هرگز پایان یابد.
نگرانی از آغاز روند استیضاح
به جز تقابل ترامپ با حزب رقیب و دیگر سیاسیون منتقدش در سیاست خارجی، او با معضل داخلی «شروع روند استیضاحش» مواجه شده که به نگرانی وی از شرایط پیش آمده، افزوده است.
در این زمینه رئیس جمهوری آمریکا با انتقاد از روند تحقیقات انجام شده در مورد استیضاح خود در کمیته قضایی مجلس نمایندگان، از اینکه آنها به بررسی اقدامات انجام شده از سوی تیم کاخ سفید برای افشاگری از تخلفات او پرداخته‌اند، شاکی شده است.
کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا در دو هفته اخیر قطعنامه‌ای را تصویب کرد که دربرگیرنده دستورالعمل‌های لازم برای انجام تحقیقات در زمینه استیضاح رئیس جمهوری است.
این قطعنامه به منزله آغاز رسمی روند استیضاح ترامپ نیست اما نخستین باری است که این کمیته مصوبه‌ای ارائه می‌دهد که زمینه را برای آغاز تحقیقات گسترده در مورد تخلفات ترامپ و حرکت به سمت استیضاح وی فراهم می‌کند.
یکی از موارد مورد نظر تحقیقات دموکرات‌های کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا، «دخالت احتمالی ترامپ در پرداخت حق‌السکوت به دو زن است که با آنها رابطه نامشروع داشته.»
«جرالد ندلر» رئیس کمیته قضایی مجلس نمایندگان آمریکا نیز اعلام کرده که دموکرات‌ها از طرح خود برای استیضاح ترامپ عقب نشینی نکرده‌اند و تمرکز آنها بیشتر بر این موضوع است.
رویکرد دموکرات‌ها علیه ترامپ سبب شده تا او به انتقاد از حزب رقیب پرداخته و بگوید: ... دموکرات‌ها به کشور ما لطمه می‌زنند و هیچ کاری انجام نمی‌دهند. شرم آور است!»
روند تحقیقات در مورد استیضاح ترامپ در حالی به جریان افتاده که «اریک هولدر» وزیر پیشین دادگستری آمریکا پیش بینی کرد که ترامپ پس از پایان دوره ریاست جمهوری، احتمالا محاکمه خواهد شد. البته وی هشدار داد که این کار برای آمریکا خطراتی در پی خواهد داشت.
فشار درون حزبی علیه ترامپ
به جز فشارهای خارج از حزبی به ترامپ، مطرح شدن لغو رقابت‌های اولیه درون حزبی، با واکنش رقبای انتخاباتی رئیس جمهوری همراه شده به گونه‌ای که سه نامزد جمهوریخواه در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰، تصمیم برخی ایالت‌ها برای لغو رقابت‌های مقدماتی جمهوریخواهان را اشتباهی فاحش توصیف کردند.
«مارک سنفورد»، «جو والش» و «ویلیام ولد»، اقدام برخی ایالات‌ها برای لغو دور رقابت‌های اولیه حزب جمهوریخواه را تلاشی برای حذف هرگونه تهدیدی علیه قدرت سیاسی رئیس جمهوری در انتخابات ۲۰۲۰ عنوان کردند.
«... هر یک از ما باور داریم که می‌توانیم به بهترین شیوه ممکن حزب را رهبری کنیم؛ همان‌طور که رئیس جمهوری کنونی چنین باوری دارد. اجازه دهید ما هم مواضع خود را به مردم ارائه کنیم... افراد بزدل از جنگیدن فرار می‌کنند، جنگجویان می‌ایستند و برای باورهای خود می‌جنگند... فقط افراد ضعیف از رقابت می‌ترسند.»
این انتقادها به این دلیل است که افراد وفادار به ترامپ در چهار ایالت کارولینای جنوبی، نوادا، آریزونا و کانزاس، رقابت‌های اولیه حزب جمهوریخواه را حذف کرده و مدعی هستند ترامپ با اختلاف چشمگیر در انتخابات پیروز می‌شود.
به گفته «درو مک‌کیسیک» رئیس حزب جمهوریخواه در کارولینای جنوبی، یک سنت قوی در هر دو حزب دایر است مبنی براینکه زمانی که کاخ سفید در کنترل دارند، دور مقدماتی را برگزار نکنند. اقدام مقام‌های جمهوریخواه در چهار ایالت آمریکا برای حذف رقابت‌های مقدماتی، تلاش برای حمایت از ترامپ و کاستن از فشارهای درون حزبی بر ترامپ در مقابل فشارهایی است که از خارج بر او وارد است.
با توجه به شرایط ترامپ، تحلیل‌های مختلفی از فضای انتخاباتی سال آینده ترسیم شده که شکست ترامپ را پیش‌بینی کرده است. از جمله آنها می‌توان به «استنلی گرینبرگ» استراتژیست برجسته حزب دموکرات اشاره کرد که در شرح محتوای کتاب جدید خود با عنوان «شکستن حزب جمهوریخواه» گفته، ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ آمریکا شکست تاریخی و خفت‌باری را متحمل خواهد شد.
به نوشته او، شیوه ریاست جمهوری ترامپ، افکار عمومی را به نفع دموکرات‌ها تغییر داده و رای‌دهندگان میانه‌رو را از حزب جمهوریخواه دور کرده است.
فضای انتخاباتی میان نامزدهای دموکرات
بیش از یکسال مانده به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، حزب دموکرات پس از برگزاری مناظره‌ها بین ۲۰ نامزد، در نهایت توانسته به یک فهرست ۱۰ نفره از نامزدها دست یابد.
با برگزاری سومین مناظره میان ۱۰ نامزد اصلی حزب دموکرات برای شرکت در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۰ آمریکا در دانشگاه «ساوترن» شهر «هوستون»، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد جو بایدن معاون رئیس جمهوری سابق آمریکا، در صدر افکار عمومی این حزب قرار دارد.
در این مناظره «جو بایدن، برنی سندرز، کامالا هریس، الیزابت وارن، جولیان کاسترو، ایمی کلوباچر، اندرو یانگ، پیت بوتجیچ، بتو اورورک و کوری بوکر» حضور داشتند.
طبق اعلام شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان، در این مناظره، «شخصیت، ایدئولوژی و اختلاف سیاست بین نامزدها» آشکار شد و این مساله سبب می‌شود تا تیم ترامپ، موضوع انتخاباتی را برای حملات آتی علیه نامزدهای دموکرات به کار ببرد. مهمترین موضوع پرداخته شده در این مناظره، «بهداشت و بیمه درمانی و حمل سلاح» بود.
با وجود آنکه سه نامزد مورد توجه حزب دموکرات شامل جو بایدن، الیزابت وارن و برنی سندرز خود را برای چهارمین مناظره در آیوا آماده می‌کنند، اما هنوز آنها آتش‌بار سنگین را علیه یکدیگر نشانه نگرفته‌اند.
براساس آخرین نظرسنجی‌ها، جو بایدن با کسب بیش از ۲۵ درصد آرای شرکت‌کنندگان، بیشترین بخت را برای حضور در رقابت نهایی با جمهوریخواهان دارد.
سندرز و وارن نیز با کسب بین ۱۰ تا ۲۰ درصد نظر مثبت افراد، دو گزینه بعدی در این رقابت هستند.
با وجود آنکه بایدن در صدر نامزدهای دموکرات است، اما از نگاه شماری از تحلیلگران مسائل سیاسی داخلی آمریکا، در پایان سومین مناظره دموکرات‌ها، این نگرانی درباره بایدن مطرح شد که آیا وی می‌تواند کار را به انتها برساند یا نه؟
در این اوضاع، هر کدام از این سه نامزد مورد توجه حزب دموکرات، گردهمایی‌های خاص خود را برگزار می‌کنند، از جمله آنها می‌توان به گردهمایی اخیر الیزابت وارن در نیویورک اشاره کرد که در جمع چند هزار نفر از طرفداران خود در «میدان واشنگتن» منهتن، به موضوع‌های مورد علاقه آنها همچون «بیمه همگانی، اشتغال، زنان، مهاجرت، تغییرات آب‌وهوایی و ...» پرداخت.
او نزدیک به چهار ساعت وقت گذاشت تا با حامیانش که منتظرش بودند، دست داده و با او عکس سلفی بگیرند.
با نزدیک شدن به ماه‌های پایانی رقابت‌های درون حزبی، از این پس نشست‌های انتخاباتی بیشتری در ایالت‌های مختلف آمریکا برگزار خواهد شد تا گزینه نهایی هر دو حزب برای رقابت اصلی معرفی شوند.
۱۰۷۱