ابوالقاسم حسین پور روز پنجشنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه علمی ایرنا اظهار داشت: سازمان جنگل ها در سطح حوضه‌های آبخیز بالادست مناطق، آبخیز و آبخوانداری انجام می دهد و در مدیریت سیلاب تاثیر گذار است.
وی ادامه داد: نیاز است در کشور ما رویکرد پیشگیری و توجه به اقدامات پیشگیرانه پیش از گذشته تقویت شود، اگر بخواهیم در سیل‌های آتی خطر و آسیب پذیری در کشور را کاهش دهیم باید به سمت مدیریت ریسک سیل حرکت کنیم.
حسین پور افزود: یکی از فعالیت‌های شاخص اقلیمی و محیطی کشور در حوزه مدیریت ریسک سیل آبخیزداری، آبخوان داری و طرح‌های مربوط به حوضه آبخیز بالادست در حفظ آب، خاک و پوشش گیاهی است.
مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها تصریح کرد: در حوضه‌های آبخیز کشور حدود ۱۲ میلیون هکتار فعالیت‌های آبخیزداری به طور کامل انجام شده است و سطوحی نیز در دست اجرا است. همچنین برای ۱۲۵ میلیون هکتار حوضه آبخیز نیز باید مدیریت سیلاب، حفظ منابع آب، خاک و احیاء پوشش گیاهی انجام شود.
حسین پور با بیان اینکه سیل موضوع چند وجهی است و دستگاه های مختلفی در آن حاکم هستند، عنوان کرد: کشور نیاز به یک قانون منسجم و یکپارچه در حوزه مدیریت سیلاب دارد که از سر منشاء شکل‌گیری سیل در بالا دست حوضه‌های آبخیز تا مناطق پایین دست که به رسمیت شناختن حریم سیلاب در توسعه شهری و اقدامات پیشگیرانه در راستای مدیریت ریسک سیل و بحران در زمان وقوع است را در یک برنامه کلی تدوین کند.
مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها در ادامه گفت: قوانین مرتبط با سیل در کشور ما قدیمی، پراکنده و غیر منسجم است، اکنون با توجه به منابع مالی که طبق برنامه‌های توسعه‌ای کشور در اختیار داریم و سهم اندکی است، توانستیم نیاز ۱۰ درصد کشور را پاسخ دهیم.
حسین پور اظهار داشت: ارزیابی‌ها در سیل ۹۸ نشان می دهد در مناطقی که پروژه آبخیز و آبخوانداری انجام شده خسارت به مراتب نسبت به سایر مناطق کمتر بوده و به طور متوسط ۷۰ درصد خسارات سیل را کاهش داده است. همچنین مصادیق فراوانی داریم که سیل های مشابه در گذشته آسیب فراوان داشته اما در آن مناطق با اجرای این پروژه‌ها خسارتی وارد نشده است.
وی ادامه داد: در سیل ۹۸، طرح‌های آبخیزداری و آبخوان داری بیش از ۲ میلیارد متر مکعب آب را به زمین نفوذ داد و آنچه که ما به عنوان پروژه حفظ آب در کنار حیات وحش، پوشش گیاهی و هوا دنبال می کنیم با هدف پایداری آب در چرخه طبیعت است.
حسین پور اظهار داشت: با انجام پروژه های آبخیزداری آب چشمه و قنوات احیا می‌شود و آبدهی قنوات در مقایسه با سایر مناطق افزایش پیدا کرده است.
با شرایط اقلیمی کشور نمی‌توان به طور کامل خسارات سیل را صفر کرد
مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها تصریح کرد: در کشور ما با توجه به شرایط اقلیمی به هیچ وجه از سیل جلوگیری نمی‌شود زیرا جزو مناطق سیل خیز دنیا هستیم و نمی توان با اقدامات کنترل سیلاب به طور کلی از خسارات جلوگیری کرد و این ادعا با واقعیت موجود و استدلال کارشناسی مطابقت و هم‌خوانی ندارد.
وی با بیان اینکه دلایل خسارات سیل مناطق مختلف کشور متفاوت است، اظهار داشت: در برخی مناطق خسارت در حوضه بالادست آبخیز بالا است. به عنوان مثال در سیل دهه ۸۰ شهر نکاء در مازندران با توجه به اینکه یک حوضه آبخیز جنگلی با پوشش گیاهی مناسب داشت اما آسیب فراوان دید در حالی که آن منطقه دارای حوضه آبخیز و کلیماکس خوب در شرایط طبیعی است.
کلیماکس آخرین نوع اکوسیستم است که در پایان توالی در یک منطقه استقرار می‌یابد. تعریف رایج‌تر کلیماکس، اکوسیستم متعادل یعنی در حال تعادل پایدار با محیط است.
حسین پور ادامه داد: پس از سیل نکاء با اجرای عملیات آبخیز و آبخوانداری و به خصوص سازه مشبک سرشاخه گیر (مواد محموله همراه سیل اعم ازسرشاخه‌های جنگلی و رسوبات را فیلتر و سیل را آرام می‌کند) نصب شد و سیلاب در خروجی حوضه آبخیز کنترل شد بنابراین در سیل‌های بعدی چنین خسارتی را در آن منطقه نداشتیم.
به گفته وی در حوضه های آبخیز ایلام، کندر و سیجان، لرستان و خوزستان نیز عملیات آبخیزداری به صورت موفق انجام شد.
آبخیزداری حلقه واسط سیل و خشکسالی
حسین پور با بیان اینکه بخش دیگری از خسارات سیل مربوط به قرارگیری اماکن مسکونی در مسیر سیلاب است، تصریح کرد: سیل حریم و خانه دارد و اگر به رسمیت شناخته نشود و در خارج مناطق تحت پوشش سازمان جنگل‌ها و حوضه های آبخیز تخریب، تصرف و ساخت و سازهای غیر مجاز انجام شود، باعث تشدید خسارات سیلاب می‌شود.
مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگل‌ها اظهار داشت: پیش از سیل ۹۸، سیل‌های مشابه با دوره بازگشت ۳۰ ساله اتفاق افتاد اما مناطق آسیب شدید ندید زیرا حریم سیلاب آزاد بود اما اکنون آزاد نیست بلکه گرفته است.
وی افزود: مردم در پهنه خشک ایران باید به همزیستی با سیلاب فکر کنند و سیلاب را یک فرصت برای رفع خشکسالی و مشکلات کم آبی بدانند در این راستا آبخیزداری به درستی می‌تواند حلقه واسط سیل و خشکسالی باشد که این دو موضوع را به یکدیگر با حداقل خسارت مرتبط می‌کند.