به گزارش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، حمل و نقل ریلی در دنیا یکی از ایمن ترین و پرکاربردترین روش های جابجایی محسوب می شود. سابقه سفر با قطار در ایران نیز به سال ۱۳۰۶ شمسی بازمی‌گردد، ابتدا در مسیرهای بسیار محدود مانند تهران - شهرری و سپس مسیرهای گسترده تر، شیوه‌ای نوین از حمل و نقل که به سرعت جای خود را میان مردم باز کرد و به عنوان یکی از پرکاربردترین روش‌های جابجایی مورد استفاده قرار گرفت.
ایران نیز از زمره کشورهایی است که برنامه‌های متنوعی برای توسعه حمل و نقل ریلی در کشور تعریف کرده است. برای کشور بزرگی مانند ایران، حمل و نقل ریلی بهترین ابزار برای جوابگویی به نیازهای حمل و نقل باری و مسافری است، اما این وسیله نقلیه در کشور ما بسیار مهجور افتاده و قابلیت های آن هرگز به درستی مورد توجه قرار نگرفته است.
البته یک دلیل برای این بی‌توجهی وجود دارد و آن هم هزینه بالای احداث مسیرهای ریلی است که منحصرا باید از سوی دولت تامین شود چراکه سرمایه گذاران دیگر به دلیل عدم بازده اقتصادی این رشته از حمل و نقل حاضر به سرمایه‌گذاری برای توسعه زیربنایی آن نیستند.
ضرورت بومی‌سازی صنعت ریلی
اما در این میان ستاد توسعه فناوری های فضایی و حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در کنار دیگر متولیان این صنعت راهبردی در کشور به دنبال اجرایی کردن طرح هایی است که بتواند به رونق حمل و نقل ریلی در کشور کمک کند.
صنعت ریلی از بخش های اولویت دار کشور است طوری که در ماده ۲۴ سیاست های کلان ابلاغی از طرف مقام معظم رهبری به قوای سه گانه، بر اولویت حمل ونقل ریلی و ایجاد مزیت رقابتی برای این بخش تأکید کرده است. در همین راستا ماده ۵۴ قانون برنامه ششم با الزام بومی سازی دانش طراحی و ساخت تجهیزات مورد نیاز صنعت حمل و نقل ریلی شهری و بین شهری تا سطح ۸۵ درصد در مجلس شورای اسلامی مصوب شده است.
مطابق اطلاعات به دست آمده، طبق آخرین آمار با وجود اینکه ایران ۱۵ سالی است به حوزه ساخت واگن ورود کرده است اما داخلی سازی واگن مترو تنها ۳۳ درصد رشد داشته است. این درصد پایین ارتباط مستقیمی با ساخت واگن از طریق فاینانس خارجی و محدودیت های ساخت داخل این نوع قراردادها دارد.
بدین منظور و در راستای اجرای سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری و الزام قانونی ماده ۵۴ برنامه ششم توسعه و شعار ملی "رونق تولید"، ستاد توسعه فناوری های فضایی، حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و وزارت صنایع و معادن نسبت به تعریف و اجرای مدل بومی سازی طراحی و ساخت واگن مترو اقدام کرده‌اند.
گسترش خطوط ریلی در کشور ما در دو دهه اخیر همواره با تاکیدهای بسیار همراه بوده است. با توجه به اینکه بخش دولتی به تنهایی نمی‌تواند توسعه این صنعت کاربردی در کشور را محقق کند، از بخش خصوصی کمک گرفته و چند سالی است با حضور شرکت‌های غیردولتی حال صنعت ریلی در کشور بهتر شده است.
تولید ۴۲۰ دستگاه واگن متروی ایرانی
با شکل گیری زیست بوم نوآوری و فناوری، شرکت‌های دانش بنیان به این صنعت ورود کردند و بخش بزرگی از کار را به دست گرفتند. شرکت‌هایی که به اتکای ایده‌های نوآورانه و جوان ایرانی پا به میدان مبارزات اقتصادی گذاشته و در این مسیر به خوبی خود را به اثبات رسانده‌اند.
چند سالی است که به همت جوانان این مرز و بوم، واگن‌های داخلی بر روی ریل صنعت حمل و نقل به حرکت درآمده‌اند و مسافران ایرانی از تلاش و تولیدات جوانان ایرانی به خود می بالند.
بر اساس این گزارش، به زودی ۴۲۰ دستگاه واگن مترو با استفاده از منابع داخلی به بازار مصرف تزریق می‌شود و بخش بزرگی از نیازهای داخلی کشور با این فناوری و صنعت پیشرفته تامین خواهد شد.