مرکز آمار ایران به عنوان متولی اصلی تأمین آمارهای مورد نیاز برنامه ریزان، طرح آمارگیری از فعالیت ها و رفتارهای فرهنگی مردم در استان‌های مختلف را در چند سال اخیر اجرا کرد و آخرین آمار آن که مربوط به سال ۹۶ است جزییات قابل توجهی را درباره رفتارهایی مانند مطالعات غیر درسی، مطالعه روزنامه، استفاده از رادیو و تلویزیون، گوش دادن به موسیقی، استفاده از شبکه‌های اجتماعی، انجام فعالیت های ورزشی و تغذیه مشخص می‌کند.
در این طرح اطلاعاتی درباره فعالیت‌ها، رفتارها و ویژگی‌های اجتماعی اعضای ۱۵ ساله و بیشتر خانوارهای معمولی ساکن نقاط شهری و روستایی کشور جمع آوری شد که در اختیار برنامه ریزان و مسئولان دستگاه های اجرایی مختلف قرار می‌گیرد.
بر اساس آمار و اطلاعات حاصل از اجرای این طرح که توسط گروه طرح‌های آماری سازمان مدیریت و برنامه ریزی اصفهان در اختیار خبرگزاری جمهوری اسلامی مرکز اصفهان قرار گرفت، سرانه زمان مطالعه کتاب غیر درسی در ماه در این استان ۹ ساعت و ۱۳ دقیقه است که سرانه مطالعه الکترونیکی یک ساعت و ۵۱ دقیقه و مطالعه کتاب چاپی هفت ساعت در ماه است.
در این شاخص استان قم با بالاترین سرانه زمان مطالعه کتاب غیر درسی با ۲۰ ساعت و ۷ دقیقه در ماه در جایگاه نخست و ایلام با ۲ ساعت و ۴۸ دقیقه در رده آخر قرار دارد . استان اصفهان با ۹ ساعت و ۱۳ دقیقه رتبه چهارم را پس از قم، خراسان رضوی و یزد به خود اختصاص داد ؛ میانگین سرانه زمان مطالعه کتاب‌های غیر درسی در ماه در کشور هفت ساعت و ۴۱ دقیقه است.
همچنین سرانه زمان مطالعه کتاب‌های قرآن و ادعیه در ماه در اصفهان چهار ساعت و ۱۰ دقیقه است و پس از استان‌های قم، یزد و خراسان رضوی در رتبه چهارم کشور قرار دارد. میانگین این سرانه در کشور سه ساعت و هفت دقیقه است.
سهم مطالعه قرآنی و ادعیه از مطالعات غیر درسی نیز در استان اصفهان ۴۵.۲ درصد و در میانگین کشوری ۴۰.۶ درصد است.
جایگاه هفتم اصفهان در مطالعه روزنامه
اصفهان در شاخص مطالعه روزنامه با سرانه یک ساعت و ۳۸ دقیقه در ماه، رتبه هفتم را در کشور دارد. سرانه زمان مطالعه روزنامه های الکترونیکی در این استان در هر ماه ۵۶ دقیقه و روزنامه‌های چاپی ۴۲ در ماه است.
بر اساس آمار و اطلاعات حاصل از این مطالعه، موضوع‌های سیاسی اولویت نخست ۲۵ درصد از جامعه آماری مورد بررسی در مطالعه روزنامه است. موضوع های ورزشی، حوادث و مسائل اجتماعی در رده‌های بعدی قرار دارند که به گفته کارشناسان، دلایل علاقه مندی به برخی موضوع ها و اینکه چرا بیشتر افراد جامعه به حوادث سیاسی توجه دارند و موضوع های فرهنگی و هنری در رده آخر قرار گرفتند، می تواند بررسی شود.
سرانه مطالعه روزنامه بصورت چاپی و الکترونیکی در هر ماه در استان گیلان ۲ ساعت و ۳۴ دقیقه است که بالاترین مقدار را به خود اختصاص داد و سیستان و بلوچستان با ۲۷ دقیقه کمترین مطالعه سرانه روزنامه را دارد . میانگین سرانه مطالعه روزنامه در کشور یک ساعت و ۲۶ دقیقه در ماه است.
رتبه نخست اصفهان در گوش دادن به رادیو
سرانه زمان گوش دادن به برنامه‌های رادیویی در هر روز در استان اصفهان ۲۹ دقیقه ( در منزل و خارج از منزل) است که در این زمینه در رتبه نخست و استان ایلام با هفت دقیقه در رتبه آخر قرار دارد . میانگین سرانه کشوری در این شاخص ۱۸ دقیقه است.
از طرفی اصفهان در زمینه سرانه زمان تماشای برنامه‌های تلویزیون داخلی در هر روز رتبه هفتم کشور را دارد و پایین تر از میانگین کشوری است به طوریکه سرانه آن برای روزهای تعطیل ۲ ساعت و ۱۹ دقیقه و روزهای غیر تعطیل ۲ ساعت و ۲۱ دقیقه است.
میانگین سرانه زمان تماشای برنامه‌های تلویزیون داخلی در روز در کشور در روزهای تعطیل ۲ ساعت و ۲۸ دقیقه و روزهای غیر تعطیل ۲ ساعت و ۲۴ دقیقه است.
سرانه تماشای برنامه های تلویزیون داخلی در استان لرستان، بیشترین میزان و در استان قم کمترین مقدار است. همچنین بررسی میزان تماشای برنامه‌های تلویزیونی داخلی نشان می دهد که ۸.۶ درصد از افراد ۱۵ ساله و بیشتر، برنامه های تلویزیون داخلی را تماشا نمی‌کنند.
بررسی میزان تماشای برنامه های تلویزیونی داخلی نشان می‌دهد که اولویت نخست بیش از ۶۶ درصد افراد، سریال و فیلم سینمایی است. پس از آن اخبار و برنامه‌های ورزشی قرار دارد. برنامه‌هایی با موضوع مسابقه، پویانمایی (انیمیشن)، موسیقی، برنامه های اقتصادی،تاریخی، علم و فناوری، دفاع مقدس و طنز فقط ۲.۸ درصد اولویت نخست افراد را تشکیل می‌دهد.
هر اصفهانی در هفته ۲ ساعت و ۲۷ دقیقه به موسیقی گوش می‌دهد
بررسی‌های استانی سرانه زمان گوش دادن به موسیقی در هفته نشان می‌دهد که هر اصفهانی به طور میانگین ۲ ساعت و ۲۷ دقیقه در هفته به موسیقی گوش می دهد؛ گیلان با سرانه سه ساعت و ۱۲ دقیقه در هفته بالاترین رتبه و سیستان و بلوچستان با ۵۲ دقیقه در هفته کمترین میزان را به خود اختصاص دادند.
میانگین سرانه زمان گوش دادن به موسیقی در هفته در کشور ۲ ساعت و ۲۹ دقیقه است.
مطالعه وضعیت افراد ۱۵ ساله و بیشتر درباره گوش دادن به موسیقی نشان می‌دهد که حدود ۳۲ درصد از افراد به موسیقی گوش نمی‌دهند و از میان جامعه ای که به موسیقی گوش فرا دادند نزدیک به ۵۸ درصد از طریق تلفن همراه بوده است؛ گوش دادن به موسیقی از طریق رادیو، تلویزیون و ماهواره ۲۳ درصد و تجهیزات صوتی و بصری ۱۶.۳ درصد است.
رتبه ۱۱ اصفهان در استفاده از شبکه‌های اجتماعی
بر اساس نتایج این آمارگیری، افراد ۱۵ ساله و بیشتر در کشور بطور میانگین یک ساعت و چهار دقیقه در هر روز در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند ؛ استان اصفهان در این شاخص با ۵۹ دقیقه در رتبه ۱۱ قرار دارد.
بیشترین میزان استفاده از شبکه های اجتماعی در استان تهران با یک ساعت و ۳۱ دقیقه در هر روز و پس از آنها در استان های هرمزگان و گیلان است.
همچنین این مطالعات نشان می دهد ۹۴ درصد از افرادی که در سال ۹۶ در شبکه‌های اجتماعی عضویت داشتند، عضو شبکه اجتماعی تلگرام بودند؛ شبکه‌های اجتماعی اینستاگرام و واتس آپ در رده‌های بعدی قرار داشت. شبکه اجتماعی تلگرام در سال ۹۷ به دستور قضایی فیلتر شد.
سرانه زمان ورزش در اصفهان از میانگین کشوری بالاتر است
بر اساس نتایج حاصل از این طرح، افراد ۱۵ ساله و بیشتر کشور به طور میانگین ۲۷ دقیقه در هر روز به ورزش اختصاص می دهند که این شاخص در استان اصفهان ۳۰ دقیقه و از متوسط کشور بالاتر است و در رتبه پنجم قرار دارد ؛ گیلان با ۳۵ دقیقه در رتبه نخست این سرانه قرار دارد و پس از آن خراسان رضوی و هرمزگان هستند.
همچنین هزینه ورزشی خانوارها در هر ماه در استان اصفهان ۴۵۲ هزار ریال بود که رتبه چهارم را در کشور پس از تهران، مازندران و هرمزگان دارد.
مقایسه بین سرانه زمان انجام ورزش و متوسط هزینه ورزشی خانوار در ماه نکات قابل توجهی را نشان می‌دهد به عنوان مثال استان هایی مانند گیلان و خراسان رضوی با وجود آن که از نظر سرانه زمان انجام ورزش در رتبه اول و دوم قرار دارند ولی از نظر هزینه‌های ورزشی خانوار در رتبه های پایین ۱۱ و ۱۳ قرار دارند که این موضوع می‌تواند ناشی از گسترش فعالیت‌های ورزشی در محل سکونت خانوار، پارک و فضاهای عمومی که هزینه چندانی ندارد ، باشد و یا هزینه‌های ورزشی در این استان ها در مقایسه با دیگران پایین‌تر است.
پایین بودن مصرف ماهی و شیر در اصفهان
در این طرح میزان استفاده افراد از شیر، انواع میوه، ماهی، نوشابه و غذاهای فوری (فست فود) مورد پرسش قرار گرفت و بر اساس آن، به طور میانگین نزدیک به ۷۹ درصد از افراد ۱۵ سال به بالا در کشور در هفته از شیر استفاده می کنند.
ایلام با بیشترین سهم (۸۴.۲) در رده نخست و سیستان و بلوچستان با کمترین سهم (۷۰.۷) در رده آخر قرار دارد. استان اصفهان در این شاخص با ۷۵.۷ درصد رتبه دهم را به خود اختصاص داد که جایگاه مناسبی نیست.
بررسی مصرف نوشابه در افراد نیز نشان داد که بیش از ۵۵ درصد آنها در کشور در هفته از نوشابه استفاده می‌کنند؛ در این بین، سیستان و بلوچستان بر خلاف سایر شاخص های قبل با بیش از ۷۰ درصد در رده نخست قرار دارد و اصفهان با ۴۲ درصد در رتبه ۱۵ است.
چگونگی مصرف میوه در افراد مورد بررسی نشان می‌دهد که ایلام همانند مصرف شیر با ۹۹.۴ درصد سهم افراد مصرف کننده در رده نخست و سیستان و بلوچستان با ۸۸.۸۴ درصد در رده آخر قرار دارند؛ این شاخص استان اصفهان را با ۹۸.۶۷ درصد در رده میانی ۹ قرار داد.
بررسی مصرف ماهی در افراد ۱۵ ساله و بیشتر در هفته نشان می‌دهد که مطابق انتظار استان‌های حاشیه دریا مانند هرمزگان (۹۵ درصد)، گیلان ، خوزستان و مازندران در مقایسه با سایر استان‌ها مصرف بیشتری دارند. وضعیت اصفهان در این شاخص با ۷۲ درصد سهم افراد مصرف کننده در سطح مطلوبی نیست و رتبه چهاردهم کشور را دارد.
با توجه به گسترش استفاده از غذاهای فوری (فست فود) این تحقیق نشان داد که به طور متوسط نزدیک به نیمی از افراد ۱۵ ساله و بیشتر در کشور حداقل یک بار در هفته از فست فود استفاده می‌کنند؛ در این زمینه، قم بالاترین سهم (۶۴ درصد) و سیستان و بلوچستان کمترین سهم را داشتند و استان اصفهان با ۵۰ درصد سهم افراد مصرف کننده در رده میانی و رتبه هشتم قرار دارد.
مدیر گروه طرح‌های آماری سازمان مدیریت و برنامه ریزی اصفهان با اشاره به اینکه طرح آمارگیری از فعالیت‌های فرهنگی کشور به منظور ترسیم تصویری جامع از وضعیت رفتارهای خانوارها انجام می‌شود، گفت: در این طرح، اطلاعاتی درباره وضعیت و نحوه فعالیت ها و رفتارهای افراد جامعه، شناخت نوع فعالیت های انجام شده و الگوی رفتاری خانوار جمع آوری می شود.
رستم پیرعلی در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه نتایج حاصل از این طرح در برخی شاخص‌ها حائز اهمیت است، افزود: به عنوان مثال پایین بودن زمان تماشای تلویزیون یا گوش دادن به رادیو این نکته را متذکر می‌شود که در تولید این برنامه ها باید مخاطب شناسی را بیشتر مد نظر قرار دارد.
وی با تاکید بر اینکه نتایج حاصل از این طرح برای مسئولان دستگاه‌های اجرایی مختلف و سیاست‌گذاران کلان کشور کاربرد بسیاری دارد، اظهار داشت: برخی از کاربران مهم نتایج این طرح، شورای فرهنگ عمومی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ، وزارت بهداشت و درمان، شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت ورزش و جوانان ، سازمان برنامه و بودجه ، صدا و سیما ، تبلیغات اسلامی و نهاد کتابخانه‌های عمومی هستند.
این کارشناس آمار اضافه کرد: در سطح استان‌ها نیز کمیته‌ها و کارگروه‌های تخصصی در استانداری ها می‌توانند با بررسی این آمار به ارائه راهکارهای مناسب جهت رفع مسائل و بهبود وضعیت موجود بپردازند.
طرح آمارگیری از فعالیت‌های فرهنگی خانوارها نخستین بار توسط مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۳ و پس از آن در سال های ۱۳۹۴ و در ۱۳۹۶ به اجرا در آمد .
استان اصفهان دارای بیش از پنج میلیون نفر جمعیت در ۲۴ شهرستان است که ۸۸ درصد آنها شهرنشین و ۱۲ درصد ساکن روستاها هستند.
بر اساس نتایج سرشماری ۹۵، استان اصفهان دارای یک میلیون و ۶۰۸ خانوار است که از این تعداد یک میلیون و ۴۱۲ هزار خانوار شهری و ۱۹۶ هزار خانوار روستایی است.
۶۰۲۲ / ۳۰۱۱