۱۰ دور انتخابات مجلس شورای اسلامی، دوازده انتخاب رئیس جمهوری و پنج انتخاب اعضای مجلس خبرگان رهبری و شورای شهر، طی چهل، کارنامه قابل قبولی برای نظام جمهوری اسلامی در مراجعه به آرای مردمی محسوب می شود. کارنامه ای که در آن تلاش شده است به آرای همه مردم توجه شود. این روزها اما نزدیکی به انتخاباتی که به اذعان بسیاری از فعالان سیاسی و مسئولان، سرنوشت ساز و حساس است؛ میتواند ماه های آینده را برای سیاست ایران مهم و در عین حال جذاب کند یا به گفته معاون اول رئیس جمهوری این انتخابات می تواند به جشن پیروزی و مشارکت ملت ایران تبدیل شود و کاری کند که همه گروهها، جریانها و خطوط سیاسی موجود، احساس کنند در سرنوشت کشور سهیم هستند.
انتخابات مطلوب رهبری، دولت و عقلا
«یک عدّهای کمین کردهاند که با عدم ورود مردم در عرصه انتخابات یا با تحریم انتخابات یا با سستکردنِ انتخابات یک مچگیری از نظام جمهوری اسلامی بکنند؛ ملّت در مقابل این کمینکردههای نابکار، کارآمدیِ خودش را نشان داده است، امروز هم نشان خواهد داد. این حرف اوّل من و مهمترین حرف من در همه دورههای انتخابات بوده است، الان هم هست: شرکت همگانی و بانشاط مردم» این بخشی ازبیانات رهبر انقلاب اسلامی در دیدار با دستاندرکاران برگزاری انتخابات مجلس در ۳۰ دی ماه سال ۹۴ است.
حجت الاسلام «حسن روحانی» رئیس جمهوری به عنوان مجری قانونی انتخابات پیش رو هم در تازهترین سخنان خود از ضرورت این حضور سخن گفته و تاکید کرده است: «باید بگذاریم همه جناحها، احساس پیروزی کنند؛ باید به همه فرصت دهیم تا در این اجتماع شرکت کنند. نباید اینقدر سختگیری کرده و فشار بیاوریم و فکر کنیم هر چه این فیلتر را تنگتر کنیم، نتیجه مثبتتری خواهد داشت. مردم خودشان خوب میفهمند و بهترینها را انتخاب میکنند.»
«اسحاق جهانگیری» معاون اول رئیس جمهوری هم دیگر مسئولی بود که هفته گذشته با درباره ضرورت حضور مردم در انتخابات سخن گفت. جهانگیری در همایش سراسری و سومین مجمع عمومی خانه مطبوعات و رسانههای کشور گفت: «این انتخابات میتواند به جشن پیروزی و مشارکت ملت ایران تبدیل شود و باید کاری کرد که همه گروهها، جریانها و خطوط سیاسی موجود، احساس کنند در سرنوشت کشور سهیم هستند. اگر فضا باز باشد به طوری که مردم احساس کنند به طور نسبی در بین کاندیداها فرد مورد نظرشان حضور دارد، مشارکت خواهند کرد. در انتخابات گذشته رهبری فرمودند اگر ما را قبول ندارید به خاطر ایران شرکت کنید، این تعبیر از شاهکارهای رهبری بود.»
مجموع اظهارنظر مقامات بلندپایه کشور نشانههای انتخابات مطلوب آنها را نشان می دهد که مهمترین آن «حضور حداکثری» مردم است. حضوری که رهبری آن را کارآمدی مردم در برابر نابکاران معرفی میکند، رئیس جمهوری آن را نشانه فهم مردم توصیف کرده و معاون اول رئیس جمهوری هم این حضور را احساس شراکت در سرنوشت کشور دانسته است. اما این حضور حداکثری باید در بستر برخی الزامات و ضرورتها روی دهد.
تکیه بر فهم مردم اولویت نخست انتخابات
پروسه برگزاری هر انتخاباتی طی چهار دهه گذشته در جمهوری اسلامی گرچه در همه مراحل خود از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است اما موضوع تعیین صلاحیت کاندیداها را میتوان به دلیل اثرگذاری مستقیم بر دیگر مراحل از آنها مهمتر توصیف کرد؛ مرحلهای که بر اساس قانون اجرای آن بر عهده شورای نگهبان است. این مرحله تقریبا در همه دورههای انتخاباتی گذشته خالی از حرف و حاشیه نبوده و شاید دلیل تاکیدات هفته گذشته رئیس جمهوری و معاون اول او هم به دلیل کاستن از حجم این حاشیهها بوده است.
گرچه در پاسخ به ضرورتهای مطرح شده از سوی دولت، شورای نگهبان بار دیگر به «مُر قانون» تاکید کرده است اما اینکه رئیس جمهوری به عنوان مجری همین قانون به صورت مکرر و متناوب از چنین ضرورتهایی سخن میگوید و بر فهم مردم تاکید میکند و از مجلس اول مثال شاهد میآورد که حضور همه سلایق و عقاید، آن مجلس را به یکی از مهمترین و کارآمدترین مجالس ایران تبدیل کرده بود؛ نشان میدهد که برخی رویهها میتوانند فهم مردم در عرصه انتخابات را تحت تاثیر قرار دهند و تنذیر دولت هم به این دلیل است که بازهم می توان با اعتماد و تکیه بر فهم مردم در پی کارآمدسازی مجلس آینده بود.
مجلسی که به تاکید بنیانگذار انقلاب اسلامی، در راس همه امور است و کارآمد شدن آن به کارآمدشدن تمام ارکان نظام و کشور منتج خواهد شد. مجلس کارآمد متکی بر فهم مردم با حضور افرادی متناسب با سلیقه مردم، بیش و پیش از آنکه فهم و سلیقه خود را در فرآیند تقنین دخالت دهند، خواست و صلاح جامعه را لحاظ خواهند کرد و به این ترتیب جامعه نتیجه انتخاب خود را در قامت قانون به صورت ملموس احساس خواهد کرد.
بمباران امید و ضرورت دفاع عمیق
کارآمدسازی مجلس اما تنها ثمره تکیه بر فهم مردم نیست؛ محصول دیگر را میتوان در سخنان جهانگیری ردیابی کرد؛ جایی که او از احساس سهیم بودن در سرنوشت کشور سخن میگوید. احساسی که در چهار ماه مانده به انتخابات با شیوههای گوناگون در حال بمباران است. اگر بپذیریم که پیش نیاز چنین احساسی، امیدواری به آینده ایران است، میتوان به جرات ادعا کرد که این امید به ویژه در یک سال گذشته تحت شدیدترین بمباران های یاسآور قرار دارد. از تروریسم اقتصادی فرا مرزی تا جنگ نرم یاسافکنی درون مرزی. هر یک با امکانات و توان خود میکوشند تا امید مردم به کشور و آن احساس سهیم بودن در آینده آن را نابود کنند. شدیدترین تحریمهای اقتصادی وضع شده علیه کشوری، علیه ایران در حال اجراست؛ مهمترین منبع درآمد کشور یعنی نفت در تحریم است؛ مقامات جمهوری اسلامی هر روز با تحریم های مختلفی روبرو میشوند و پروپاگاندای سهمگین رسانههای خارجی، روزانه با هدف ایرانهراسی انواع رویدادهای روی داده و نداده را به ایران مرتبط میکنند.
با یقین میتوان گفت که دشمنان فرامرزی آگاهانه به این ناامیدسازی مشغول هستند اما گاهی در داخل کشور برخی جریانها و گروه ها، با ایجاد دوقطبیسازیهای عجیب، ادعای تملک مطلق بر همه دستاوردهای کشور و انقلاب، خودی و غیرخودی سازی از مردم و جناح های سیاسی و اقداماتی از این قبیل، گاهی حتی با انگیزه دفاع از نظام و کشور دست به اقداماتی زده و تصمیماتی میگیرند که نتیجه نهایی آن دلسردی جامعه خواهد بود.
امید به آینده کشور، سهیم شدن در سرنوشت آن و حضور در پای صندوق های رای سه مرحله ای است که برای اجرایی شدن آن باید بسیاری از گزاره های ثابت پیشین را تغییر داد، تصحیح کرد و به گفته علمای علم رسانه به روز رسانی کرد. این به روز رسانی پیام ملموس نهادهای تصمیم گیر برای جامعه است که نهادها می توانند و میخواهند بر فهم مردم بیش از هر موضوع دیگری تاکید کنند. تنها پادزهر بمباران نرم و سخت امید مردم، تکیه بر خود آنهاست و این همان اصلی که رئیس جمهوری برای اجرای آن قسم خورده است.