«آندرهآ استراماچونی» و «گابریل کالدرون» در حالی قرار است تا ساعاتی دیگر نخستین مربیگری خود را در شهرآورد تهران تجربه کنند که پیش از این دو نفر، خارجیهای فراوانی در قامت سرمربی، داور و بازیکن به عنوان کنشگر در این بازی نقش ایفا کردند. تقویم دربی را که ورق میزنیم به نخستین خارجی این دیدار می رسیم «زدراکو رایکوف» صرب از نخستین مربیان خارجی بود که گام در ایران گذاشت و از سال ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۵ خورشیدی هدایت استقلال تهران را بر عهده داشت. مربی که نه به خاطر دربی بلکه شهرت او در استقلال به خاطر قهرمانی این تیم در آسیا است.
وی سال ۱۳۴۹ در دربی سوم روی نیمکت تیم استقلال تهران حضور داشت. از نکات تاریک کارنامه این مربی باخت در دربی سیزدهم بود که استقلال با ۶ گل از رقیب خود شکست خورد. نخستین بازیکن خارجی دربی «آلن ویتل» انگلیسی است که در تیم فوتبال پرسپولیس حضور داشت. ویتل در تاریخ ۱۸ آذر ۱۳۵۶ در شهرآورد بیست و یکم تهران برای تیم پرسپولیس به میدان رفت و تبدیل به نخستین بازیکن خارجی در تاریخ شهرآورد تهران شد.
این بازی با نتیجه دو بر یک به سود تیم پرسپولیس خاتمه یافت.
اما خارجی های شهرآورد تهران تنها به بازیکن و مربیان منتهی نمیشود بلکه داوران این دیدار نیز در مقطعی از زمان از کشورهای خارجی برای قضاوت به ایران دعوت میشدند. «بهادرخان» پاکستانی نخستین داور خارجی دربی بود.
اما در ۹۰ دربی گذشته بازیکنان خارجی زیادی در ۲ تیم توپ می زدند که تنها ۲ نفر از آنان موفق به گلزنی شد. «عیسی ترائوره» بازیکن آفریقایی تیم فوتبال پرسپولیس تهران در شهرآورد ۵۵ تک گل این تیم برابر استقلال را به ثمر رساند. این بازی با نتیجه ۲ بر یک به سود آبی ها به پایان رسید.
اما هواداران پرسپولیس بیش از ترائوره نام «ایموند زائد» را به خاطر دارند. این بازیکن با هتریک در ۱۰ دقیقه باخت ۲ بر صفر پرسپولیس را تبدیل به برد ۳ بر ۲ کرد.
بشار رسن، گادوین منشا و ژاک الونگ خارجیهایی هستند که با چهار بازی بیشترین حضور در دربی را تجربه کردند. همچنین «نیلسون کوریا جونیور» با ۴۰۵ دقیقه بسته نگه داشتن دروازه در این زمینه رکورددار است.
مربیان زیادی در نیمکت ۲ تیم حضور داشتند که «آلن راجرز» انگلیسی به خاطر برد در دربی سیزدهم بیش از دیگران ماندگار شده این است که آن دیدار با نتیجه ۶ بر صفر به سود پرسپولیس به پایان رسید.
همچنین «مصطفی دنیزلی» با ۲ برد از سه بازی دربی یکی از خارجی های موفق شهرآورد به شمار میرود.
«ایوان کونوف»، «ولادیمیر جکیچ»، «یورگن گده»، «استانکو پابلوکوویچ»، «یوگنی سکوموروخوف»، «رولند کخ»، «وینگو بگوویچ»، «راینر زوبل»، «آری هان»، «مصطفی دنیزلی»، «زلاتکو کرانچار»، «مانوئل ژوزه»، «برانکو ایوانکوویچ» و «وینفرد شفر» از دیگر مربیان حاضر در این شهرآورد هستند.
بهادرخان پاکستانی نخستین داور خارجی این بازی بزرگ بود. همچنین آرتو طغرل دیلک، توفیق بهرام اف، پاپا واسیلی، نیکولای پتریچیانو، رودولف شرر، هاشم حکیم، پیت اندرسون، جک تیلور، آدولف پروکاپ، والتر اشوایلر، ساندرو پل، مارکوس مرگ، روبرتو روزتی، جمال شریف، عبدالرحمن الرفاعی، عبدالرحمن زید، محمد کوسا، عمر المهنا، یانگ جو کیم، پاسکواله رودومونتی، ولادیمیر هریناک، مصطفی گوجلو، فلورین میر، والنتین ایوانوف، ولفگانگ اشتارک، سعد کمیل، آلفونسو پرز، فیلیکس بریش و برناردینوگونزالس دیگر دوران خارجی بودند که دربی تهران را سوت زدند.
حال که ۲ تیم قرار است با اندیشه های ایتالیایی - آرژانتینی در برابر هم قرار گیرند باید منتظر ماند تا سبک تفکر آنان در بازیهای بزرگ بر همگان آشگار شود. ۲ تیم در سه هفته گذشته عملکرد متفاوتی داشتند. استقلال با استراماچونی رنگ برد را ندیده و پرسپولیس نیز در اولین آزمون سخت خود در تبریز بازنده شد.