به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان در گفت و گوی اخیر خود با برنامه ۶۰ دقیقه شبکه آمریکایی «سی بی اس» گفت که در رابطه با ایران راه حل سیاسی را ترجیح می دهد. وی همچنین ابراز امیدواری کرد که آتش بس در یمن به گفت و گوهای سیاسی و پایان دادن به جنگ در این کشور ختم شود. «علی لاریجانی» رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در گفت و گو با شبکه «الجزیره» قطر در واکنش به این سخنان ولیعهد سعودی، از پیشنهاد بن سلمان برای «حل مساله از راه گفت و گو با تهران» استقبال کرد. «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نیز تاکید کرد که اگر عربستان به منطقه برگردد با آغوش باز ایران مواجه خواهد شد.
حرکت ایران و عربستان به سوی گفت و گو
به نوشته تارنمای «النشره» لبنان، همه شاخص ها نشان می دهد که عربستان و ایران به سوی گفت و گو پیش می روند. همه گزینه های سیاسی و نظامی در تنش غیر مستقیم میان این دو کشور به ویژه در یمن فرسوده شده است و دیگر زمان فرار و غرور نیست. اکنون زمان گفت و گو میان ریاض و تهران فرارسیده است. منافع سعودی ها و ایرانی ها در به کار بستن راه حل های عادلانه است. بن سلمان پس از سخن گفتن درباره نتایج ناگوار جنگ ها از ضرورت گفت و گوهای سیاسی در منطقه سخن به میان آورده است. این پیامی آشکار از یک مقام بلند پایه عربستان است. اظهارات مقام های ایران مبنی بر اینکه سعودی ها در پیامی آمادگی خود را برای گفت و گو با ایران اعلام کرده اند نشان می دهد که ایرانی ها از محتوای پیام سعودی ها اطلاع دارند. طرح ابتکار عمل صلح ایران در تریبون سازمان ملل هم این واقعیت را نشان داده است که سعودی ها و آمریکایی ها اکنون بیش از هر زمان دیگر آماده مذاکره هستند. زیرا عربستان در جنگ خود در یمن به بن بست رسیده است و پس از حمله یمنی ها به تاسیسات وابسته به شرکت آرامکو نتیجه جنگ برای سعودی ها بسیار گران تمام شده است.
به نوشته شبکه الجزیره قطر، «صباح زنگنه» تحلیلگر مسائل سیاسی گفت منطقه طی روزهای اخیر شاهد تحرکات دیپلماتیک از سوی عراق و پاکستان با هدف کاهش تنش میان تهران و ریاض بود و سعودی ها خواستار واسطه شده اند. ریاض و ابوظبی زمام امور را در جنگ یمن از دست داده اند. ریاض گمان می کرد پس از حمله به تاسیسات وابسته به شرکت آرامکو می تواند با بزرگنمایی موضوع ایران هراسی از این موضوع سوء استفاده کند. اما عملیات «نصرٌ مِن اللهِ» انصارالله یمن همه محاسبات سعودی ها را بر هم زد. عربستان در شرایطی که همپیمانان آن در سودان، مصر، رژیم صهیونیستی و آمریکا در وضعیت ناگواری به سرمی بردند به شکست کامل خود پی برده است. پس از حمله به تاسیسات آرامکو و عملیات اخیر انصارالله در عمق سعودی دیگری توجیهی برای ادامه جنگ وجود ندارد و ریاض و ابوظبی اکنون از طریق ورود به مذاکره با ایران برای پایان دادن به جنگ تلاش می کنند. ایران از روز نخست حمله به یمن هم بر این موضوع تاکید کرده بود که هیچ راهی غیر از گفت و گو برای حل بحران یمن وجود ندارد.
چرایی تمایل عربستان برای مذاکره با ایران
روزنامه «رای الیوم» در گزارشی با اشاره به شکست تحریم های ضد ایرانیِ آمریکا، سرنگونی پهپاد آمریکا برفراز تنگه هرمز به دست نیروهای هوا_ فضای ایرانی و ترس آمریکا از آغاز حمله نظامی علیه ایران و گرفتاری دشمنان ایران با بحران های وخیم، ضربه دردناک انصارالله یمن به سعودی ها و متلاشی‌شدن ۳ تیپ و اسارت هزاران مزدور و نظامی عربستان و پیروزی استراتژیک محور مقاومت تحت رهبری ایران در بازگشایی گذرگاه «ابوکمال» در مرزهای مشترک سوریه و عراق طی روزهای گذشته، نوشت این تحولات نشان داد که ایران در حال پیشرفت و دشمنان آن در حال عقب نشینی هستند. ترامپ در برابر ایران به خفت و خواری افتاده است. او توهین ها را در مسیر تلاش برای مذاکره با ایران به امید رهایی از گرفتاری هایش تحمل می کند و این موضوع شگفت آوری نیست. مقامات عربستان که پیش از این تهدید به انتقال دامنه نبرد به خاک ایران می کرد اکنون واسطه هایی را برای انتقام پیام هایی به ایران جهت مطرح کردن درخواست گفت و گو مطرح می فرستند و این مساله به منزله عقب‌نشینی و کوتاه آمدن آنان از مواضع‌شان است که با توجه به تحولات اخیر در جنگ یمن قابل درک است.
به نوشته شبکه خبری الجزیره، «عمر عیاصره» تحلیلگر مسائل سیاسی گفت دلیل چشم پوشی بن سلمان از تهدیدهای گذشته خود که در آن از انتقال دامنه نبرد به داخل ایران سخن به میان آورده بود این است که او به واقعیت موازنه قدرت در عرصه بین المللی پی برده است و در نتیجه این موضوع وی اکنون از تمایل خود برای گفت و به کار بستن راه حل سیاسی با ایران سخن به میان می آورد. همچنین این تغییر موضع بن سلمان به آماده نبودن ترامپ برای ورود به درگیری با ایران ارتباط دارد. زیرا ترامپ به دلیل تحرک دموکرات ها برای کنار گذاشتن وی از قدرت در شرایط نابسامانی به سر می برد.
به نوشته شبکه خبری الجزیره، «عبدالله الشایجی» استاد علوم سیاسی دانشگاه کویت هم گفت اظهارات اخیر بن سلمان درباره صلح با ایران نشان می دهد که او به دنبال حل تنش است. همچنین همه کشورهای منطقه ای و فرامنطقه ای برای حل پرونده های منطقه و کاهش تنش ها تلاش می کنند و این موضوع درباره ایران، عربستان، امارات و عراق هم صدق می کند.
خبرگزاری رسمی اردن «عمون» در گزارشی به قلم «عدنان سعد الزعبی» نوشت آشکار است که عربستان و ایران به این موضوع پی برده اند که تنش ها و تهدیدهای نظامی و هرگونه اقدام نظامی نتیجه ای غیر از ویرانی و مصیبت به همراه ندارد. این دو کشور به این نتیجه رسیده اند که اندیشدن درباره راه حل های مسالمت آمیز به صلح و رهایی از بحران ها نزدیک تر است. سعودی ها محتوای پیام آمریکایی ها را که در آن گفته اند آمریکا به نیابت از هیچ کسی وارد جنگ نخواهد شد و آمریکا در زمینه انرژی به خودکفایی رسیده است و هر کشوری باید از خود دفاع کند را دریافت کرده اند. همچنین پس از تضعیف جایگاه ترامپ در داخل آمریکا سعودی ها به این موضوع پی برده اند آمریکا دیگر در آینده همپیمان قدرتمندی برای آنان نخواهد بود و نباید بر روی ترامپ حساب باز کرد. سعودی ها به این موضوع پی برده اند که ادامه جنگ یمن بر اوضاع داخلی و خارجی عربستان تاثیر خواهد داشت. از این رو، این کشور به گفت و گو تمایل پیدا کرده است تا از طریق گفت و گو درباره مشکلات در چارچوب امنیت منطقه و ترمیم روابط بر پایه منافع مشترک، نقشه راه جدیدی برای منطقه ترسیم شود. این تحرک سعودی ها در شرایطی است که امارات نیز چندی پیش به اهمیت گفت و گو با ایران پی برد و با ایران وارد تعامل شد.
روزنامه «القدس العربی» نوشت سعودی ها به سرعت همپیمانان خود در منطقه را از دست دادند. به جای اینکه آنها با ترکیه و ایران به عنوان دو بازیگر مهم منطقه وارد ائتلاف شوند و به محاصره قطر پایان آنها با امارات وارد ائتلاف شده اند. اکنون از این ائتلاف شکننده هم چیزی باقی نمانده است. از این رو، برای ثبات منطقه، ریاض باید از تهدیدها و ائتلاف های سنتی خود دست بردارد و سیاست همگرایی امت اسلامی و ائتلاف سازی های جدید را در پیش گیرد.
روزنامه «القدس العربی» در گزارشی به قلم «محمد کریشان» نوشت اظهارات علی لاریجانی که در آن گفت که درهای ما به روی عربستان باز است و از حل اختلاف با عربستان از طریق گفت و گو استقبال می کنیم و گفت و گوی ایران و عربستان می تواند بسیاری از مشکلات امنیتی و سیاسی منطقه را حل کند نشان می دهد که تهران آماده است که با درخواست سعودی ها به بهترین شیوه پاسخ دهد. همه کشورهای منطقه اکنون زمان برای تعقل و آشتی دارند و همه باید در این مسیر گام بردارند. اگر این فرصت از بین برود همه زیان خواهد دید و منطقه دیگر تحمل خسارت های بیشتر را ندارد. اگر ایران و عربستان گزینه آشتی و راه حل سیاسی را برگزینند مرحله تازه ای برای کشورهای منطقه آغاز خواهد شد که در آن روابط عادلانه ای را در پیش خواهند گرفت که در آن تنش آفرینی ها و باج خواهی ها خبری نخواهد بود. نخستین نتیجه این روابط حل سیاسی بحران یمن و پایان دادن به مصیبت های انسانی در آنجا و همچنین رهایی عربستان از باتلاق یمن خواهد بود. همچنین این موضوع می تواند به بازی کثیف امارات در جنوب یمن پایان دهد. عربستان و ایران هم باید این موضوع را درک کنند که به سود هیچ کدم از آنها نخواهد بود که این فرصت را از دست دهند. در صورت از دست رفتن این فرصت منطقه به سوی ویرانی بیشتر پیش خواهد رفت.