آلودگی هوا امروزه یکی از مهم ترین دغدغه های جوامع توسعه نیافته و همچنین پیشرفته (صنعتی) به شمار می رود؛ این آلودگی که در حقیقت به هنگام ورود مولکول های بیولوژیکی در اتمسفر کره زمین ایجاد می شود؛ سالیانه جان ۳ میلیون نفر در جهان را می گیرد که ۹۰ درصد از آن‌ها در جوامع توسعه یافته زندگی می کنند.
در برخی از جوامع جانباختگان ناشی از آلودگی هوا بیش از قربانیان سوانح رانندگی برآورد شده است؛ این مرگ و میر به جهت ابتلاء به آسم (تنگی نفس)، برونشیت (امراض ریوی)، تنگی نفس، سکته قلبی، و آلرژی‌ها رخ می دهد؛ به عنوان مثال بر اساس برخی از آمار، امراض ریوی ناشی از آلودگی هوا از هر ۳ نفر یک نفر را تهدید می کند.
بر اساس نتایج برخی از تحقیقات کشورهای برونئی، سوئد و فنلاند کمترین میزان مرگ و میر ناشی از آلودگی هوا و بنگلادش، سومالی و چاد نیز بیشترین مرگ و میر ناشی از این آلودگی را تجربه می کنند.
به گزارش ایرنا؛ آلودگی هوا در ۷ شهر بزرگ ایران نیز سالانه جان ۲۹ هزار و ۵۰۰ نفر را می گیرد؛ همچنین در هر سال نزدیک به ۳۰ هزار نفر ایرانی به سبب این آلودگی در مراکز بهداشتی و درمانی کشور بستری می شوند؛ که این امر نیز خسارات بسیاری را بر نظام سلامت جامعه تحمیل می کند. به گزارش ایرنا؛ آلودگی هوا در ۷ شهر بزرگ ایران نیز سالانه جان ۲۹ هزار و ۵۰۰ نفر را می گیرد؛ همچنین در هر سال نزدیک به ۳۰ هزار نفر ایرانی به سبب این آلودگی در مراکز بهداشتی و درمانی کشور بستری می شوند؛ که این امر نیز خسارات بسیاری را بر نظام سلامت جامعه تحمیل می کند.
این آلودگی که در اثر برخی از مخاطرات طبیعی نظیر سونامی و آتشفشان رخ می دهد؛ امروزه با توسعه و گسترش کارخانه های صنعتی افزایش یافته است و نیازمند راهکارهای موثر برنامه ریزان و سیاست گذاران کشوری است.
"عطاء الله محمدی" یک کارشناس ارشد روانشناسی شخصیت در این رابطه به خبرنگار اجتماعی ایرنا گفت: آلودگی هوا به طور حتم بر سلامت روح و روان تاثیرگذار است.
وی افزود: به عبارت دیگر آلودگی هوا به عنوان یک فشار روانی سبب اضطراب، تنش و نگرانی می شود؛ این فشار روانی که بی تردید پاسخی مساعد نیز دریافت نمی کند؛ در درازمدت خطر ابتلاء به افسردگی را افزایش می دهد.
به عقیده این روانشناس شخصیت؛ آلودگی هوا همچنین سبب افزایش فشارهای ترافیکی است و این امر نیز فشارهای روحی و روانی را تشدید می کند.
محمدی با بیان این‌که آسیب های جسمانی نیز فشارهای روانی را افزایش می دهد؛ تصریح کرد: آلودگی هوا خطر ابتلاء به آسم، تنگی نفس و... را افزایش می دهد و این امر نیز بر سلامت روان اثرگذار است.
به عقیده این کارشناس ارشد همچنین آلودگی هوا آسیب های جسمانی ناشی از روان تنی را تقویت می کند؛ "اختلال های روانتنی" به برخی از بیماری های روانی که به طور مستقیم به آسیب های مغزی و وضعیت غیرعادی در محیط زیست شیمیایی مغز اشاره می کند؛ گفته می شود.
محمدی خاطرنشان کرد: آلودگی هوا همچنین خشونت و پرخاشگری را تقویت و سازگاری با محیط های اجتماعی نظیر دانشگاه را کاهش می دهد.
وی ادامه داد: اگرچه واکنش افراد بر اساس ژنتیک، تربیت خانوادگی و... در مقابل محرک‌های محیطی متفاوت است؛ اما به طور کل این آلودگی با تقویت اضطراب، تاب آوری اجتماعی را در مقابل فشارهای محیط اجتماعی کاهش می دهد.
آلودگی هوا؛ خشونت و پرخاشگری را رواج می دهد
"افسانه نزاکتی" یکی دیگر از کارشناسان ارشد روانشناسی نیز در این باره معتقد است: آلودگی هوا امروزه یکی از مهم ترین چالش‌های جوامع صنعتی است؛ که منجر به آسیب های جسمی و روحی و روانی متعددی می شود.
وی افزود: اضطراب، زودرنجی، خشونت و پرخاشگری و همچنین افسردگی از جمله آسیب های روحی – روانی ناشی از آلودگی هوا محسوب می شود.
نزاکتی تصریح کرد: تنفس کنندگان این هوا بر اثر جزئی ترین فشارها در محیط اجتماعی واکنش نشان می دهند؛ این امر که بی تردید سازگاری های اجتماعی را تحت تاثیر قرار می دهد؛ برقراری روابط اجتماعی و دوست‌یابی را نیز با دشواری روبه رو می کند.
وی با بیان این‌که آلودگی هوا همچنین قدرت تمرکز و یادگیری را با اختلال مواجه می کند؛ یادآور شد: احساس خستگی؛ بی قراری و همچنین تپش قلب نیز از دیگر آسیب های آلودگی هوا محسوب می شود.
این روانشناس "خودبیماری انگاری" را یکی دیگر از آسیب های روحی – روانی آلودگی هوا عنوان کرد و گفت: این آسیب سبب اضطراب بیماری می شود؛ به عبارت دیگر "خودبیمارانگار" علی‌رغم برخورداری از سلامت جسمانی نگران بیماری است؛ به طور مداوم به پزشک مراجعه می کند و خواستار ارزیابی است.
به عقیده این کارشناس ارشد روانشناسی؛ این آسیب ها در فصل زمستان با افزایش آلودگی هوا تشدید نیز می شود.