مستند مادر جبهه‌ها محصول مرکز مستند سازمان سینمایی حوزه هنری با حضور مرتضی سرهنگی نویسنده دفاع مقدس، شهرام میراب اقدم کارگردان و تهیه کننده، مدیران حوزه هنری، جمعی از اصحاب رسانه با اجرای محمدعلی صمدی و استقبال گسترده علاقه مندان به سینمای مستند رونمایی شد.
مرتضی سرهنگی مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری و نویسنده دفاع مقدس در این مراسم گفت: ذات جنگ و کارهای دفاعی مردانه است و زنان پشتوانه مردان هستند. وقتی جنگ‌ها طولانی می‌شود مقاومت مردان در خط مقدم مستلزم استقامت زنان در پشت خط است و زنان ما ایستادند تا ما از این هیولا و آتشی که که جهان برای ما روشن کرده بود سربلند بیرون بیاییم.
صدای جنگ با خاطرات زنان بلندتر شنیده می‌شود
وی افزود: جنگ‌های دفاعی همانطور که فرماندهان و سربازان خود را پیدا می کنند، نویسندگان و فیلمسازان خود را نیز پیدا می‌کنند. این ذات جنگ‌های دفاعی است. ما یک حضور تعیین کننده از زنان در جنگ داریم که درحال حاضر کم و بیش به آن پرداخته می‌شود. اساسا صدای جنگ با خاطرات زنان بلندتر شنیده می‌شود. در ادبیات جنگ بر خلاف باور بعضی‌ها، خاطرات یک دختر ۱۷ ساله شناخته شده ترین کتاب جنگ ما می‌شود. دا مانند خط پهنی خاطرات را پهن می‌کند و در این حوزه مبدا می‌شود.
وی در پاسخ به سوال محمدعلی صمدی که آیا بعد از ۴۰ سال حق حضور زنان در جنگ در حوزه ادبیات و هنر ادا شده است یا نه؟ گفت: حوزه هنری سال‌هاست که در این زمینه کار می‌کند و تشخیص داده که این ادبیات، ادبیات جدیدی در کشور ماست و در کشورهای دیگر هم همینطور است. بعضی کشورها به ادبیات جنگ، ادبیات ناگزیر می‌گویند، یعنی اگر جنگ نبود این ادبیات هم نبود. ادبیات جنگ برای سینما، مستند، نمایش و حتی برای موسیقی پشتوانه‌ای است. فکر می‌کنم کاری که در این زمینه انجام دادیم به اندازه خودمان است نه به اندازه جنگ. در مورد جنگ هنوز خیلی کار هست که باید انجام شود که عمر ما کفاف این کار را نمی‌دهد.
مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری افزود: در ادبیات جنگ، خانم‌ها بقدری پررنگ حضور دارند که آقایان را هم پشت سر گذاشته‌اند. بهترین راوی‌ها و نویسندگان ما در این ادبیات خانم‌ها هستند. کار درباره جنگ برای خانم‌ها سخت است زیرا جنگ تجربی است و خانم‌ها تجربه‌ای که یک مرد در جبهه داشته را ندارند. اما به لحاظ حساست، تکنیک و فنی در این زمینه بسیار قوی عمل کردند. نویسندگان زنی داریم که در این حوزه نوشته‌اند در صورتی که بعد از جنگ بدنیا آمده‌اند.
سرهنگی ادامه داد: جنگی تحمیلی، جنگ جهانی سوم در یک جغرافیای محدود بود. ما در نفرات نسبت به عراق برتری سه برابری داشتیم اما وقتی جنگ شروع شد ۳ میلیون نیروی مصری به عراق تزریق شد. در دوران جنگ ما از ۱۵ کشور اسیر داشتیم که بیشترین آمار به کشور مصر تعلق داشت.
وی افزود: اگر در جنگی زنها پشت مردان نباشند آن کشور در جنگ موفق نخواهد بود. ما ظرفیت بالایی برای کار در زمینه جنگ داریم. پایان عمر ما پایان کار در این زمینه است و کار در این زمینه همچنان ادامه دارد.
سرهنگی در جواب این سوال که با توجه به نزدیکی که بین مردم ایران و عراق به دلیل مسائل مذهبی پیش آمده، آیا زنان عراقی هم می‌توانند سوژه‌ای برای خلق اثر در زمینه جنگ باشند؟ و یا کاری هم در این زمینه شده است یا خیر؟ گفت: جنگ پیش از اینکه به ما تحمیل شود به عراقی‌ها تحمیل شد. برای صدام فرقی نمی‌کرد که ایرانی کشته می‌شود یا عراقی، برای دنیا هم فرقی نمی‌کرد.
نویسنده کتاب پا به پای باران خبر داد: دو سال است که در حال گردآوری خاطرات افسرانی هستیم که نگهبان اسرا عراقی بودند و امسال یک کتاب که شامل۵۰ خاطره از این افسران است منتشر می‌شود.
مادر جبهه‌ها؛ روایتی از رشادت‌های یک زن
مستند مادر جبهه‌ها به زندگی بانو زهرا محمودی معروف به مادر جبهه ها می پردازد که در زمان حیات وی در سال ۸۷ تصویربرداری شده که بعد از گذشت یک دهه اوایل امسال به تدوین رسید.
مرحوم زهرا محمودی نخستین زنی است که پس از آزادسازی خرمشهر وارد خاک این شهر شد و در طول هشت سال دفاع مقدس در خط مقدم کنار رزمندگان بود و به آنها یاری می‌رساند که بعدها به مادر جبهه‌ها معروف شد.
شهرام میراب اقدم کارگردان این مستند نیز در مراسم سازمان سینمایی حوزه هنری با اشاره به اینکه این مستند در دهه هشتاد تصویربرداری شده است، گفت: در آن زمان که ما برای ثبت خاطرات بانو محمودی مراجعه کردیم حال جسمی خوبی نداشت و ما از هرچند ملاقات برای مراعات حال ایشان یکبار موفق به ضبط می‌شدیم که گمان می‌کنم این تصاویر آخرین تصاویر از زندگی ایشان است.
این مستندساز در خصوص اینکه چرا بعد از یک دهه فیلم به خروجی رسیده است افزود: ما آن زمان تنها ضبط فکر می کردیم و حفظ چنین خاطراتی برایمان مهم بود. مشکل دیگری هم که داشتیم پیدا نشدن تهیه کننده برای ادامه مراحل فیلم بود.
این برنامه نهمین جلسه «فیلمنامه فیلم» از سلسله نشست‌های «سینماپاتوق» حوزه هنری بود.