سال ۹۳ یعنی پنج سال پیش روش نگهداری یک قلاده خرس قهوه ای به سنگ و غل و زنجیر، این باغ وحش را جهانی کرد، ولی بعد از آن نیز هر از گاهی یا همان تصویر و یا تصاویر دیگر مانند شتری که پشم هایش ریخته بود تا انبوه زباله های داخل محوطه و روش تغذیه حیوانات سوژه شد تا وجود این باغ وحش در مرکز جمعیتی مهم‌ترین شهر گردشگری مازندران برای افکار عمومی ماندگار شود.
تازه ترین مورد از سوژه سازی برای این باغ وحش اما بدون تصویر و در قالب متن بود که توسط یک شهروند با عنوان «وضعیت اسفبار نگهداری حیوانات در باغ وحش بابلسر» دست به دست شد.
خبرنگار ایرنا اواخر هفته پیش پس از دریافت این متن به عنوان بازدید کننده عادی وارد این باغ وحش شد تا صحت و سقم موضوع را دریابد، ولی آنچه که به آن دست یافت، وضعیت ثابتی بود که این مکان نگهداری حیوانات گوناگون در سال‌ها داشته با این تفاوت که وضعیت حیوانات به نظر مناسب و با نشاط می رسید.
مشاهدات خبرنگار
از بدو ورود به باغ وحش بابلسر آنچه بیش از همه جلب توجه می کند بوی نامطبوع تند و مشمئز کننده آن و همچنین فضای پذیرش و ورودی باغ وحش است که تقریبا هیچ تناسبی با گردشگری پذیری منطقه ندارد . در ورودی باغ وحش خانمی در حال کشیدن قلیان از مراجعه کنندگان حق بازدید دریافت می کند.
با وارد شدن به فضای داخلی باغ وحش ، بوی نامطبوع تندتر می شود به طوری که برخی از بازدید کنندگان با پوشاندن بینی خود به گردش ادامه می دهند و برخی نیز پس از چند دقیقه کوتاه محل را ترک می کنند.
حیوانات در باغ وحش آرام به نظر می رسند . مهم ترین مشکل چیده شدن قفس های غیر استاندارد در کنار هم برای حیوانات مختلف است که بسختی اجازه می دهند حیوانات دیده شوند. بعضی از قفس ها آنقدر تنگ و کوچک هستند که فضایی برای شیطنت و تحرک حیوانات ندارند با این وصف حیوانات موجود در باغ وحش تمیز و از وضعیت مناسبی برخوردار هستند.
اگر چه قفس های حیوانات وحشی طوری ساخته شده که گردشگران کمترین فضا را برای دیدن این حیوانات دارند. نکته مهمی که در این بازدید به چشم آمد وجود زباله های زیاد از پلاستیک گرفته تا زباله های خشک دیگر مثلا در قفس گراز وحشی و برخی از گونه سگ‌های وحشی بود. وضعیت در محل نگهداری پرندگان نیز به خاطر وجود تعداد زیادی موش همراه با پرنده در داخل قفس جلب توجه می کرد که گاهی تعدادشان بیشتر از پرندگان می شد. این وضعیت البته واکنش بازدید کنندگان را هم به دنبال داشت که به طعنه می گفتند : " معلوم نیست اینجا قفس موشها است یا پرندگان " و یا به صورت اعتراض گونه ابراز می کردند که " آیا برای دیدن موش ها ۱۰ هزار تومان پول داده ایم ".
البته حضور موش ها در قفس های دیگر حیوانات نیز به وفور دیده می شد و قفسی بی نصیب از این شرایط نبود. اما بسیاری از قفس ها به خصوص قفس هایی که در محیط بسته ساخته شده بود، تمیز بودند.
همچنین فضای نگهداری سگ‌ها همانند انبار ضایعات بود و از هیچ امکاناتی برای این حیوانات برخوردار نبود و با لوله های سیمانی فاضلاب برای سگ ها پناهگاه ساخته شد.
با وجود اینکه حیوانات از نظر ظاهری در وضعیت مناسبی قرار داشتند ، اما شرایط ظاهری باغ وحش از جمله فضای عمومی آن اصلا مناسب یک باغ وحش نبود و به صورت غیر منتظره ای نامناسب و شلخته به چشم می آید.
زورآزمایی برای انتقال
توصیف خبرنگار ایرنا از وضعیت باغ وحش خصوصی بابلسر برای کسانی که از سال ها پیش این مکان را می‌شناختند و از شرایط آن آگاه بودند ، نشانگر بهبود وضعیت است و یا دستکم این که شرایط از آنچه که قبلا بوده ، بدتر نشده است ولی چرا سوژه سازی از این مکان همچنان ادامه دارد.
بابلسر یکی از مهم‌ترین شهرهای توریستی مازندران محسوب می شود که با جذب بیش از پنج میلیون گردشگر همواره جایگاه اول تا دوم را در اقامت گردشگران دارد. این شهر تاریخی و گردشگرپذیر بیش از ۲۲ سال پیش یعنی سال ۱۳۶۶ میزبان نخستین و تنها باغ وحش استان است که مهم ترین گونه های جانوری از شاخ آفریقا تا ساکنین سرد ترین نقاط سیبری را در خود جای داده است.
باغ وحش بابلسر که روزگاری به تنهایی در منطقه پارکینیگ صفر ساحلی بابلسر و به دور از هر اجتماع انسانی احداث شده بود، این روزهای با توسعه شهری و نفوذ آسمان خراش ها در نوار ساحلی این شهر در میان انبوه اجتماع انسانی قرار گرفته است و این دقیقا مهم ترین علت سوژه یابی و یا سوژه سازی از آن محسوب می شود.
شکایت از وضعیت این باغ وحش آن هم به بهانه دلسوزی برای حیوانات از یک دهه پیش شروع شده و در سال های اخیر شدت گرفته است. با وجود اینکه برخی از سوژه های بیرون آمده از این باغ وحش مانند نگهداری خرس قهوه ای در غل و زنجیر صحت داشته ، ولی بسیاری دیگر را می توان شیطنت برخی در فضای مجازی به منظور خالی کردن جای پای این مکان دانست تا ساکنان اطراف بتوانند از دردسرهای ناشی از آن از بوی نامطبوع گرفته تا سر و صدای حیوانات و تردد گردشگران رهایی یابند.
باغ وحش بابلسر در یک هکتار زمین در منطقه شریعتی این شهر که در نگاه مردم منطقه " بالا شهر " یا مرفه نشین محسوب می شود واقع است. این باغ وحش که رو به دریا دارد در سال های اخیر به علت توسعه شهری در محاصره ویلاهای گردشگری و همچنین آپارتمان های متعدد گرفته است. تنها در فاصله چند متری از دو قسمت این باغ وحش آپارتمان های ۱۰ تا ۱۵ طبقه وجود دارد که ساکنانش همواره در آپارتمان هایشان حضور دارند.
گذشته از وضعیتی که ساکنان منطقه به خاطر وجود باغ وحش به آن دچار شده اند، وجود زمین یک هکتاری در این منطقه برای بسیاری از بساز و بفروش ها طلا محسوب می شود و سود سرشاری را در شهر توریستی بابلسر به همراه خواهد آورد . همین ارزشمندی زمین در عین حال از نگاه مالک باغ وحش هم دور نمی ماند و به همین خاطر حاضر است همه بلاها را به جان بخرد ولی منطقه ای را که خود اولین ساکن آن به دور از تراکم جمعیتی کنونی بوده به قول معروف " با این نون و ماست ها " ترک نکند.
نظر نظارتی محیط زیست؟
خبرنگار ایرنا پس از بازدید از باغ وحش به سراغ رئیس اداره محیط زیست شهرستان بابلسر رفت و در مورد وضعیت آن گفت و گو کرد. مصطفی عرب که سالهاست از وضعیت این باغ وحش اطلاع دارد و از آن سرکشی می کند ، به خبرنگار ایرنا گفت: از این باغ وحش به صورت هفتگی بازدید می شود و از لحاظ تغذیه و سلامت تمامی حیوانات در سلامت کامل به سر می برند.
وی افزود : سلامت حیوانات این باغ وحش از سوی پزشکان همواره تحت نظر است و گواه این موضوع وضعیت مناسب زاد و ولد آنها است که در شرایطی مطلوب قرار دارد.
عرب وجود بوی نامطبوع را در باغ وحش موضوعی طبیعی دانست و گفت: به هر حال فضای باغ وحش مملو از حیوانات مختلف است و انتشار بوی نا مطبوع برای این فضا نمی تواند غیرعادی باشد.
رئیس محیط زیست بابلسر در پاسخ به این پرسش که بوی نامطبوع باعث آزار و اذیت ساکنان منطقه می شود، پاسخ داد : واقعیت این است که باغ وحش بیش از سه دهه قدمت دارد و در آن زمان این منطقه هیچ ساکنی نداشت و به مرور شهر به سمت باغ وحش پیشروی کرد تا این که اکنون این مکان در مرکز تقل جمعیتی منطقه قرار گرفت . پس نتیجه این که باید همه بپذیرند با آگاهی از وضعیت باغ وحش در این منطقه ساکن شدند.
عرب ادامه داد: باغ وحش بابلسر به صورتی با گردشگری و هویت مردم شهر گره خورده است و بسیاری در سال های اخیر با وجود هجمه های بسیار مخالف بسته شدن آن هستند.
وی آزار و اذیت حیوانات یا بی توجهی به آنها را در باغ وحش بابلسر نادرست دانست و گفت : مسئول و مالک باغ وحش فردی حیوان دوست است . این شخص چندین نسل است که مشغول نگهداری از حیوانات است و در نگهداری حیوانات باغ وحش بسیار حساس عمل می کند.
عرب توضیح داد: ارتباط مسئول این باغ وحش با حیوانات آن بسیار عاطفی است به گونه ای که انتقال برخی حیوانات باغ وحش به دیگر مراکز منجر به بیماری و افسردگی حیوانات شده بود.
این اظهارات رییس اداره محیط زیست بابلسر را یک واقعه تاریخی تایید می کند. زمانی که در سال ۹۳ با سوژه شدن خرس قهوه ای و شکایت قضایی ، خرس به پناهگاه حیات وحش سمسکنده ساری منتقل می شود ، دست به اعتصاب غذا می زند. مهردادی مدیرکل وقت محیط زیست مازندران در آن زمان وضعیت بغرنج پیش آمده برای خرس را اینگونه توضیح داده بود : در گام نخست با کمک مسئولان قضایی، حکم انتقال خرس را دریافت کرده و آن را به پناهگاه حیات وحش سمسکنده در ساری منتقل کردیم. البته این انتقال مشکلات زیادی برایمان به همراه داشت چراکه از یکسو خرس به مالکش بسیار وابسته بود و مجبور شدیم بی هوشش کرده و به کمک ده ها نیرو منتقلش کنیم و از سوی دیگر برای غذا دادن به آن می‌بایست مالک را مجاب می‌کردیم هر دو روز یکبار به حیوان سرکشی کرده و به یاری مان بیاید که این گونه شد. ما مواد غذایی مورد نیاز برای تغذیه خرس را فراهم می‌کردیم و به کمک مالکش غذادهی به این حیوان دست آموز را انجام می‌دادیم.
به خاطر همین مشکل و مشکلات دیگر بود که پس از مدت کوتاهی خرس قهوه ای با فراهم آوردن امکاناتی چون قفس استاندارد به باغ وحش بابلسر بازگردانده شد .
ساختار غیر استاندارد
رئیس اداره محیط زیست بابلسر همچنین در پاسخ به این پرسش ایرنا که آیا محیط زیست وضعیت باغ وحش بابلسر را استاندارد می داند ، پاسخ داد : از شرایط و سلامت حیوانات که بگذریم، از نظر ساختار این باغ وحش حتی از کمترین استاندارد نیز برخوردار نیست.
وی افزود: وضعیت غیر استاندارد و نامطلوب قفسها ، چینش قفس ها ، امکانات رفاهی و فضای عمومی این باغ وحش بسیار ضعیف است و حتی با کف استانداردهای داخل کشور نیز همخوانی ندارد.
عرب در مورد وجو زباله در محوطه نگهداری بعضی از حیوانات باغ وحش نیز اظهار داشت: متاسفانه این مشکل را ما نیز مشاهده کردیم ولی زباله ها را همسایه ها به داخل باغ وحش پرت می کنند و هنوز دلیل این کارشان را نمی دانیم .
رئیس اداره محیط زیست بابلسر با تاکید بر این که سلامت و وضعیت نگهداری حیوانات باغ وحش بابلسر همواره به صورت هفتگی نظارت می شود، گفت : اما باید مسئولان باغ وحش به این نتیجه برسند که شرایط کنونی اصلا در شان یک باغ وحش نیست.
وی افزود: با وجود اینکه عرصه باغ وحش بابلسر میلیارد ها تومان ارزش دارد و با این پول می توان چندین باغ وحش احداث کرد ، اما متاسفانه نگاه مدیریت این باغ وحش سنتی است و از تغییر و توسعه استقبال نمی کند.
این مسئول گفت: تا کنون صحبت های بسیاری با مسئولان باغ وحش شده است ، اما آنها رغبت زیادی به جا به جایی نشان نداده اند و همواره از نداشتن اعتبار کافی برای احداث جای جدید گلایه دارند.
وی یکی از درآمدهای باغ وحش بابلسر را " توله کشی " دانست و گفت : شاید علاوه بر مسایل مالی ، استدلال های دیگری هم برای مالک وجود داشته باشد که تمایلی برای جا به جایی ندارد.
عرب افزود : البته برای روزهای آینده جلسه ای با شهرداری بابلسر داریم که قرار است پیشنهاد تهاتر زمین باغ وحش به ازای جای جدیدی را به شهرداری بدهیم اما مشکل کار تغییر نگاه مالک باغ وحش است.
تنها باغ وحش شمال کشور
گذشته از گردشگر پذیر بودن بابلسر به عنوان یک قطب در مازندران ، باغ وحش بابلسر تنها باغ وحش شمال کشور است . این باغ وحش بر اساس اظهارات ثبت شده مالکش ۶ نفر پرسنل دارد، دارای پزشک و زیرنظر اداره دامپزشکی است. تعداد بازدید کنندگان این باغ وحش هم طبق گفته مالکش روزانه میانگین یکصد نفر است.
در این باغ وحش طاووس، فلامینگو، قو، ماکائو، شیر، ببر، پلنگ، خرس، گرگ، گراز، لاما، قوچ کامرونی، شتر، عقاب‌های شاهی و حیوانات دیگر نگهداری می شوند.
با این وصف ، باغ وحش بابلسر به گره ای روی دل همسایگانش تبدیل شده است ، همسایگانی که برای رفتنش لحظه شماری می کنند.
برخی از ساکنین منطقه مهم ترین مشکل را بوی نامطبوع باغ وحش می دانند که زندگی را بر آنها سخت کرده است.
یکی از ساکنان منطقه به خبرنگار ایرنا گفت : با وجود اینکه این بو همیشگی نیست ، اما برخی مواقع زندگی را برای ما غیرقابل تحمل می کند.
این شهروند ساکن اطراف باغ وحش از سر و صدای بی موقع و حتی شبانه روزی حیوانات داخل باغ وحش گلایه کرد و افزود: حتی شب ها نیز نمی توانیم از سر و صدای شدید سگ های باغ وحش و دیگر حیوانات استراحت کنیم و برخی مواقع خواب آرزویمان می شود.
البته مسافرانی که در حوالی باغ وحش اقامت می کنند مانند سوئیت یا آپارتمان و ویلا هم با مشکلات ساکنان منطقه آشنا می شوند چنان که همزمان با حضور خبرنگار ایرنا یکی از مسافران مشهدی که یک شب در سوئیت نزدیکی باغ وحش اقامت داشت گفت که از سر و صدای بی وقفه حیوانات و بوی نامطبوع باغ وحش تا صبح بیدار ماند.
وی که خود را شهروز معرفی کرد ف افزود: فقط یک شب در اینجا اقامت داشتیم و به دلیل بوی بد و سر و صدا مجبور شدیم محل اقامت خودرا تغییر دهیم .
برخی از کسبه پارکینگ های دیگر بابلسر هم با وجود فاصله چند صد متری از محل باغ وحش ، مدعی هستند که صدای شیر و سگ ها و زوزه گرگ ها اذیتشان می کند.
حرف های متفاوت مدیر باغ وحش
شاهپور داشاد مالک و مدیر باغ وحش بابلسر است . او که این شغل را شغل خانوادگی خود می داند به خبرنگار ایرنا گفت: محل باغ وحش با همسایه ها فاصله ای زیادی دارد و باور نمی کنم که مشکلی برای ساکنین منطقه ایجاد کرده باشد.
وی نه تنها نسبت به شکایات و گلایه همسایگان ابراز بی اطلاعی کرد ، بلکه افزود: اهمیتی به این شکایات نمی دهم و باید شکایات از مجرای قضایی طی شود و نه از سوی خبرنگاران یا در فضای مجازی .
مالک باغ وحش بابلسر همچنین در پاسخ به ایجاد سر و صدا حیوانات و بوی نامطبوع باغ وحش ، گفت: این مسئله از ویژگی‌های طبیعی حیوانات و باغ وحش است و راهکاری برای آن وجود ندارد. همسایگان باید با این مشکل کنار بیایند چرا که زمانی که من باغ وحش را بنا کردم هیچ کس اینجا ساکن نبود و زمانی که خودشان می آمدند اینجا هم می دانستند که اینجا باغ وحش است و مشکلات خودش را دارد.
خبرنگار ایرنا از داشاد نظرش را در باره جا به جایی از مکان کنونی جویا شد که وی با اعلام نظر مثبت برای این منظور ، گفت: هزینه بسیاری برای این باغ وحش انجام داده ام و هیچ کس حاضر به سرمایه گذاری در این بخش نیست. تاکنون هیچ نهاد و دستگاهی در باره جا به جایی به من پیشنهادی نداده است و حتی در این زمینه قدمی هم بر نداشتند.
وی با اعلام این که باغ وحش را فقط با سرمایه شخصیش تاسیس و تاکنون نگهداری کرده ، گفت : جابه جایی حیوانات از یک باغ به باغ وحش دیگر برنامه آسانی نیست و حدود پنج سال زمان می برد تا حیوانات با محل جدید سازگار شوند.
داشاد افزود: جابه جایی باغ وحش هزینه بسیاری دارد که من به شخصه توانایی جابه جایی ندارم و هیچ نهادی نیز تا کنون همکاری در این زمینه را پیشنهاد نداده است.
مالک باغ وحش بابلسر در باره اثرگذاری شکایت ها و سوژه سازی ها از باغ وحش بر درآمدش نیز اظهار داشت: با وجود اعتراض ها و تبلیغات منفی در طول سال بازدید کنندگان بسیاری به باغ وحش می آیند و درآمدی خوبی نیز حاصل می شود.
۹۹۱۹/۱۶۵۴