گزارش های آماری دستگاههای ذیربط حاکیست که صنعت توریسم مازندران سالانه حدود ۴۰ میلیون گردشگر ورودی دارد، گردشگرانی که اگر چه حضورشان برای بیشتر بخش ها از جمله هتلداری، بوم گردی و غیره درآمدزایی برای استان به همراه دارد ،اما به نظر می رسد بخش صنایع دستی در این ماراتن اقتصادی استان تاحدودی غریب و مهجور مانده است.
این در حالی است که مازندران از نظر فعال بودن رشته های صنایع دستی در کشور ممتاز است و از حدود ۲۰۰ رشته صنایع دستی مصوب معاونت صنایع دستی کشور بیشتر از ۸۰ رشته در این استان تولید می شود.
تعداد ۳۵ رشته صنایع دستی این استان تاکنون موفق به کسب مهر اصالت سازمان بین المللی آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو ) شده اند و برخی رشته های مهم نیز در فهرست دریافت این مهر قرار دارند.
استان مازندران در نیمه نخست امسال میزبان ۲۱ میلیون نفر گردشگر بود که نسبت به مدت مشابه سال ۹۷ رشد ۴۳ درصدی داشت، اما هنرمندان این استان در نیمه نخست امسال ۱۲۰ میلیارد ریال صنایع دستی فروختند. که با توجه به این تعداد گردشگر رقم قابل توجهی نیست.
یک دست و دو هندوانه
معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی مازندران با تایید دوربودن حوزه گردشگری و صنایع دستی اظهار داشت: یکی از مشکلات دیرین این دو حوزه ادغام آنها در یک دستگاه بدون تعریف درست و برنامه بلند مدت بود.
حسین ایزدی گفت: متاسفانه همیشه شاهد این بودیم که گردشگری نمی خواهد صنایع دستی را بپذیرد و همواره خود را بی نیاز به گردشگری می دیده است. البته از یک لحاظ به دلیل سنتی بودن گردشگری در مازندران و نگاه مسافران به استان همانند یک تفریحگاه باعث شده صنایع دستی نقشی در جذب گردشگر نداشته باشد و عمدتا در خارج از گود بماند.
معاون صناسع دستی مازندران با تاکید بر اینکه باید صنایع دستی به گردشگری استان تزریق شود، ادامه داد: هنوز نتوانسته ایم از ظرفیت عظیم گردشگری برای توسعه اقتصاد و تقویت صنایع دستی بهره ببریم.
ایزدی همچنین افزود: همیشه گردشگری مازندران فقط در تفریح و سرگرمی تعریف شده و هیچوقت صنایع دستی دلیلی برای سفر نبوده است.
شروع فصل تازه
معاون صنایع دستی مازندران با اعلام این که در سال های اخیر تلاش شده تا روابط گردشگری و صنایع دستی همسوتر شده و تعمیق شود، گفت: امیدواریم در آینده شاهد فصل‌های تازه‌ای از همنوایی گردشگری با صنایع دستی باشیم.
ایزدی با اشاره به اینکه صنایع دستی و گردشگری باید لازم و ملزوم یکدیگر باشند، افزود: خوشبختانه نگاه گردشگری مازندران به صنایع دستی مثبت و همکاری خوبی از معاونت گردشگری با این بخش تجربه شده است.
به گفته او خوشبختانه گردشگری در تمامی همایش، جشنواره و نمایشگاه‌ها جایگاه ویژه ای برای صنایع دستی دیده است و شاهدیم که در چند سال اخیر معرفی صنایع دستی بسیار جامع تر و فراگیر تر شده است.
معاون صنایع دستی مازندران افزود: رشد ۲۵ درصدی فروش محصولات صنایع دستی هنرمندان مازندرانی در ۶ ماه نخست امسال گواه دیگری بر ادعای همنوایی و نزدیکی صنایع دستی با گردشگری است.
ایزدی همچنین افزایش ۲ برابری صنعتگران و تولیدکنندگان صنایع دستی در حدود چهار سال اخیر را از دلایل دیگر رشد این صنعت و شناسایی آن توسط گردشگران عنوان کرد و گفت: در حال حاضر هشت هزار و ۸۰۰ صنعتگر هنرهای بومی در استان فعال هستند.
وی با بیان اینکه هنوز صنایع دستی به جایگاه اصلی خود بازنگشته است، اظهار داشت: مسیر روشنی در پیش است و برنامه های مدون و متعددی با حوزه گردشگری برای تقویت دوطرفه داریم.
قیمت و سلیقه؛ محوری ضعف‌های صنایع دستی
معاون گردشگری اداره کل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی مازندران هم گفت: بزرگ‌ترین ضعف های صنایع دستی قیمت بالا و همچنین عدم تنوع و سلیقه محوری است.
مهران حسنی افزود: متاسفانه قیمت محصولات صنایع دستی مازندران از قیمت مشابه خارجی و حتی مشابه آن در استان های دیگر بیشتر است که ضربه جدی به اتصال و جلب توجه گردشگر به سمت صنایع دستی می شود.
البته او به قیمت تمام شده صنایع دستی مازندران نیز اشاره کرد و گفت: بخش قابل توجهی از قیمت های گران صنایع دستی مازندران قیمت تمام شده آنها است که می طلبد با برنامه ریزی و دیگر تدبیرها قیمت‌های تمام شده را کاهش داد.
معاون گردشگری مازندران همچنین اظهارداشت: تنوع در محصولات صنایع دستی مازندران کم و تمام سلایق را در بر نمی گیرد.
به گفته حسنی عمده تولیدات صنعتگران بومی مازندران سنتی بوده و با سلایق امروزی که بیشتر آنها نسل جوان هستند سازگاری ندارد که در این زمینه هم نیاز است که نوع تولیدات صنایع دستی را به سمت سلایق روز تغییر داد.
وی در عین حال توضیح داد: منطور از سلیقه محوری تغییر هویت صنایع دستی نیست ، بلکه استفاده از اصالت صنعت دست برای تولیدات مختلف با نیاز بازار است.
گردشگری و صنایع‌دستی در مسیر تکمیل یکدیگر
معاون گردشگری مازندران با اظهار این که صنایع دستی و گردشگری باید در مسیری قدم بردارند که بیش از رقابت ، همدیگر را تکمیل کنند، گفت: گردشگری و صنایع دستی به یکدیگر نیاز دارند. گردشگری نقش سرمایه ساز را برای صنایع دستی و برعکس آن صنایع دستی نقش جذب گردشگر را دارد و نمی توان این دو را از هم جدا کرد.
وی افزود: باید مکانیزمی انتخاب شود که بتوان صنایع دستی استان را با قیمت کمتر و برای طیف وسیع‌تری عرضه کرد تا شاهد استقبال گردشگران و افزایش فروش تولیدات هنری صنعتگران استان باشیم.
معاون گردشگری مازندران با اشاره به اینکه این بخش تمام تلاش خود را برای ارتقای اقتصاد صنایع دستی خواهد کرد ، تصریح کرد: حتی یکی از لازمه های بهره‌برداری از تاسیسات گردشگری حضور و معرفی صنایع دستی در طراحی آنها است.
حسنی تاکید کرد : در آینده نه چندان دور شاهد اتفاقات خوبی در صنایع دستی استان خواهیم بود و گردشگری در کنار صنایع دستی قرار خواهد گرفت.
مهجور ماندن صنایع دستی در بخش گردشگری و در آمدهای این حوزه در استان مازندران مساله ای نیست که خسارات آن تنها دامنگیر فعالان این حوزه باشد بلکه به طور مستقیم و غیرمستقیم می تواند در توسعه این صنعت درآمدزا و رونق اقتصادی استان موثر قلمداد شود.
از عمده ترین تنگناها و محدودیت ها در زمینه غربت صنایع دستی استان می توان به نبود شناخت کافی و مناسب از بازارهای داخلی و جهانی (بازار هدف) و سلایق مشتریان، توجه نکردن به سطح کیفی تولید و نوآوری در محصولات تولیدی، عدم تبلیغات و بازاریابی داخلی و خارجی اشاره کرد.
شاید در این مسییر معرفی، تبلیغ و ترویج صنایع دستی استان به منظور بازاریابی در داخل و خارج کشور با شیوه های نوین تبلیغاتی، حمایت و تشویق بخش خصوصی به منظور سرمایه گذاری در این بخش به ویژه برای ایجاد بازارچه های صنایع دستی، سیاستگذاری در راستای فروش و صادرات کالاها و شرکت در نمایشگاه های داخلی و خارجی و البته حمایت از فعالان صنایع دستی برای تولید محصولاتی که مشتریان از پس خرید آنها بر آیند تا حدودی در رونق این بخش اثرگذار باشد.
۹۹۱۹/۱۶۵۴