در سال گذشته، بازار لاستیک روزهای آشفته‌ای را از اعتصاب رانندگان خودروهای سنگین به خاطر گرانی لاستیک‌های باری، تا کمبود و قیمت‌های متفاوت لاستیک‌های سواری در بازار گذراند. از سویی دیگر، تولیدکنندگان این صنعت نیز مانند دیگر صنایع، با مشکلات متفاوتی روبرو شدند.
اما اوضاع کنونی این بازار چطور است؟ آنطور که فعالان بازار این صنعت در گفت‌وگو با ایرنا روایت می‌کنند، اوضاع این بازار با وجود کاهش پنج درصدی تولید، آرام است. ۱۰ کارخانه تولید لاستیک فعال هستند و تنها در بازار دو نوع لاستیک، مشکلاتی وجود دارد. در حوزه لاستیک‌های وارداتی برای کامیون‌داران نیز، اخلالی در بازار وجود ندارد.
کامیون‌داران: مشکلی برای لاستیک نداریم
«احمد کریمی» دبیر کانون کامیون‌داران درباره وضعیت کنونی تامین لاستیک برای این صنف می‌گوید:«اکنون مسئله لاستیک مانعی برای فعالیت ناوگان حمل و نقل نیست. به اندازه‌ای که حمل‌ونقل بدون مشکل جریان داشته باشد، لاستیک در بازار وجود دارد.»
کریمی ادامه می‌دهد:«شاید در مورد بعضی از سایزها مشکل وجود داشته باشد، ولی به اندازه‌ای نیست که به توقف یک ناوگان به خاطر نبود لاستیک منجر شود. در مجموع می‌توان گفت که هیچ مشکلی نداریم. بازار بعضی از سایزها کاملا اشباع شده‌است. بعضی از سایزهای دیگر هم با توجه به تدبیر وزارت صنعت و سازمان راهداری که ثبت سفارش‌های اخیر را قبول کردند، بنظر می‌رسد که به زودی حل می‌شود.»
دبیر کانون کامیون‌داران درباره وضعیت قیمت لاستیک‌های باری می‌گوید:«قیمت لاستیک در چند سال افزایش پیدا نکرده بود. اما در یک سال اخیر، هم قیمت مواد اولیه و هم ارز افزایش زیادی داشت. در این شرایط قاعدتا قیمت لاستیک افزایش پیدا می‌کند. از سال گذشته که مشکلات شروع شد، هم تولیدکننده و هم واردکننده درخواست افزایش قیمت دادند و قیمت‌ها اندکی افزایش پیدا کرد.»
به گفته کریمی، اکنون قیمت لاستیک وارداتی چینی با کیفیت خوب در سایز ۳۱۵ حدود ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان و در سایز ۳۸۵ حدود ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. قیمت نمونه‌های اروپایی نیز حدود ۱۵ درصد بیشتر است.
دبیر کانون کامیون‌داران می‌گوید:«مشکلی که ما داشتیم، واردات لاستیک‌های بی‌کیفیت بود. دقت به کیفیت لاستیک‌ها در واردات کم بود. اما حالا برای آن نامه نوشتیم و سخت گیری بیشتر شده‌است.»
آیا قیمت لاستیک‌هایی که به دست کامیون‌داران می‌رسد، در کارخانه و بازار یکی است؟ کریمی در این‌باره می‌گوید:«خوشبختانه سامانه‌ای که در سازمان راهداری تعریف شده، این مشکل را هم حل کرده است. هم تولیدکننده و هم واردکننده وظیفه دارند که میزان موجودی‌شان را به وزارت صنعت اعلام کنند.بعد با هماهنگی این استان‌ها با حواله سازمان راهداری و یا انجمن‌های صنفی به نمایندگی تعیین شده، لاستیک را توزیع می مکنند و از این جهت امکان عرضه با قیمت بالاتر ندارد. مگر اینکه نیاز کامیون بیشتر از میزان تعیین شده باشد که در این صورت باید از بازار آزاد تهیه کند و قیمت کمی تفاوت دارد.»
فروشندگان: گرانی لاستیک پراید به خاطر تولید کم است
«داوود سعادتی‌نژاد» رئیس اتحادیه فروشندگان لاستیک ردباره وضعیت کلی بازار به ایرنا می‌گوید: «بازار در حال حاضر مشکلی ندارد. در مورد لاستیک های باری که کامیون‌ها مشکل داشتند، با وارد شدن وزارت صنعت و ساماندهی‌شان، بازار اشباع شده است. در حال حاضر تنها برای لاستیک پراید و نیسان وانت مشکل داریم که اگر کارخانه ها درایتی داشته باشند، این هم حل می شود.»
سعادتی نژاد ادامه می‌دهد: «در حال حاضر بازار از نظر عرضه لاستیک، اشباع است. تنها قالب بعضی از لاستیک هایی را که وارداتی هستند، نداریم.»
رئیس اتحادیه فروشندگان لاستیک، از وضعیت قیمت‌ها در بازار چنین روایت می‌کند: «در حال حاضر قیمت کارخانه و بازار لاستیک تنها ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان تفاوت می‌کند. همه انواع لاستیک بر اساس قیمت‌های مصوب است. بعضی از لاستیک‌ها هم حتی زیر قیمت مصوب در بازار فروخته می‌شوند. تنها تفاوت برای همان قیمت لاستیک پراید و نیسان است.»
به گفته سعادتی‌نژاد، در حال حاضر قیمت مصوب لاستیک پراید حدود ۳۵۰ هزار تومان است که در بازار آزاد حدود ۳۵۰ هزار تومان فروخته می‌شود. همچنین قیمت کارخانه و بازار لاستیک نیسان وانت نیز نزدیک به یک میلیون تومان، اختلاف دارد. وی می‌گوید: «اختلاف قیمت به‌خاطر کمبود این دو نوع لاستیک در بازار است. چاره‌اندیشی برای رفع مشکل آن هم فقط این است که کارخانه‌ها درایت کنند و تولید این دو قالب را بیشتر کنند.»
تولیدکنندگان: تولید لاستیک پراید ۲۲ درصد افزایش یافته‌است
«مصطفی تنها» سخنگوی انجمن صنفی تایر ایران، درباره وضعیت فعلی تولید لاستیک می‌گوید: «در ۵ماه اول امسال، ۵ درصد نسبت به ۵ ماهه اول سال ۹۷ کاهش تولید داشتیم. ولی ما با خون دل تولید می کنیم. با مسائل و مشکلات و مصائب بسیاری که ناشی از شرایط موجود اقتصادی است، تولید می کنیم.»
به گفته تنها، سالانه در کشور ۲۸۰ هزار تن لاستیک تولید می‌شود، در حالیکه ظرفیت منصوب این صنعت ۳۷۰ هزار تن در سال است. ۴۵ درصد از مواد اولیه تولید لاستیک وارداتی است. برای تامین ۵۵ درصد از دیگر مواد هم برخی تولیدکنندگان به تامین ارزی نیاز دارند. وی می‌گوید: «در این شرایط ما برای تامین مواد اولیه داخلی با افزایش قیمت‌های بی‌ضابطه روبرو بودیم. برای انتقال ارز و خریدهای خارجی مشکلات جدی داشتیم. با این حال ۱۰ کارخانه تولید تایر داریم که هر ۱۰ تای آن‌ها فعال هستند.»
سخنگوی انجمن صنفی تایر ایران درباره کمبود لاستیک پراید و نیسان می‌گوید: «ما در ۵ ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، نه تنها کاهش تولید نداشتیم بلکه ۲۲ درصد افزایش تولید تایر پراید داشتیم.»
به گفته مصطفی تنها از ابتدای امسال تا پایان مردادماه، یک میلیون و ۸۳۰ هزار حلقه لاستیک پراید تولید شده است، در حالیکه در مدت مشابه سال گذشته یک میلیون و ۴۹۰ هزار حلقه لاستیک پراید تولید شده بود.
وی می‌گوید: «بازار منطق خاص خودش را دارد که با تولید متفاوت است. اگر در بازار مشکلی وجود دارد، این مشکل به تولید برنمی‌گردد. الان قیمت تایر پرایدی بالاترین تفاوت قیمت بازار با قیمت مصوب –یعنی قیمتی که کارخانه ها عرضه می کنند- در تایر پراید است. نمی‌خواهم به فعالان بازار اتهامی بزنم ولی وقتی در کارخانه اضافه تولید هم داشتیم، باید از بازار پرسید که چه اتفاقی می‌افتد؟ شاید به دنبال تحت فشار گذاشتن دولت هستند تا تعرفه‌ها را پایین بیاورد و بتوانند کاری را که با تایر باری کردند، این بار با تایر سواری کنند.»
تنها ادامه می‌دهد: «با شلوغی‌هایی که سال گذشته برای تایر باری ایجاد شد؛ تعرفه واردات آن را ۵ درصد کردند، برایش ارز ۴۲۰۰ تومانی اختصاص دادند و همه مقررات لازم را هم به حداقل رسانند.»
اما در لاستیک‌های وانتی، اوضاع متفاوت است. سخنگوی انجمن صنفی تایر ایران می‌گوید: «قیمت‌های مصوب برای تولید این نوع لاستیک خیلی پایین و باعث زیان کارخانه‌های تولیدکننده است. به همین خاطر، کارخانه‌ها رغبتی به تولید تایرهای وانتی ندارند. آن‌ها در حال مذاکره با سازمان حمایت هستند که در قیمت‌ها تعدیل ایجاد کنند.»