هر ساله با آغاز سال تحصیلی و پایان یافتن زنگ تعطیلات تابستانی، چهره شهر تغییر می کند؛ دانش آموزان شادان و خندان دست در دست والدین با لباس فرم های رنگارنگ و کیف های پر از دفترهای کارتنی و مدادرنگی های تراشیده، راهی خانه دوم می شوند تا طعم آموزش را بچشند.
خانه دومی که اولیای جدید، سکاندار آن و همکلاسان رقبایی محسوب می شوند که علاوه بر احاطه کردن فضای آموزشی، ذهن را هم تسخیر می کنند تا رقیب را از دوستی معلم کنار بزنند.
اما این که چه کنیم تا دانش آموزان شوق رفتن به خانه دوم داشته باشند و در آن جا احساس نشاط و شادی بیشتری کنند و هرگز عطای رفتن به مدرسه را به لقایش نبخشند، هنری است که والدین به عنوان معماران ذهنیتی با نشاط از مدرسه برای فرزندان باید داشته باشند.
موضوعی که عطیه سروش در گفت و گو با خبرنگار اجتماعی ایرنا به بیان چند و چون هنرنمایی والدین در میدان تحصیل فرزندان پرداخت. وی با یادآوری این مطلب که دانش آموزان در تابستان زمان بیشتری برای استراحت و تفریح داشتند و حال با بازگشایی مدارس و اجبار بر حضور منظم در آن، دچار استرس، پرخاشگری و گاه تنفر از حضور در کلاس درس می شوند، گفت: لازم است والدین برای کم شدن این اضطراب ها و بازگشت کودکان به روال عادی، مدیریت هایی انجام دهند.
وی توصیه کرد: اعضای خانواده با درک این موضوع، باید از بار میهمانی و دیرخوابی بکاهند و ضمن توجه به تغذیه دانش آموز خود، به تغذیه آرامش بخش همچون انواع لبنیات پیش از خواب او توجه کنند.
این روانشناس کودک، در ادامه این گفت و گو، بر نقش موثر کلام و نوع بیان والدین در ایجاد یا کاهش استرس دانش آموز تاکید کرد و اظهار داشت: اصرار زیادی، بیان کلمات استرس زا و تهدیدآمیز با این مضموم که وای مدرسه دیر شده یا باید زود بخوابی وگرنه دیر می رسی، بکاهند تا کودکان پروسه رفتن به مدرسه را همراه با استرس و اضطراب تجربه نکنند.
وی خاطرنشان کرد: نکته ای که والدین نباید از نظر دور بدارند این است که رفتار نامناسب والدین ناقل این اضطراب و استرس است و باعث می شود کلمه بازگشایی مدارس برای کودکان از خوشایندی به ناراحتی تغییر جهت دهد. تمام تلاش والدین بر این استوار است که فرایند ورود به مدرسه یک فرایند همراه با خوشحالی برای کودکان باشد پس باید نکاتی که سودمند و خوشایند است، برای کودکان استفاده کنند به عنوان مثال از تجربیات خوب خود در دوران مدرسه بگوید نه از دل آشوب شب های امتحان.
سروش در بخشی دیگر از این گفت و گو، با اشاره به این که مسئولیت بیدار شدن کودک را باید به خود او سپرد، گفت: والدین برای بیدار شدن صبح کودکان حتما ساعت زنگ دار در کنار آنان قرار دهند و به این وسیله مسئولیت بیدار شدن را بر عهده وی بگذارند. ممکن است این روند بیدار شدن کودک یکی دو هفته طول بکشد تا کودکان به روال عادی بازگردند اما باید در کنار افزایش آستانه تحمل، دانست که استرس و اضطراب و به زبان آوردن کلمات تهدیدآمیز به روال عادی افتادن این مساله می افزاید و تشدید می کند.
به بیان این روانشناس بالینی، بزرگترین کمک به کودک این است که والدین آرامش خود را حفظ کنند و در گفتار و رفتارشان استرس وجود نداشته باشد چرا که کودکان بیشتر از این که سخن ما را بشنوند رفتار ما را می بینند.
گوش شنوای دانش آموز باشیم
در ادامه این گفت و گو، مساله کاهش استرس دانش آموزان در فضای آموزشی مطرح شد که سروش درباره آن خاطرنشان کرد: با گوش دادن به درددل های کودک از فضای آموزشی بدون هیچ گونه برخورد سلبی، می توان هر آنچه را که در ذهنشان منجر به ایجاد افکار منفی می شود، تعدیل کرد. پس والدین باید تلاش کنند مواردی را که به گوش کردن فعال کمک می کند، مدنظر داشته باشند.
وی با بیان این که نصیحت و پند و اندرز بی موقع از بار مثبت آن می کاهد و احساس کودک را بی اهمیت می کند، یادآور شد: هرگونه بی اهمیتی و کم ارزش کردن احساس کودک، فاجعه می سازد. پس اگر فرزند با والدین دردل می کند، بهتر است بدون هیچ قضاوت و برچسبی گوش دهند و سپس احساس خود را منعکس کنند.
سروش توضیح داد: وقتی این رابطه خوشایند و همدلانه ایجاد شود در کودک اطمینان و اعتماد قلبی به وجود می آید که با آن می تواند فضای آموزشی و در کنار همسالان و اولیای مدرسه بودن را به نحو احسنت بگذراند.
وی درباره شرایط اضطراب شدید فرزندان از جدا شدن از والدین هم توصیه کرد: بهتر است والدین با یک روانشناس کودک در ارتباط باشند و طبق توصیه های او گام بردارند و کم کم از دانش آموز فاصله بگیرند. باید والدین زمان جدایی و بازگشت را به کودک بگویند و از دادن وعده های دروغین بکاهند.
این روانشناس درباره چگونگی کاستن بار اضطراب دانش آموز از فضای آموزشی هم اظهار داشت: خوب است که والدین همه جای مدرسه را به او نشان دهند و با آرامش به سوال های احتمالی او پاسخ دهند چرا که بچه ها وقتی نمی دانند قرار است چه اتفاقی برایشان بیافتد، دچار استرس می شوند پس باید بداند در هنگام دستشویی رفتن، تغذیه خوردن یا درخواست از معلمان در مدرسه چکارکند.
وی تاکید کرد: این آموزش ها را بدون کلام منفی و تحقیر آمیز و با روی خوش و آرام به بچه یاد بدهیم و به او اطمینان دهیم که در مدرسه کسانی هستند که پاسخگوی سوالات تو باشند.
گزارش از فاطمه دهقان نیری