«محمد جواد ظریف» روز یکشنبه که برای پاسخ به سوالات سه تن از نمایندگان در مجلس شورای اسلامی حضور یافت، در پاسخ به سوال محمد علی پورمختار مبنی بر اینکه چه اقداماتی برای محور قرار دادن اقتصاد و توسعه ملی صورت گرفته است، گفت: اقتصاد یکی از اولویت های مهم وزارت امور خارجه و شاید مهمترین اولویت سیاست خارجی ما است.ما در وزارت امور خارجه معاونت دیپلماسی اقتصادی را تشکیل دادیم و علت آنکه نام آن را معاونت دیپلماسی اقتصادی و نه معاونت اقتصادی گذاشتیم این است که ما وظیفه تسهیل روابط اقتصادی را بر عهده داریم و نه تصدی گری را.
ظریف با تشریح اقدامات معاونت دیپلماسی اقتصادی بیان کرد: دبیرخانه ستاد هماهنگ سازی روابط اقتصادی از کارهایی است که در این معاونت انجام شده است؛ البته این ستاد در مدت تشکیل شده، وظیفه هماهنگ سازی اقتصادی کشور را با کشورها و دستگاه های خارجی را بر عهده داشته و هر دو هفته یک‌بار در معاونت دیپلماسی اقتصادی تشکیل جلسه می‌دهد.
رئیس دستگاه دیپلماسی کشور افزود: اقدام جدید در این معاونت این است که در جلسات ستاد هماهنگ‌سازی؛ سفرای ایران در کشورهای مختلف اطلاعات اقتصادی کشورهای دیگر را برای اعضای ستاد ارائه می کنند و از نظرات و اطلاعات آنها بویژه در کشورهای همسایه و یا چین و ژاپن در این ستاد استفاده می شود.
وی با اشاره به اهتمام وزارت خارجه در توسعه روابط در سطح استانها هم گفت: ستادی در وزارت امور خارجه تشکیل شده که مشکلات استان ها در آن بررسی می شود همچنین اگر ایرانیان خارج از کشور برای کمک به استان های خود اهتمام داشته باشند؛ امکانات استانها برای جذب سرمایه گذاری خارجی به ویژه با کشورهای همسایه اختصاص داده می‌شود. در این راستا چندین جلسه میان استانداران و سفرا تشکیل شده و این کار را ادامه خواهیم داد.
وزیر امور خارجه راه اندازی پایگاه اطلاع رسانی معاونت دیپلماسی را از دیگر اقدامات وزارت خارجه عنوان کرد و گفت: در این پایگاه اطلاعات اقتصادی کشورهای خارجی در اختیار بخش خصوصی و دولتی قرار می گیرد. علاوه بر این مناقصه ها و سایر اطلاعات اعم از خدمات فنی و مهندسی، بازارها و ... در اختیار بخش خصوصی و شرکت‌ها قرار می‌گیرد؛ در مرحله دوم هم با کمک بخش خصوصی داخلی، اطلاعات این بخش را در اختیار بخش خصوصی خارجی قرار می دهیم.
ظریف با اشاره به عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و اهمیت حضور رئیس جمهوری در اجلاس اخیر این اتحادیه گفت: این کار با کمک مجلس شورای اسلامی انجام شد، امکان ویژه ای برای جمهوری اسلامی ایران فراهم می کند که بتواند با همسایگان که مهمترین طرف‌های تجاری هستند، ارتباط ویژه ای برقرار کند که در میانه آبان ماه، این توافق اجرا می‌شود.
سه ایرانی که به طور غیرقانونی زندانی شده بودند آزاد شدند
وزیر امور خارجه کشورمان در پاسخ به سوال نماینده کبودرآهنگ مبنی بر اینکه چه اقداماتی برای ارتقای جایگاه ایران و ایرانی در صحنه جهانی انجام شده است، گفت: ما وظیفه خود را درحمایت از ایرانیان خارج از کشور قرار می دهیم و تمام تلاش خود را برای جلوگیری از تضییع حقوق آنها به کار می گیریم؛ دو ایرانی که غیرقانونی زندانی بودند، آزاد شدند و به ایران بازگشتند، یک ایرانی که به درخواست آمریکا بازداشت شده به قید وثیقه آزاد شده، اما هنوز اجازه خروج ندارد، برای اینکه این تلاش‌ها بی‌نتیجه نشود، آنها را رسانه ای نمی‌کنیم و از گفت وگو و رایزنی های دیپلماتیک برای به نتیجه رساندن این اقدامات استفاده می‌کنیم.
وی با اشاره به اینکه در سفر به کشورهای مختلف بخشی از هیات اعزامی را فعالان بخش خصوصی تشکیل می دهند، گفت: در این بین ارائه برنامه ۲۵ ساله به کشور چین نیز یکی دیگر از اقدامات دستگاه دیپلماسی است که نشان دهنده اهمیت روابط با کشورهای همسایه است، همچنین برنامه تحکیم روابط با روسیه، پاکستان، ترکیه و قطر نیز با جدیت به پیش می رود اما برای جلوگیری از مشمول تحریم ها شدن اقدامات صورت گرفته و تامین منافع ملی از تبلیغات دوری می کنیم.
وظیفه وزارت امور خارجه تسهیل امور اقتصادی است
ظریف در خصوص نحوه عملکرد معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه تاکید کرد: وظیفه وزارت امور خارجه بستن قرارداد و جذب سرمایه گذار نیست، بلکه وظیفه این وزارتخانه تسهیل انجام این امور است. این وزارتخانه سرمایه گذاران را شناسایی کرده و با در اختیار قرار دادن اطلاعات و شرایط آنها زمینه را برای همکاری آن ها با بخش‌های اقتصادی دولتی و خصوصی داخل کشور فراهم می‌سازد.
وی افزود: وزارت امور خارجه نمی تواند آمار میزان جذب سرمایه را اعلام کند چرا که در فرایند جذب سرمایه، وزارت خارجه فقط مقدمات ارتباط سرمایه گذاران با داخل کشور را فراهم می کند و عقد قرارداد بر عهده دستگاه‌های داخلی است.
وزیر امور خارجه با اشاره به اینکه در زمان شروع کار دولت و ارائه برنامه های وزارت امور خارجه تحریم های حداکثری آمریکا علیه ایران ایجاد نشده بود، خاطرنشان کرد: مشکلات زیادی بر سر راه معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه وجود دارد، اما با این وجود من کارنامه این معاونت را موفق ارزیابی می کنم و از نمایندگان محترم و همچنین مردم شریف تقاضا دارم اگر در مورد سفارتخانه‌ای تعلل در تسهیل فرایندهای اقتصادی مشاهده می‌کنند از طریق ایمیل به بنده اطلاع دهند تا شخصا این مساله را پیگیری کنم.
رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به سیاست های اقتصاد مقاومتی افزود: اقتصاد مقاومتی بر سه حوزه واردات -یعنی، جذب توریسم، سرمایه گذاری و تکنولوژی- و هم چنین سه حوزه صادرات -یعنی خدمات فنی و مهندسی، کالای غیرنفتی و نیروی متخصص مازاد- متمرکز است و وزارت امور خارجه با فراهم ساختن پایگاه داده‌های سرمایه گذاران خارجی این امکان را برای صادرات خدمات فنی و مهندسی ایجاد کرده است.
روابط ما با پاکستان دچار سردرگمی نیست
وزیر امور خارجه در پاسخ به سوال «علی کرد» نماینده مردم خاش مبنی بر اینکه چرا با کشورهای همسایه شرق و جنوب شرقی ایران، دیپلماسی پایدار ندارد، گفت: روابط با همسایگان در کنار تسهیل امور اقتصادی اولویت و ابراولویت در سیاست خارجی است.
وی اضافه کرد: در این راستا در سطوح مختلف از ستاد کل فرماندهی کل قوا، شخص سرلشکر باقری، دوستان مختلف از بخش های دفاعی تا حوزه امنیتی، سیاسی و اقتصادی به پاکستان سفر کرده اند و روابط بسیار خوب و گسترده‌ای با این کشور داریم و به طور مرتب در خصوص ناامنی‌های مرزی جسله داشتیم؛ سفر ما به پاکستان در دوره های مختلف انجام گرفته و اولین وزیر خارجه‌ای که پس از انتخاب عمران خان به نخست وزیری به این کشور سفر کرد، من بودم.
ظریف یادآورشد: پس از آن سفر چندین ملاقات و دوره داشتیم؛ روابط ما با پاکستان دچار سردرگمی نیست، روابط با پاکستان مشخص و اهداف روابط ما نیز مشخص است، اگر چه مشکلاتی در روابط وجود دارد که ناشی از وضعیت ویژه منطقه و حضور و دخالت نیروهای خارجی است، اما ارتباطات ما با پاکستان، خوب است.
رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به اقدامات انجام شده درخصوص آزادی مرزبانان ایرانی اظهار کرد: در مورد افسران ربوده شده، نیز هماهنگ می‌کنیم، بعضی سفرها در سطح نظامی و بعضی نیز در سطح سیاسی انجام می‌شود؛ روابط ما با فرمانده ارتش پاکستان خوب بوده و جلسات متعددی نیز با معاونت های مختلف نظامی و سیاسی در پاکستان داشته ایم، اما نمی‌شود که این ارتباطات جایگزین مشکلات شود و مشکل مورد نظر را با این ارتباطات حل و فصل کرد، بعضی مشکلات نیاز به بررسی و هماهنگی های خاص دارند.
موضع ایران برقراری صلح با حضور همه طرف‌های افغانستانی است
وزیر امور خارجه درباره روابط با افغانستان نیز گفت: روابط با افغانستان با یک سیاست مشخص پیگیری می شود و ما صلح را با حضور همه طرف‌های افغانستانی پیگیری کردیم و صلحی را که خارجی‌ها مسئول آن هستند و با مشارکت خارجی دنبال می شود، پیگیری نمی‌کنیم؛ دیدگاه های ما در مصاحبه‌ها و جلسات با گروه‌های مختلف مشخص و مطرح شده است؛ موضع جمهوری اسلامی صلح با حضور همه طرف‌های افغانستان است نه با قدرت نظامی خارجی و با حضور تنها یکی از طرف‌های افغانستان که طرف های دیگر را نادیده بگیرد.
وی با بیان اینکه ما در کمیته های مختلف با اشرف غنی به نتیجه رسیدیم، گفت: چندین ماه است که افغانستان درگیر برگزاری انتخابات است؛ بعد از تشکیل دولت می‌توانیم این اقدامات را انجام داده و پیگیری کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: اقدامات روی زمین نمی‌تواند انجام شود، اقدامی که ما می توانیم انجام دهیم؛ محکومیت اقدام، خواستن سفیر، رفتن سفیر به وزارت امور خارجه طرف مقابل، برقراری تماس با مقامات نظامی پاکستان، ایجاد هماهنگی نظامی در منطقه است و ما همه این اقدامات را انجام داده‌ایم.
وی با بیان اینکه موافقم باید از بزرگان منطقه، نمایندگان و علمای دینی منطقه برای امنیت پایدار در این منطقه بهره گرفته شود، گفت: با توجه به اینکه سفرهای ما در فواصل کوتاه انجام می شود، امکان هماهنگی برای ما وجود ندارد، اما این را قبول دارم که باید از این ظرفیت استفاده کنیم؛ اطمینان می دهم در تمامی موضوعات مطرح شده پیگیری کردیم و بسیاری از موارد هم به نتیجه رسیده است.
ظریف گفت: امروز هماهنگی بین ستاد کل ما با نیروهای امنیتی پاکستان شاید در بهترین حد و اندازه خود باشد، اما آنها اولویت خود را در کشمیر، پاکستان و افغانستان قرار داده اند؛ مرز ما با پاکستان، امن‌ترین مرز آنها است، اما برای ما امن نیست.
وی با اشاره به تشکیل پنج کمیسیون مشترک ایران با افغانستان افزود: در مورد آب به نتیجه رسیدیم و مسئول مشترک آب ما با افغانستان، اکنون وزیر نیرو است و آقای اردکانیان پیگیر این موضوع هستند و ما هم پیگیری می کنیم.
ترکیه به کنوانسیون‌های بین المللی درحوزه آب نپیوسته است
محمدجواد ظریف در پاسخ به سومین سوال مطرح شده در جلسه روز یکشنبه مجلس شورای اسلامی درباره سوال جلال محمود زاده، نماینده مردم مهاباد مبنی بر سدسازی های اخیر ترکیه و اقدامات آنان علیه مناطق کرد نشین سوریه نیز گفت: در موضوع سدسازی های ترکیه بر روی رودهای دجله و فرات، دستگاه دیپلماسی ایران، به همراه همتایان عراقی و سوری جلسات متعددی با مسئولین ترکیه ای داشته و داریم، اما از آنجا که ترکیه به هیچ کدام از کنوانسیون های بین المللی در حوزه آب نپیوسته است و کار به کندی پیش می‌رود.
او ادامه داد: «رئیس جمهوری ایران نیز در جریان سفر هیات ترکیه ای به ایران به صراحت به موضوع ریزگردها اشاره کرد که موجب ناراحتی نمایندگان ترکیه ای نیز شد.»
وزیر امور خارجه در ادامه با اشاره به مساله کردهای سوریه نیز بیان کرد: «ایران به طرف ترکیه ای اعلام کرد که تنها راه حفظ امنیت ترکیه استقرار نیروهای نظامی در مناطق مرزی است بنابراین اقدام علیه امنیت مرزی و حاکمیت سوریه برای ترکیه ارمغانی به همراه نخواهد داشت.
ظریف یادآور شد: در اجلاس آستانه نیز رئیس جمهوری ایران این مساله را به آنها متذکر شد و تاکید کرد که از منظر امنیت منطقه، ایران به دو اصل اهتمام به امنیت و حریم مرزی کشورها و رعایت حقوق تمامی ساکنان مناطق مختلف پایبند است.
رئیس دستگاه دپلماسی تصریح کرد: «ایران آمادگی خود را برای همکاری با دولت های سوریه و ترکیه بر اساس قواعد بین المللی برای حل مساله ایجاد شده، اعلام کرده است. ایران در منطقه به هیچ کشوری اجازه نمی‌دهد که تروریست‌ها از خاک آن کشور برای تامین منافع خود استفاده کنند.»
وی در عین حال با تایید بخشی از اظهارات جلال محمود زاده بیان کرد: «مواضع وزارت امور خارجه ایران مشابه مواضع نمایندگان مجلس است. در مورد ورود نیروهای نظامی ترکیه به بخش کرد نشین سوریه موضع ایران از طریق سخنگو اعلام شده است. بنده و رئیس جمهوری نیز در جریان سفر به ترکیه این مساله را با مسئولان آنان در میان گذاشته ایم.»