بانک ها از گذشته به شکل سنتی کسب و کارشان را اداره می‌کردند، اما با توجه به رشد دیجیتال، این نهادهای مالی از طریق ارائه سرویس‌های پایه و دسترسی‌ها در حال حمایت از استارتاپ‌های فین تک هستند، بانک‌ها با توجه به مشغله ای که در حوزه بانکداری دارند به تنهایی نمی‌توانند این کار را انجام دهند، به همین دلیل محصولات را از استارتاپ ها خریداری می کنند، اصلی‌ترین مشتری این سرویس‌ها بیزینس‌های بزرگ مانند شهرداری هستند که بیش از ۴۰ میلیون خدمت ارائه می‌کند و از بزرگ‌ترین مشتریان سرویس‌های بانکی است.
فین‌تک یا فناوری مالی به معنای کاربرد نوآورانه فناوری در ارائه خدمات مالی است.
امروزه افراد جامعه نیاز دارند خدمات مالی خود را از طریق استارتاپ‌ها و نرم افزارها انجام دهند. تمام این گروه‌ها و دسته‌ها جزو بازیگران اصلی بانکداری باز به حساب می‌آیند که بر این اساس در دهمین رویداد فیناپ که امروز در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری برگزار شد، میزگردی تحت عنوان «بانکداری باز» با حضور فرهاد اینانلوئی معاون فناوری اطلاعات بانک ایران زمین، محمد فرجود مدیر عامل سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران، سعید احمدی پویا و امید ترابی برگزار شد که به بررسی چالش‌های بانکداری باز پرداختند.
محمد فرجود مدیر عامل سازمان فناوری اطلاعات شهرداری تهران در این خصوص گفت: ما به سمت اکوسیستم باز می‌رویم، بانک ها و بازیگران دیگر مانند شهرداری هم هستند. اگر این طور نگاه کنیم که در این بازی چرا ما این کار را کردیم، به این دلیل است که بده و بستان است، این شکل از تعامل است که می‌تواند منجر به موفقیت شود. شبکه ای که در آن فعالیت می‌کنیم مانند یک لوپ در حال گردش است و این گردانه دوباره به سمت خودمان بر می‌گردد، اگر ما نیز به عنوان شهرداری بخواهیم سرویس خوبی ارائه دهیم، نیاز داریم از خدمات دیگر بخش ها استفاده کنیم.
وی افزود: کارهایی که فین تک ها انجام می‌دهند، کاری نیست که ادارات دولتی از عهده آن برآیند، این کار نیاز به وقت و انرژی زیادی دارد که شاید نهادی مانند شهرداری چابکی لازم را برای این کار نداشته باشند، در حالی که فین تک ها به راحتی می توانند از طرق مختلف این کار را انجام دهند.
فرجود در خصوص اینکه آیا بابت اشتراک گذاری داده‌های باز نگرانی وجود داشته یا نه، گفت: بله، ما نیز در بانک ها مشکلاتی داریم اما باید بدانیم که تمام اینها بروکراسی و شرایط خاص خود را دارند، ما نیز دچار آن بوده ایم و همچنان نیز سرویس‌هایی است که دوست داریم ارائه کنیم اما هنوز اجازه آن صادر نشده است.
وی اشاره کرد: آی تی در بانک ها به نسبت عموم صنایع کشور جلوتر است و این بسیار خوب است. در شهرداری خیلی از سرویس دهنده ها جزئیات بیزینس ما را نمی دانستند. اول با این نگاه پیش رفتیم که آسان‌ترین داده‌ها و آن‌هایی که به اشتراک گذاری شان مشکل زیادی نداشت را منتشر کنیم. باید مدتی بگذرد تا کسب و کارها با API های باز شده به زبان مشترک برسند. این همزبانی کمی زمان می برد، ما به شدت در این حوزه نیاز به تجربه موفق داریم تا بقیه از آن درس بگیرند. این باید در نقاط و مراکز توجه سازمانی باشد که در ارائه این خدمت موفق بودند. شاید نتوان از ابتدا به ۱۰۰ رسید اما این تجربه‌های موفق باید تکثیر شوند.
همچنین فرهاد اینانلوئی در خصوص لزوم رفتن بانک‌ها به سمت بانکداری باز گفت: بانک ها به سمت تعامل با فین تک ها رفته اند چرا که پذیرفته اند خودشان می‌توانند در سال دو یا سه سیستم طراحی و تولید کنند، در حالی که فین تک ها می توانند سرویس های بسیاری را برای مشتریان ارائه دهند، البته این را هم بگویم، فین تک‌هایی که سرویس های قبلی بانک را ارائه می دهند به خطا می روند، آنها باید خدمات جدید ارائه کنند و نوآوری در کارهایشان حرف اول و آخر را بزند.
وی در ادامه با اشاره به این که ۲۰۰ پلتفرم دارند گفت: این صنعت در ابتدای راه است و اکنون انتظار این که بانک‌ها بتوانند سرویس‌های خودشان را در این حد باز کنند، شاید کمی مشکل باشد، صنعت بانکی هنوز به این بلوغ نرسیده که تمام خدمات خود را باز کند، حتی ممکن است برخی بانک ها نخواهند به سمت بانکداری باز بروند، ما باید آهسته به سمت این شکل از بانکداری برویم، اکنون سه تا چهار بانک داریم که API خود را باز کرده‌اند و می توان به آینده امیدوار بود. البته نباید از این مساله هم گذشت که برخی از استارتاپ‌های ما با این مدل بیزینس منطبق نیستند.
اینانلوئی خاطرنشان کرد: تعدادی از بانک‌ها و خصوصا بانک‌های دولتی از این کار می‌ترسند، بانک ایران زمین این ریسک را پذیرفته و اگر مشکلی هم پیش بیاید با آن مواجه می شود اما خیلی از بانک ها هنوز تن به این ریسک نداده اند.
همچنین امید ترابی عضو هیات مدیره شرکت توسن گفت: ما باید روی کلمه خلاقیت و نوآوری تمرکز کنیم تا بتوانیم پیش برویم. کیف پول، خرید شارژ و قبض‌ها دیگر جزو مواردی نیستند که نوآوری به حساب آیند، در این حوزه سال‌ها است افراد و شرکت‌های بزرگ مشغول فعالیت هستند، فین تک‌های جدید باید نوآوری داشته باشند و در حوزه های دیگر فعالیت کنند، بانک هایی که اهل رقابت بودند چون حس کردند فین تک در حال ایجاد تغییر است به سمت آنها رفته اند.
وی اضافه کرد: بیشتر از دو سال است که بانکداری باز در انواع مختلف آزمایش شده و تاکنون مساله ای از نظر امنیت نداشته ایم. بانک هایی که ما با آنها سر و کار داریم پذیرفته اند که این مدل تازه از ارائه سرویس، امنیت بانک ها و مشتری را تحت الشعاع خود قرار نمی دهد، البته یک سوم بانک ها در حال حاضر این تفکر را ندارند و هنوز به این نتیجه نرسیده اند که API خود را در اختیار کسب وکارها بگذارند.
سازمان فاوا شهرداری تهران مالک داده های باز شهری است که می تواند سرویس های انحصاری باشد اما مدتی است این سازمان API را در اختیار استارتاپ ها قرار داده است، داده هایی که در دسترس این سازمان است، رقیب ندارد و آنها نیازی به اشتراک گذاری آن نداشتند، اما این قدم بزرگ را برداشتند تا کسب و کارهای این حوزه جان بگیرند.
همچنین سعید احمدی پویا معاون توسعه کسب و کار دیجی پی در ادامه این میزگرد گفت: ما در کارمان با مشتری در تماس هستیم، ۵ بانک بزرگ کشور که ۷۰ درصد کارت ها از سوی آنها صادر شده گاهی اوقات حتی نامه های ما را اعلام وصول نمی‌کنند. مثلا یک بانک می گوید علاوه بر ۵۰۰ تومان کارمزد باید خودت هم ۵۰۰ تومان بپردازی. بانک بعدی می گوید من می خواهم اپلیکیشن توسعه بدهم و نمی توانم با شما همکاری کنم، یک بانک دیگر می گوید من امنیت خودم را به خطر نمی اندازم و فقط به شرکت های پی اس پی (شرکت های ارائه دهنده خدمات پرداخت) خدمات می دهیم، برای پیشرفت در حوزه فین تک ها باید اعتماد شکل بگیرد.
رویداد فیناپ با موضوع «بانکداری باز» امروز پنج‌شنبه ( ۴ مهرماه ) با حضور رئیس سازمان فناوری اطلاعات، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران و جمعی از دست اندرکاران این حوزه در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری آغاز شد و در آن چالش‌های حوزه بانکداری باز و فین‌تک‌ها مورد بررسی قرار گرفت.