«فاطمه مهاجرانی» با اشاره به اینکه سال ۸۹ دو مرکز سمپاد و باشگاه دانش پژوهان جوان ادغام شد، تصریح کرد: پیش از این ۴۲ مرکز فرزانگان سمپاد داشتیم که با اجماع آنها اکنون به ۳۰ مرکز رسیده است و تعداد دانش آموزان نیز از ۱۵۶ هزار نفر به ۱۱۴ هزار نفر کاهش یافته است.
وی درباره اینکه آیا اکنون همانند صنعت کنکور، صنعت المپیاد داریم؟ نیز توضیح داد: پاسخ مثبت است چون سهم شهرستان های ما از المپیادها بسیار ناچیز است. حدود هشت استان تا به حال رنگ مدال کشوری را به خود ندیده اند و امروز باشگاه دانش پژوهان جوان صرفا به کار آموزشگاهی روی آورده است که این رویه به اصلاح نیاز دارد.
وی درباره اینکه آیا سنجش و آزمون ورودی مدارس سمپاد توسط افراد غیرنخبه و غیرمتخصص انجام شده است؟ گفت: امسال نه، ولی سال گذشته توسط غیرمتخصص و غیرنخبه انجام شد. سنجش باید به سمت شیوه غیرعلنی برود. دانش آموز ۶ سال در اختیار دوره ابتدایی است و می توانند ۱۰ درصد را معرفی کنند تا از بین آنها آزمون بگیریم.
مهاجرانی با بیان اینکه طرح شهاب زمان‌بر است، ادامه داد: شهاب برنامه ملی است و فراموش نکنیم که می‌خواهد یک نیمرخ استعدادی ارائه بدهد و کار سختی است. زود است برای میزان موفقیت طرح شهاب قضاوت کنیم.
وی به راه اندازی سمپاد مهارتی نیز اشاره کرد و درباره کسب رتبه های برتر کنکور توسط دانش آموزان مدارس غیردولتی اظهار کرد: وقتی سمپاد ضعیف می‌شود حاصل این است که افراد به درستی برای المپیادها انتخاب نمی‌شوند. باید به قانون احترام گذاشت، غیردولتی ها رسمیت قانونی دارند و این اشکال سیستم است نه اشکال مدارس و دانش آموزان غیردولتی.
وی در پاسخ به اینکه آیا امسال پسران المپیادی برای خروج از کشور هزینه ای پرداخت کردند، گفت: امسال در جریان اعزام هایی که صورت گرفت پسران مشمول خدمت سربازی باید وثیقه ارائه می دادند اما به دلیل امضاءنشدن تفاهم نامه با نظام وظیفه این کار انجام نشد و دانش‌آموزان خود برای خروج از کشور وثیقه گذاشتند.
وی افزود: امسال ۲۳ نفر به المپیاد فیزیک اعزام شدند که ۲۲ نفر پسر بوده و وثیقه ۱۵ میلیون تومانی گذاشته بودند.
مهاجرانی درباره اینکه آیا مرکز امکان ارائه وثیقه برای اعزام دانش آموزان را داشت یا خیر؟ نیز اظهار داشت: به دلیل فقدان استقلال مجموعه و حجم بالای کار در وزارتخانه این اتفاق نیفتاد. وزیر و یا معاونت پشتیبانی باید این تفاهم نامه را امضا می‌کردند که با اعلام معاونت پشتیبانی مبنی بر اینکه در حیطه مسئولیت آنها نبوده و باید معاونت حقوقی امضاء کند این اتفاق صورت نگرفت.
رئیس مرکز ملی پرورش استعدادهای درخشان و باشگاه دانش پژوهان جوان با تاکید بر اینکه المپیاد با اردو تفاوت دارد، گفت: تیمی که همراه المپیادی ها می‌روند، صرفا همراه تیم نیست بلکه سوال ها را ترجمه کرده و از حق دانش آموزان که تجربه و تخصص آنها است، دفاع می کند.
وی با بیان اینکه مرکز سمپاد در فرآیند نخبه پروری قرار دارد، گفت: اینگونه نیست که بگوییم خروجی سمپاد فقط و فقط رتبه اولی کنکور یا المپیادی است.
طرح شهاب ناموفق است
«الهام یاوری» عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس و مدیرکل نظارت و ارزیابی بنیاد ملی نخبگان نیز با بیان اینکه نخبگان را به عنوان پیشران تحول و سرمایه های ارزشمندی که نیازمند تکریم و الگوسازی هستند، می شناسیم گفت: در لایه های پایین تر افرادی هستند که معتقدند رانت ویژه نخبگی و تیزهوشی وجود دارد و تعدادی سهم بیشتری می برند، بنابراین هرچقدر سهم کمتری بدهیم و منابع را به سمت آنها که تیزهوش نیستند ببریم به عدالت نزدیک تر است.
وی افزود: تعریف نخبه این است که فردی با ظرفیت های استعدادی، ذاتی و اکتسابی برای حل مسائل کشور مفید و موثر است.
یاوری با بیان اینکه مجموعه نظام این موضوع را پذیرفته اما برخی کارگزاران در سطوح پایین تر این موضوع را نپذیرفته اند، گفت: لازم است توافق اولیه ایجاد شود به همین خاطر به سازوکار منسجم نخبه پروری نیاز داریم.
مدیرکل نظارت و ارزیابی بنیاد ملی نخبگان با اشاره به اینکه هر وقت چیزی تبدیل به صنعت شد مانند بیماری به آن نگاه نکنیم و نقش حاکمیتی خود را ایفا کنیم، گفت: راه حل این است که کار نخبگان را به نخبگان بسپاریم.
وی با تاکید بر اینکه این گزاره که همه آنها که سمپاد قبول می‌شوند کلاس خاص می روند، درست نیست گفت: ممکن است در خروجی سمپاد طیف وسیعی انسان تربیت کنیم اما نقطه مشترک آنها ذهن فعال، خلاق و پرسشگر است. اینها حتی اگر کارآفرینی و صنعت نیاموخته اند اما در این عرصه ها حرفی برای گفتن دارند.
یاوری درباره طرح شهاب عنوان کرد: شهاب ناموفق است، زیرا تناقضات مفهومی دارد.
«محمد اعتمادی» رئیس پیشین سازمان پرورش استعدادهای درخشان نیز با بیان اینکه یک چالش با عنوان اعتقاد کامل نداشتن به نخبه پروری وجود دارد، تصریح کرد: کشور برای پیشبرد اهداف خود به افرادی توانمند، خلاق، پیشتاز، شجاع، معتقد، دیندار و انقلابی در حوزه های تخصصی و عمومی رشد یافته نیاز دارد.
وی افزود: امنیت کشور ما در همه حوزه ها و عرصه ها نیازمند افراد پیشتاز است. اگر این موضوع را در نظام های متنوع مدیریتی قبول داشته باشیم به کمک یکدیگر می آییم تا افراد نخبه در مسیر درست پرورش یابند. آموزش و پرورش باید بداند که با شوق و اشتیاق، استعدادها را از نقاط مختلف شناسایی و زیرنظر افراد صاحب صلاحیت تربیت کند تا آینده کشور تضمین شود.
اعتمادی با بیان اینکه چالش بزرگ این است که این اعتقاد نخبه پروری وجود ندارد یا کمرنگ است، گفت: اگر دستگاهی به نخبه پروری اعتقاد داشته باشد منابع صرف می‌کند تا بهترین شیوه شناسایی استعدادها را بکار بگیرد.
وی یادآورشد: وقتی نخبه را از آموزش و پرورش بیرون کرده و به سمت مدارس غیردولتی می‌بریم آنها که امکانات بیشتر دارند رشد می کنند و در دانشگاه‌های درجه یک تحصیل می کنند.