فداکاری جزو آن دسته ویژگی های اخلاقی است که در هر فردی یافت نمی شود. با وجود این، در طول تاریخ همواره انسان‌هایی بوده‌اند که در بزنگاه‌های تعیین‌کننده سرنوشت بشر، با گذشتن از جان و مال خود، گام در راه احیای اخلاق و انسانیت برداشته‌اند.
آنان در صلح و جنگ و امن و خطر برای خود نقشی تاریخ‌ساز آفریده اند. آنجا که جان انسانی به خطر می‌افتد و آنجا که انسانی چشم یاری به هم‌نوع خویش می‌دوزد، افرادی ظهور می یابند که جان خود را به خطر انداخته و وارد میدان می شوند.
آئین اعطای تندیس ملی فداکاری دانشجویان ایران یکی از اقداماتی است که با هدف حفظ و ترویج مصادیق فداکاری به ویژه میان جامعه جوان و دانشجو برگزار می شود.
در برگزاری سالانه این رویداد فرهنگی از دانشجویان و گروه‌های دانشجویی فعال در حوزه مصادیق فداکاری چون حضور داوطلبانه در دفاع از کشور، انقلاب اسلامی و حریم اهل‌البیت (علیهم السلام) و ارائه خدمات پیشگیرانه و امدادرسانی داوطلبانه در حوادث و رخدادهای طبیعی یا غیرمترقبه (با تأکید بر دانشجویان و گروه‌های دانشجویی فعال در سیل اخیر) قدردانی می‌شود.
انجام فعالیت‌های داوطلبانه در امور خیریه، تامین ارگان‌های حیاتی بیماران نیازمند از طریق اهدای خون و عضو، مشارکت داوطلبانه در سازندگی، آبادانی و محرومیت‌زدایی کشور و انجام فعالیت‌های داوطلبانه در حوزه‌های سلامت و توانبخشی از جمله سایر مصادیق فداکاری به شمار می رود که در این آئین موردنظر قرار می گیرد.
آئین اعطای تندیس ملی فداکاری دانشجویان ایران با همکاری سازمان جهاد دانشگاهی تهران، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، سازمان جوانان جمعیت هلال‌احمر، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سازمان بهزیستی کشور، سازمان انتقال خون ایران، سازمان بسیج دانشجویی کشور، کمیته امداد امام خمینی(ره) برگزار می‌شود. هشت دوره از این آئین برگزار شده و اینک فراخوان نهمین دوره آن اعلام شده است.
نهمین آیین تندیس ملی فداکاری دانشجویان
بر اساس فراخوان نهمین دوره آیین تندیس ملی فداکاری دانشجویان، ثبت نام در این آیین از ۱۲ شهریورماه گذشته آغاز و تا ۲۰ مهرماه ۹۸ ادامه دارد.
علاقه‌مندان می‌توانند برای ثبت نام و شرکت در این آئین باید به نشانی www.tandisefadakari.ir مراجعه کرده و آثار خود را ارسال کنند.
ساز وکار آئین ملی فداکاری دانشجویان
نخستین آئین اعطای تندیس ملی فداکاری دانشجویان ایران در سال ۸۳ به دنبال تقدیر از دانشجویان فعال در امدادرسانی‌های فاجعه زلزله بم برگزار شد، آئین دوم تا پنجم نیز به طور سالانه تا سال ۸۷ برگزار شد اما با وقفه‌ای ۸ ساله دبیرخانه آئین در سال ۹۵ در سازمان جهاد دانشگاهی تهران فعالیت خود را از سر گرفت و ششمین و هفتمین آئین اعطای تندیس ملی فداکاری به دانشجویان را با حمایت سازمان‌های همکار در سال‌های ۹۵ و ۹۶ برگزار کرد.
در این طرح، هر سال، از دانشجویانی که در کارهای خیر و نیکوکارانه، امداد و نجات انسان‌ها و پاسداری از میهن و هم‌میهنان خویش مشارکتی فعال، مؤثر و داوطلبانه داشته‌اند، قدردانی می‌شود. این دانشجویان یا از سوی سازمان‌ها و نهادهای رسمی معرفی یا از سوی شماری از دانشجویان به دبیرخانه شناسانده می‌شوند.
برای اجرای طرح، یک شورای سیاست‌گذار متشکل از نمایندگان سازمان‌ها و نهادهای همکار تشکیل می‌شود که نحوه برگزاری برنامه، چیستی هدایا، نحوه برگزاری مراسم اعطای جایزه و مصادیق فداکاری را مشخص می‌کند.
کارگروه بررسی اسناد و اعطای تندیس فداکاری (کمیته انتخاب) نیز پس از بررسی موارد رسیده درباره اعطای تندیس تصمیم می‌گیرد.
دبیرخانه دائمِ طرح تندیس فداکاری از سال ۱۳۸۳ در سازمان جهاد دانشگاهی تهران بنیاد نهاده شده است.
سخنی از دارندگان تندیس ملی فداکاری دانشجویان
مریم پاکدامن منتخب دومین آیین اعطای تندیس ملی فداکاری دانشجویان ایران در گفت وگو با خبرنگار دانشگاه ایرنا با اشاره به ارزش معنوی دریافت تندیس ملی فداکاری گفت: این تندیس نماد یک حرکت بشردوستانه در دوران جوانی است. فعالیت‌های داوطلبانه جلوه زیبایی از زندگی هر فردی است. وقوع زلزله بم در ۵ دی‌ماه ۸۲ سرآغاز فعالیت‌های داوطلبانه ام قرار گرفت.
وی به دلیل همکاری با گروه‌های خیریه دانشجویی فعالیت در راه‌اندازی کتابخانه جمعیت هلال‌احمر همراهی و همکاری با دانشجویان روشندل دانشگاه جمع‌آوری کمک‌های مردمی برای زلزله بم برگزیده این آئین شد.
فتاح محمدی نیز دارنده تندیس ملی فداکاری دانشجویان ایران با بیان این‌که فطرت هر انسان مبتنی بر حس نوع‌دوستی انسان و حتی عقلی و مبانی دینی و اعتقادی و مورد پسند در همه مکاتب دینی است، عنوان کرد: انسان علاقه‌مند است در صورت داشتن توانمندی توان خود را در راستای کمک‌رسانی به هم‌نوع خود استفاده کند.
این جانباز فداکار با بیان این‌که این ارزش در دین مبین اسلام ویژگی برجسته‌ای است گفت: آثار مفید کمک به هم‌نوع به خود فرد و جامعه برمی‌گردد با ترویج این حس نوع‌دوستی ضریب امنیت جامعه افزایش می‌یابد.
وی با بیان این‌که این حس نوع‌دوستی در فرهنگ عشایری هم نمود دوچندان دارد، افزود: این حس نوع‌دوستی در فرهنگ عشایری هم برگرفته از مبانی دینی و اعتقادی و حتی عرف است.
محمدی نیز به دلیل خدمت ۹۹ ماهه در جبهه های جنگ به همراه ۱۵ روز اسارت و ۴۰ درصد جانبازی تندیس ملی دانشجویان فداکار را دریافت کرد.
محسن وفامهر منتخب دومین آئین تندیس فداکاری دانشجویان ایران با بیان این‌که روحیه ایثار و فداکاری باید از دوران مدرسه به‌ویژه دوران دبستان و کودکی به فرزندان آموخته شود به خبرنگار ایرنا گفت: مدرسه، هیات های مذهبی، خانواده، والدین و محیط‌های آموزشی در این زمینه موثر هستند و در نتیجه تعلیم و تربیت دینی و مذهبی است که فرد متعهد و مسئول با روحیه جهادی پرورش می‌یابد.
این خبر مدرسه ساز اظهار داشت: بر اساس آیات قرآن دوست داشتن کشور از ایمان است که آخرین نمونه بارز آن در امدادرسانی هم‌وطنان در سیل اخیر بود که روحیه ایثارگری و جهادی به صورت الهی در افراد ایجاد شد چون زمینه آموزه‌های دینی در آن‌ها وجود داشت.
این منتخب دومین آئین تندیس فداکاری دانشجویان ایران با انتقاد از کم‌رنگ شدن آموزش‌های عقیدتی و ایدئولوژی در مدارس و دانشگاه‌ها می‌گوید: با تعلیم و تربیت اسلامی روحیه جهادی و ایثارگری پرورش می‌یابد.
ابراهیم مولوی نیز برگزیده چهارمین آیین اعطای تندیس ملی فداکاری دانشجویان ایران معتقد است: تقدیر در این آیین حس خوب دیده شدن فعالیت‌ها را به افراد القا می کند. البته خداوند ناظر بر حسنات و نیات است.
«هادی غروی» پرستار بازنشسته و مدرس کشوری امداد و نجات و برگزیده پنجمین آئین تندیس ملی فداکاری به دانشجویان ایران با بیان این‌که فعالیت در اقدامات انسان‌دوستانه بهترین خاطرات زندگی‌ام را رقم زده است، می‌گوید: اوج فعالیت‌های فداکارانه‌ام حضور در جبهه و امدادرسانی در ۸ سال دفاع مقدس بود.