«رامین مهمانپرست» در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی ایرنا، با اشاره به ادعای روزنامه انگلیسی گاردین مبنی بر هشدار اتحادیه اروپا مبنی بر خروج از برجام در صورت کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: بی‌تردید آمریکا و اروپا، مقصران و متهمان ردیف اول دشواری‌ها و مشکلاتی که برجام با آن مواجه شده هستند. در واقع هنگامی که آمریکا به صورت یکجانبه از برجام خارج و تحریم‌هایش را اعمال کرد و اروپا به اجرای تعهداتش عمل نکرد، این مسئله توافق هسته‌ای را به بن‌بست کشاند.
وی ادامه داد: طرح این ادعا که کاهش تعهدات برجامی ایران موجب ناکارامدی توافق هسته‌ای شده، ادعایی نادرست و فرافکنی در جهت سلب مسئولیت از سوی اروپایی‌ها است چراکه اقدام ایران برای کاهش تعهدات همانطور که رئیس‌جمهوری به درستی در نیویورک بیان کرد، در چارچوب برجام و مبتنی بر تناظر تعهدات و براساس منطق عمل در برابر عمل است.
این دیپلمات پیشین کشورمان در پاسخ به این سوال که چرا اروپا در اجرای تعهداتش کوتاهی کرده است؟ اظهار داشت: ناتوانی اتحادیه اروپا در برابر فشارهای اقتصادی و تهدیدهای آمریکا به تحریم آنها، بحث جدی است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت. اروپا قبلا هم در عمل نشان داده بود که قدرت مقابله با فشارهای آمریکا را ندارد اما در این موضوع و در این مقطع، اینکه علت واقعی ناتوانی آنهاست یا آنکه آنها اراده جدی نداشتند، موضوع قابل تاملی است.
مهمانپرست با اشاره به بیانات اخیر رهبر انقلاب اسلامی درباره عملکرد اروپایی‌ها در برجام خاطرنشان کرد: زمانی که برجام در شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب رسید، اجرای تحریم‌ها متوقف و برچیده شدند و زمانی که آمریکا از توافق هسته‌ای خارج نشده بود، اروپایی‌ها بهانه‌ای برای برقراری رابطه، توسعه و گسترش همکاری‌ها با ایران نداشتند و اجرای تعهداتی را قبول کرده بودند اما در همان ایام نیز اقدام چندانی از سوی آنها انجام نشد.
وی افزود: هرچند در آن زمان اروپایی‌ها هیات‌هایی را به ایران اعزام می‌کردند اما اقدام چندانی انجام نشد و آن سفرها، بیشتر حالت فضاسازی داشت به طوری که اروپا به خرید محصولات ایران به ویژه نفت، سرمایه‌گذاری در ایران، انتقال تکنولوژی، راه‌اندازی خطوط نقل و انتقالات مالی، ایجاد همکاری‌های بانکی، برقراری تبادلات تجاری و... متعهد شده بودند و پس از خروج آمریکا از برجام هم ۱۱ تعهد دیگر را برعهده گرفتند اما چه قبل و چه بعد از خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای اقدام چندانی انجام ندادند.
سفیر سابق ایران در لهستان افزود: مجموعه این شرایط موجب شده است تا این ارزیابی را داشته باشیم که بی‌عملی اروپا فراتر از ناتوانی آنهاست بلکه یک نوع بی‌ارادگی یا احتیاط بیش از حد و وابستگی مفرط به آمریکا موجب شده تا طرف اروپایی پایبندی چندانی به تعهداتش نداشته باشد.
مهمانپرست درباره تاثیر خروج احتمالی اروپا از برجام ابراز داشت: اتحادیه اروپا مایل است نقشی تاثیرگذار در عرصه بین‌المللی ایفا کند و به عنوان بازیگری مستقل در معادلات منطقه‌ای و جهانی نقش‌آفرین باشد. ادعای اروپایی‌ها درباره برجام و اینکه توافق هسته‌ای دستاورد سیاسی و امنیتی برای آنهاست نیز بر این اساس است اما ناتوانی یا بی‌ارادگی آنها به انجام تعهداتشان در برجام موجب شد تردیدهای بسیاری درباره استقلال اروپا از آمریکا ایجاد شود.
وی با بیان اینکه حقانیت و مشروعیت ایران در عرصه بین‌المللی و افکارعمومی جهانی موضوعی قابل انکاری نیست و اقدامات ایران نیز به اندازه کافی از مشروعیت برخودار است، عنوان کرد: ایران از زمان دستیابی به برجام تاکنون به تمام تعهداتش، مطابق با توافق هسته‌ای از پایبندی کامل برخودرار است، در تمامی نشست‌ها و گفت‌وگوها مشارکت داشته و تخلفی از برجام هم نداشته است.
این تحلیلگر ارشد مسائل سیاست خارجی یادآور شد: خروج یکجانبه آمریکا از برجام بعد از دو سال و نیم مذاکره فشرده، اعمال سخت‌ترین و بی‌سابقه‌ترین تحریم‌ها و بی عملی اروپا نسبت به اجرای تعهداتش و... موجب ایجاد یک نوع بی اعتمادی به طرف مقابل شده و همین مسئله بن بست کنونی را ایجاد کرده است.
به گفته مهمانپرست، اکنون هم ایران میز مذاکره را ترک نکرده و دیپلماسی را با همان قوت پیشین دنبال می‌کند. این طرف مقابل است که باید نشان دهد دیپلماسی را در مذاکرات دنبال می‌کند و نه کارهای نمایشی و این اروپاست که باید نشان دهد به اندازه کافی از استقلال برخودار است وگرنه ادامه رویکرد پیشین و انجام هر نوع فضاسازی برای تبرئه خود و انداختن گناه بر گردن ایران اقدامی محکوم است.
وی اضافه کرد: ایران تا به امروز بیش از اندازه از خود صبوری نشان داده است و بیش از انجام اقدامات طرف مقابل، به تعهداتش در برجام پایبند بوده است. در واقع، ایران نشان داده است که شریکی قابل اعتماد، بازیگری پایبند به تعهدات و اهل مذاکره و منطق و گفت‌وگوست.
سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه درباره تاثیر خروج احتمالی اروپا از برجام هم بیان کرد: در وهله نخست باید دید در شرایطی که اروپا در ظاهر در توافق هسته‌ای حضور دارد اما در واقعیت، به تعهداتش عمل نمی‌کند، این حضور ظاهری چه مزیت‌هایی را برای ایران دارد. ممکن است در همان وضعیت نیمه فعال برجام و حضور ظاهری نیز گشایش‌هایی برای ایران ایجاد شود و ما به این نتیجه برسیم که خروج اروپا از توافق هسته‌ای این گشایش‌ها را از بین می‌برد.
به گفته مهمانپرست، حضور نمایشی اروپا در برجام در شرایط کنونی هیچ گشایشی را برای ایران به همراه نداشته است بنابراین بودن یا نبودن، باقی ماندن یا نماندن آنها تاثیر عملی چندانی برای ایران به همراه ندارد.
وی با تاکید بر اینکه منطقه خلیج فارس و خاورمیانه از حساس‌ترین مناطق دنیا هستند، گفت: بحران‌های بزرگی در این دو منطقه وجود دارد که تنها راهکار حل و فصل آنها، گفت‌وگو میان قدرت‌های منطقه، مفاهمه و توافق برای حل و فصل مسائل و ایجاد همکاری‌های دسته جمعی با مشارکت تمامی بازیگران منطقه‌ای است.
این کارشناس مسائل بین‌الملل یادآورشد: با بیان اینکه هرچند اروپا و آمریکا مدعی آمادگی برای حل مسائل هستند اما تجربه نشان داده است که آنها توانی برای حل مسائل منطقه ندارند. در واقع آنها نه تنها هیچ حضور مثبتی در خاورمیانه و خلیج فارس نداشته‌اند بلکه جز به افزایش تنش‌ها و برافروختن درگیری و جنگ، حضورشان چیز دیگری به همراه نداشته است.
مهمانپرست با اشاره به طرح رئیس جمهوری در مجمع عمومی سازمان ملل اظهار داشت: بهتر است کشورهای منطقه از طریق گفت‌وگو و ایجاد همکاری‌های دسته جمعی که طرح اخیر ایران در سازمان ملل مطرح شد، به دنبال حل و فصل مسائل‌شان باشند.