به گزارش پژوهشگاه ابن سینا، دکتر سهیلا انصاری پور، سقط مکرر را یک عارضه چند عاملی دانست و گفت: علل متعددی میتوانند موجب سقط مکرر شوند که این علل ممکن است مربوط به جنین یا مادر و یا هر دو باشد، از جمله علل جنینی، میتوان به اختلالات کروموزومی و ژنتیکی و ناهنجاریهای ساختاری اشاره کرد و در مادر نیز، مشکلات رحمی، اختلالات هورمونی، اختلالات انعقادی و مشکلات ایمونولوژیک میتوانند موجب سقط مکرر شوند.
وی با اشاره به نقش فاکتورهای مردانه در سقط مکرر افزود: همانطور که گفته شد علت سقط مکرر ممکن است مربوط به جنین باشد. نیمی از جنین حاصل اسپرم یا سلول جنسی مرد است و بنابراین نیمی از ساختار کروموزومی جنین متعلق به پدر است. بنابراین، اختلالات اسپرم نیز میتواند از جمله علل سقط مکرر باشد و نقش فاکتورهای مردانه در این زمینه در پژوهشهای متعدد نشان داده شده است.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابنسینا یادآور شد: البته نیمی از موارد سقط مکرر در دسته با علت نامشخص یا بدون توضیح قرار میگیرند. یعنی همه بررسیها انجام میشود و علتی یافت نمیشود. اتفاقاً برای این گروه احتمال بارداری بیشتر است، زیرا مشکل ژنتیکی یا ایمونولوژیک خاصی ندارند.
این فلوشیپ ناباروری در ادامه به عوامل خطر بروز سقط مکرر اشاره کرد و توضیح داد: عواملی وجود دارند که میتوانند خطر سقط مکرر را افزایش دهند. یکی از این عوامل سن مادر است. هرچه سن زن هنگام بارداری بیشتر باشد، خطر سقط مکرر بیشتر خواهد بود. به شکلی که خطر بروز سقط جنین در سی سالگی حدود ۲۰ درصد، در چهل سالگی حدود ۴۰ درصد و در چهل و چهار سالگی حدود ۸۰ درصد است. وزن بالای مادر نیز میتواند از عوامل خطرساز سقط مکرر باشد. تعداد سقط های قبلی نیز با افزایش احتمال بروز سقط مکرر رابطه دارد.
انصاریپور درباره پیشگیری از بروز سقط مکرر گفت: با کنترل عوامل خطر میتوان تا حدی از بروز سقط مکرر پیشگیری کرد. برای نمونه، این یک واقعیت علمی و ثابت شده است که با افزایش سن زن کیفیت تخمک کاهش مییابد و در نتیجه خطر سقط جنین بیشتر میشود. بنابراین، بهتر است زنان اقدام برای بارداری را به تعویق نیندازند. همچنین، چاقی میتواند خطر سقط مکرر را افزایش دهد، به ویژه برای زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلیکیستیک. بنابراین، اصلاح سبک زندگی و رسیدن به وزن متناسب میتواند از بروز سقط مکرر پیشگیری کند.
این فلوشیپ ناباروری با اشاره به نقش بیماریهای زمینهای در بروز سقط مکرر یا دیگر عوارض بارداری گفت: بارداری سالم و موفق در یک بدن سالم اتفاق میافتد. بنابراین، لازم است آنان بررسیهای لازم را پیش از اقدام به بارداری انجام دهند. برای نمونه، اختلالات عملکرد تیروئید، اگر تشخیص داده و کنترل نشوند، میتوانند باعث سقط مکرر و یا عوارض جدی برای رشد جنین شوند. همچنین، دیابت کنترلنشده میتواند موجب دیابت بارداری و مشکلات جدی برای جنین شود.
انصاریپور با تأکید بر نقش بررسی ژنتیکی محصول بارداری در تشخیص علت سقط مکرر، خاطر نشان کرد: در گذشته ارزیابیهای ژنتیکی محصول بارداری یا همان جنین سقط شده چندان دقیق و قابل استناد نبود. اما امروزه با پیشرفت تکنیک های ژنتیکی میتوان حتی با آزمایش روی یک سلول از جنین سقط شده در مراحل اولیه رشد، به ساختار کروموزومی آن پی برد. بنابراین، اگر زوجین بتوانند محصول بارداری سقط شده را، هرچند اندک و کوچک، در یک ظرف استریل و محلول نرمال سالین نگهداری کنند و در مدت کمتر از ۲۴ ساعت به یک کلینیک یا آزمایشگاه ژنتیک برسانند، ارزش تشخیصی بسیار بالایی دارد. اگر بررسی ژنتیکی وجود ناهنجاری کروموزومی را نشان دهد، زوجین میتوانند امیدوار باشند که بارداریهای بعدی موفقیتآمیز باشد، زیرا ناهنجاری کروموزومی جنین لزوماً همواره تکرار نمیشود. اگر هم جنین سالم باشد، درمان بر مادر متمرکز میشود و بررسیهای تشخیصی به مادر محدود میشود.
انصاریپور به نقش پررنگ سبک زندگی نادرست در ناباروری و سقط مکرر اشاره کرد و افزود: دو عامل مربوط به سبک زندگی که نقش مهمی در این زمینه دارند، استرس و چاقی هستند، اگرچه نمیتوان انکار کرد که سقط جنین به ویژه سقط مکرر، رویدادی پراسترس و بسیار دشوار برای زوجین است، اما نباید از یاد برد که کنترل استرس نقش مهمی در پیشگیری از سقط مکرر دارد. ما با مواردی مواجه بودیم که پس از ۶ بار سقط مکرر، با کنترل استرس و تغییر و بهبود محیط و شرایط زندگی خود، توانستند بارداری موفقی داشته باشند.
وی افزود: کنترل وزن هم در این زمینه بسیار موثر است. ممکن است بسیاری از زنان نقش چاقی در ناباروری و سقط مکرر را نادیده بگیرند و بگویند که زنان چاقی را دیدهاند که توانستهاند به راحتی بچهدار شوند این رویکرد نادرست است، زیرا در پژوهشهای متعدد و گسترده، نقش چاقی در بروز ناباروری و سقط مکرر به اثبات رسیده است و وجود موارد استثنایی این یافته علمی را بی اعتبار نمیکند.