فصل انتخاباتی با تداوم دیدارهای محمدرضا عارف با شخصیت های سیاسی و دینی، دیدار حجت الاسلام علی اکبر ناطق نوری با جامعه روحانیت مبارز این روزها گرم تر از گذشته است. اصلاح طلبان پس از ماه ها استراتژی سنجی سرانجام راه را در صندوق رای دیدند و بر سر مشارکت حداکثری به توافق حداکثری رسیدند اما بر سر تاکتیک این مشارکت؛ دیگر به رای لیستی اعتماد نخواهند کرد. شورای عالی سیاستگذاری هم از شیوه نامه تشکیل ستاد انتخاباتی خود رونمایی کرده و رئیسش هم در دیدارهایی با علما از اقدامات چهار ساله خود و شورای عالی و فراکسیون امید گزارش می دهد. چهره های حزبی هم به همت خانه احزاب و وزارت کشور گرد هم آمدند تا سازوکار انتخابات آینده را تعیین و مرور کنند.
تاکید بر رای و تحذیر از رای لیستی
حضور در انتخابات و عدم تحریم آن بار دیگر در سخنان اصلاح طلبان مورد تاکید قرار گرفت و این بار رئیس دولت اصلاحات در دیدار با دانشجویان گفته است: «انتخابات را نباید تحریم کرد، چون تنها راه اعمال نظر مردم است بلکه باید تلاش شود با روش‌های اصلاح‌طلبانه، کاستی‌های موجود را رفع کرد.»
«ابراهیم اصغرزاده» با رد استراتژی عدم مشارکت در انتخابات گفته است: «اصلاح‌طلبی نمی‌تواند انتخابات را نادیده بگیرد. جمهوری اسلامی هم بدون انتخابات قابل تصور نیست. شاید عده‌ای تلاش کنند انتخابات را بی‌خاصیت کنند ولی این نظام پایه مشروعیتش بر جمهور خلق است و همانگونه که امام خمینی (ره) بیان کردند، میزان رأی ملت است.»
«محمد عطریانفر» عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی هم شرط و شروط برای انتخابات را نفی می کند و می گوید: «از این جهت بنده بر این باورم کسانی که در موضوع انتخابات شرط می‌گذارند، کسانی هستند که نمی‌توانند به ضعف درونی خود پاسخ بدهند؛ بنابراین ناخواسته توپ را به میدان رقیب می‌فرستند و می‌خواهند در قالب شرط خود را موجه کنند. اصلا ما بدون هیچ شرطی باید در انتخابات شرکت کنیم.»
هر اندازه مشارکت در انتخابات مورد تاکید اصلاح طلبان است به همان اندازه آن ها از تکرار تجربه انتخابات مجلس دهم و رای لیستی نگران هستند. در این زمینه «سید محمد خاتمی» گفته است: «یادآوری می‌کنم لزوم شرکت در انتخابات، غیر از لیست دادن در انتخابات است. به چه قیمتی باید لیست داد؟»
«محمدرضا تاجیک» یکی از نظریه پردازان اصلاحات و استاد دانشگاه هم درباره رای لیستی گفته است: «با لیست و لیستی رأی دادن مخالف هستم. لیستی رأی دادن یعنی اینکه من می‌خواهم حداکثر را داشته باشم و هر کسی را در لیست بگنجانم که لیست پر شود.»
«علی‌محمد نمازی» عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی هم اثرگذاری فهرست های انتخاباتی آینده را در گرو رایزنی با نهادهای موثر دانسته و گفته است: «یک نهاد موثر وزارت کشور است که این وزارتخانه در دوره فعلی ارتباط خوبی با اصلاح‌طلبان دارد و نیاز به رایزنی با این نهادها و وزارتخانه‌ها نیست اما باید با شورای نگهبان وارد رایزنی شد چرا که نیاز به تایید صلاحیت نامزدهای اصلاح‌طلبان وجود دارد.»
«اسماعیل دوستی» فعال سیاسی اصلاح‌طلب هم از دیگر منتقدان رای فهرستی بوده و گفته است: «شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان در اراِئه لیست برای مجلس و شورای شهر به دقت عمل نکرده است. در ارائه لیست نباید نگاه سیاسی، حزبی و رفیق‌بازی مبنای باشد، باید بیشتر به فکر کارآمدی باشیم، در زمان ارائه لیست به اصلاح‌طلبان گفتم که چرا آقای ابوترابی‌فرد را وارد لیست نمی‌کنید؟»
به این ترتیب به نظر می رسد، فهرست انتخاباتی با توجه به حاشیه های پیرامون سازوکار لیست بندی در دوره گذشته، چندان مورد اتفاق اصلاح طلبان قرار نخواهد گرفت و شواهد نشان می دهد این تاکتیک دست کم در فهرست تاکتیک های احتمالی اصلاح طلبان رتبه نخست را نخواهد داشت.
حضور ناطق، دیدار دوستان یا لبیک انتخاباتی؟
حضور حجت الاسلام «علی اکبر ناطق نوری» در جلسه جامعه روحانیت مبارز آن هم در موسم انتخابات و پس از ۱۰ سال غیبت؛ همچنان محور ارزیابی و تحلیل های رسانه هاست. گرچه عصر همان روز دیدار یعنی سه شنبه نهم مهرماه حجت الاسلام «غلامرضا مصباحی مقدم» در گفت و گو با ایرنا بر انتخاباتی نبودن جلسه تاکید کرده بود اما شائبه های انتخاباتی چنین دیدارهایی همیشه در رسانه ها مطرح می شود.
«حسین کنعانی مقدم» یکی از فعالان اصولگرا اقدام ناطق نوری را خط شکنی دانسته و گفته است: «اگر بتواند این روند ادامه و رشد پیدا کند شاید از این طریق بسیاری از چهره‌هایی که اثرگذار هستند اما به حاشیه رفته‌اند، ورود پیدا کنند. درواقع آقای ناطق نوری خط‌شکنی کرد.»
«حسین انواری» عضو حزب موتلفه هم ضمن تاکید بر عقبه همیشه اصولگرای ناطق نوری گفته است: «ناطق نوری از ابتدا همراه با جامعه روحانیت مبارز بوده و هستند. اکنون هم احساس ضرورت و تکلیف کردند. ما به‌عنوان اعضای حزب موتلفه، ایشان را به خاطر این اقدام خوبی که کردند، تحسین می‌کنیم. آقای ناطق نوری از اول هم عضو جناح اصلاح‌طلب یا نزدیک به آن نبوده است.»
«محسن رفیق دوست» از چهره های تاثیرگذار اصولگرا کنار گذاشته شدن ناطق نوری از سوی برخی اصولگرایان را تکذیب کرده و گفته است: «ناطق نوری همچون شیری غران حضور دارند و نماز مرحوم عسگر اولادی را ایشان خواندند. آقای ناطق نوری را کنار نگذاشتند ایشان خودشان کنار نشسته‌اند.»
استقبال اصولگرایان از این حد از کنشگری ناطق نوری چندان عجیب هم نخواهد بود اگر به یاد آوریم که محمدرضا باهنر و یا حسن غفوری فرد و دیگر اصولگرایان برای آوردن شیخ نور به عرصه سیاست ورزی بسیار تلاش کردند. هرچند با توجه به کناره گیری خودخواسته و حذر ناطق نوری از سیاست این نشست را نمی توان انتخاباتی و دستاورد دانست اما با توجه به خلا رهبری در جریان اصولگرا قابل درک است که همین میزان از حضور هم از سوی آنان لبیک انتخاباتی تفسیر شده و مورد استقبال قرار گیرد.
اصلاحات با شورای سیاست گذاری کلید زد
شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان روز یکشنبه هفتم مهرماه در نوزدهمین جلسه خود شیوه نامه تشکیل ستاد مرکزی انتخابات این شورا را تصویب کرد تا به شکل رسمی و عملی پروسه انتخاباتی خود را آغاز کند. «آذر منصوری» عضو این شورا هم در گفت وگو با ایرنا و در توضیح این شیوه نامه گفت: «شیوه نامه تشکیل ستاد مرکزی انتخابات در راستای تحقق یکی از وظایف شورای عالی سیاست گذاری جبهه اصلاح طلبان در نشست عمومی شورای عالی به تصویب رسید و ستاد مرکزی انتخاباتی اصلاح طلبان بر اساس این شیوه نامه تشکیل می شود. این ستاد بیشتر نقش هماهنگی و امور اجرایی شورای عالی را بر عهده خواهد داشت.» تشکیل ستاد مرکزی شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان نشان می دهد که با وجود تمام انتقادات به عملکرد آن، این نهاد که خود جزئی از جبهه اصلاحات است بار دیگر محوریت تصمیم های انتخاباتی را بر عهده خواهد داشت. اینکه با وجود منتقدان جدی عملکرد شورای عالی و برآیند فهرست آن در مجلس که یعنی فراکسیون امید، تشکیل ستاد انتخاباتی در این شورا تا چه اندازه می تواند منتقدان را به حضور و فعالیت در آن راضی کند و اجرای ایده هایی مانند پارلمان اصلاحات را به تعویق چالش ابهام برانگیزی است و موانعی هم بر سر راه خود دارد.
دیدار های انتخاباتی یا اقناعی؟
«محمدرضا عارف» رئیس شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان در ادامه دیدارهای خود با شخصیت های تاثیرگذار، این بار راهی قم شد و با برخی آیات عظام و مراجع دیدار و گفت وگو کرد. اظهارات رد و بدل شده در این دیدارها نشان می دهد که رئیس فراکسیون امید مجلس باز هم در پی اقناع افراد تاثیرگذار در این جلسات هم به تشریح فعالیت ها و پیگیری های خود و شورای عالی و فراکسیون امید ادامه داده است او در جلسه با آیت الله «اسدالله بیات زنجانی» درباره پروژه گفت وگوی ملی گزارشی ارائه می کند و درباره تلاش های خود در زمینه رفع حصر سخن می گوید. او همچنین در دیدار با با اعضای شورای مرکزی مجمع محققین و مدرسین حوزه علمیه و اعضای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات قم هم از پیگیری های خود درباره فعالان کارگری، رسانه‌ای و سیاسی گفته است: «کارگروهی در فراکسیون امید برای پیگیری پرونده‌های فعالان کارگری، محیط زیست و فعالان رسانه‌ای و سیاسی از جمله اعضای شورای شهر کلان‌شهرها تشکیل شده است و دیدارهایی با مقامات قضایی صورت گرفته و شخصا نیز در دیدار با رئیس جدید قوه قضاییه پیگیری‌هایی را انجام داده‌ام.»
عارف پیش از این نیز در تهران با اعضای شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز و شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران اسلامی دیدار کرده و اقدامات خود هم در شورای عالی سیاست گذاری و هم فراکسیون امید را تشریح کرده بود. مجموع این جلسات اقناعی نشان می دهد معاون اول رئیس دولت اصلاحات، برای تکرار تجربه انتخابات ۹۴ مصمم است و می خواهد بازهم در قالب شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان در انتخابات اسفند ۹۸ هم نقش آفرینی کند.
نشست انتخاباتی حزبی ها
پنجشنبه گذشته وزارت کشور میزبان جمعی از شخصیت های حزبی از جریان های سیاسی بود تا موانع، محدودیت ها و سازوکارهای انتخابات آینده را بررسی کنند. هم اصولگرایان؛ هم اصلاح طلبان و هم فراکسیون مستقل خانه احزاب در بخش های مختلف این همایش به ارائه دیدگاه های خود پرداختند. در این نشست «محسن رضایی» دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گرچه از سخنرانان اعلام شده نبود اما در سلیقه یابی سیاسی مردم گفت: «معتقدم در جامعه ایران سه سلیقه بیشتر وجود ندارد؛ سلیقه ای که آزادی و اسلام و ایرانیت و انقلاب می خواهد، سلیقه ای که مساله عدالت و اسلام و ایرانیت و انقلاب برای او مهم است و سلیقه سومی که پیشرفت و عدالت و ایرانیت و انقلاب را مهم می داند.»
«محمدرضا باهنر» دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین در این نشست از ضرورت افزایش مشارکت مردم در انتخابات سخن گفت و راه حل آن را این گونه بیان کرد: «این مشارکت با همگرایی و نه واگرایی و انتقادات بی حاصل قوا از یکدیگر حاصل می شود.»
احزاب قدرت را نقد کنند، قدرت هم انتقادات را بشنود این دو گزاره هم مهم ترین بخش سخنان «کاظم اکرمی» وزیر آموزش و پرورش دوران جنگ و «اعظم طالقانی» فعال سیاسی بود.
فهم مردم و عبرت گرفتن از انتخابات پر حاشیه دهم ریاست جمهوری هم ازسوی «علی صوفی» فعال سیاسی و «احمد مازنی» نماینده مجلس مورد توجه قرار گرفت.
سخنرانان دیگر این مراسم هم موضوعات مختلفی از اهمیت انتخابات آینده تا روند تایید صلاحیت ها را در اظهارات خود مورد توجه قرار دادند.