سرانگشتانشان هنوز بی‌مهری می‌بیند، بال‌هایشان سفید و عصایی برای همه دورانشان است که به سوی آسمان‌های سرشار از ستاره‌ها می‌کشاندشان و دل‌هایشان را به مهمانی چلچراغ‌های حضور همیشه سبز معبود دعوت می‌کند.
دنیایی که نمی‌بینند، روزهایش دیگر فرقی ندارد با شب‌ها و بی‌وقفه چشم‌هایشان را از سیاهی عالمی می‌ستانند و دل می‌گشایند بر حریم خلوت پروانه‌ها و گرد شمع بی‌مهری و بی‌توجهی همچنان و هنوز می‌سوزند.
چشم‌هایشان همیشه سرشار است از دیدار با طراوت نسترن‌ها و اقاقی‌هایی که الطاف و نعمت‌ها را از نوازش گلبرگ‌ها به نور جانشان لبریز می‌کنند.
گرچه سهم‌شان از یاس‌ها و شمعدانی‌های لب حوض خانه مادربزرگ و سرخی رُزهای باغچه و آبی دریا و جنگل‌های سبز، تنها بوی عطرآگین سرسبز است و صدای ترنم باران و آب‌های جاری و پرندگان، اما سجده‌های دیدار چشمان دلشان نقشی از تسلیم و بندگی را بر پیشانی‌هایشان مُهر زده است.
امید به بودن و زیستن را از قلب‌های مهربان و دستان پُرمهری تکرار می‌کنند که ترجمانی از مصباح الهدی هستند و فرزانه‌وار تپیدن قلب زندگی و زدن نبض طبیعت را به احساس دستانشان هدیه می‌کنند.
اما گاهی دل‌های روشنشان، در نفس‌های خیابان‌های ناهموار شهر به شماره می‌افتد و نبود تدبیر برای گذرشان به مقصدی درون شهر از محل تحصیل یا اشتغال و هزاران راه که زمینش گرد نیست و نمی‌چرخد و نمی‌چرخد، تار و پودشان را از دنیای خاکستری جدا می‌کند و به عمق درون می‌کشاند.
در پشت صفحات تقویم، روزی را برایشان نام نهاده‌اند تا جهانی که نمی‌بینند با یک عصای سفید مشکلاتشان را حل کند. ایجاد محیطی مناسب برای استفاده بهینه برای روشندلان یکی از اهداف این روز تقویم است که سازمان جهانی بهداشت تعدادشان را حدود ۱۸۰ میلیون نفر در دنیا اعلام می‌کند.
۱۵ اکتبر مصادف با ۲۳ مهر را برای گرامیداشت کسانی نامگذاری کرده‌اند که گاهی با وجود توانمندی‌ها و فعالیت‌های بسیار ارزنده، برای پذیرش در جامعه و به کارگیری در عرصه‌های مختلف، چالشهایشان عمیق است و گاهی کهکشانی. کهکشان مشکلات روشندلان را باید با پشتوانه‌های قوی قانونی پی‌گرفت؛ چرا که به طور یکسان از تمامی حقوق اجتماعی برخوردار هستند و باید این را پذیرفت و قدم در راه این بی‌انتها برداشت.
مسوولان باید راه را برای احقاق حق و حضور گسترده آنها در جامعه و شکوفایی هر چه بیشتر توانمندی‌هایشان هموار کنند.
روشندلان حق استفاده از کلیه امکانات رفاهی معمول در جامعه را دارند. آنان حق دارند از پیاده‌روها، خیابان‌ها، بزرگراه‌ها و وسایل حمل و نقل همگانی مانند هواپیما، قطار، اتوبوس، اتومبیل، کشتی، هتل، اماکن عمومی، مراکز تفریحی و مذهبی مانند سایر افراد استفاده کنند.
راه‌های رفته و نرفته برای احقاق حقوق این افراد را از مسوولان استان سمنان جویا می‌شویم. احقاق حق افرادی که به گفته مدیرکل بهزیستی استان سمنان، یک هزار و ۴۰۶ نفرشان در این استان زندگی می‌کنند و حیات دارند و تفاوت آرزوهایشان با دیگران تک رنگ بودنشان است.
علیرضا ایزدپور می‌گوید که از این تعداد افراد روشن دل در استان سمنان، ۱۶۰ نفر نابینای مطلق و یک هزار و ۲۴۶ نفر کم‌بینا هستند که ۳۱۹ نفر از کم بینایان و نابینایان در روستا و یک هزار و ۸۷ نفر در شهر زندگی می‌کنند.
۹۰۸ روشندل و کم‌بینا از بهزیستی سمنان مستمری می‌گیرند
وی به این اشاره دارد که ۹۰۸ نفر از روشندلان و کم بینایان تحت پوشش بهزیستی استان سمنان، مستمری دریافت می‌کنند و می‌گوید: بقیه این افراد از خدماتی نظیر کمک هزینه آموزشی و تحصیلی از ابتدایی تا دانشگاه، مناسب‌سازی منزل، رفت و آمد و خرید تجهیزات نابینایان شامل عصای سفید، ماشین تحریر بریل(پرکینز) لوح و قلم(برجسته نگار) و دیگر دستگاه‌های مورد نیاز برای خواندن، مطالعه و برنامه‌های نرم افزاری‌های کمکی برخوردار می‌شوند.
مدیرکل بهزیستی استان سمنان ادامه می‌دهد: بهزیستی در سه حوزه پیشگیری، درمان و پس از درمان، خدمات خود را به متقاضیان و روشندلان ارائه می‌دهد.
شرکت ۲۲ هزار کودک در طرح پیشگیری از تنبلی چشم
ایزدپور، طرح پیشگیری از تنبلی چشم یا آمبلیوپی را در حوزه پیشگیری معرفی می‌کند و اضافه می‌کند که این طرح در میان کودکان ۳ تا ۶ ساله در پایگاه‌های بهزیستی و مهدهای کودک هر سال اجرا می‌شود.
به گفته وی، سال گذشته بیش از۲۲ هزار کودک ۳ تا ۶ ساله در استان سمنان در طرح پیشگیری از تنبلی چشم شرکت کردند که اجرای این طرح از ابتلای تعدادی از کودکان به نابینایی جلوگیری کرد.
مدیرکل بهزیستی استان سمنان تاکید می‌کند که بیماری تنبلی چشم اگر به موقع و در سنین ۳ تا ۶ ساله شناسایی شود، قابل درمان است و در صورت بی‌توجهی می‌تواند به نابینایی فرد منجر شود.
وی، مهترین مشکل کم بینایان و روشندلان را وضعیت اشتغالشان بیان می‌کند و می‌گوید که اجرای قانون اختصاص سه درصد از جذب ارگان‌های دولتی به افراد معلول، بسیاری از مشکلات این قشر از جامعه برطرف می‌کند.
به گفته این مقام مسوول، مطابق قانون کارفرمایانی که از افراد معلول و روشندل استفاده کنند، از معافیت پرداخت سهم بیمه کارفرما به مدت ۵ سال برخوردار می‌شوند.
وی، مناسب‌سازی معابر را از دیگر نیاز روشندلان بیان و تصریح کرد: نصب موزائیک‌های ویژه کم بینایان و روشندلان در پیاده‌روها، رفع مشکل پل‌ها روی جوی آب،همسطح سازی و برطرف کردن موانع در معابر و بهسازی مسیر تردد معلولان و روشندلان می‌تواند بخش مهمی از مشکلات آنها را برای حضور در جامعه برطرف کند.
۸۰ درصد معابر سمنان مناسب سازی شد
برای اطلاع از وضعیت بهسازی معابرشهری برای عبور و مرور معلولان به سراغ عبدالله‌زاده معاون امور فنی و زیر بنایی شهرداری سمنان می‌رویم.
وی با اشاره به اینکه با مشارکت شهرداری سمنان هم اکنون ۸۰ درصد از معابر شهری برای عبور و مرور معلولان بهسازی شده است، گفت: این بهسازی بیشتر شامل تسطیح معابر و اصلاح سنگ‌فرش‌ها و کف‌سازی خیابان‌ها است که در خیابان های اصلی شهر انجام شده است.
عبدالله زاده ادامه داد: به منظور تسهیل در رفت و آمد توان‌خواهان، از جمله روشندلان و معلولان جسمی حرکتی، کودکان، زنان‌باردار و افراد کهنسال امسال ۳۰۰ میلیارد ریال برای بهسازی معابر شهری اختصاص یافت.
وی گفت: این بهسازی شامل گذرگاه‌های پل، خط‌کشی معابر، تسطیح پیاده‌روها، خط‌کشی مخصوص نابینایان و علامت‌گذاری مخصوص افراد معلول در اماکن عمومی، بوستان‌ها، معابر اصلی شهری و ورودی اماکن درمانی است.
معاون امور فنی و زیر بنایی شهرداری سمنان افزود: گستردگی کار در این حوزه بسیار زیاد است و شهرداری حساسیت خود را در صدور پایان‌کار و پروانه‌های ساختمانی و تجاری با رعایت بهسازی فضا برای جامعه هدف افزایش داده است.
۹۰ دانش‌آموز آسیب‌دیده بینایی در سمنان تحصیل می‌کنند
رئیس آموزش و پرورش استثنایی استان سمنان نیز گفت: ۹۰ دانش‌آموز نابینا و کم بینا شامل ۱۳پسر و ۱۲ دختر در مدارس با نیازهای ویژه و ۶۵ دانش آموز نابینا و کم بینای تحت پوشش طرح تلفیقی - فراگیر در مدارس عادی این استان مشغول تحصیل هستند.
منیره امینیان، تعداد مدارس استثنایی استان سمنان را ۱۷ مدرسه عنوان و بیان کرد: ۲ مدرسه از این تعداد، ویژه دانش‌آموزان آسیب‌دیده بینایی است که در شهرستان‌های سمنان و شاهرود فعال هستند.
وی گفت: مدرسه پیام‌نو در شهرستان سمنان و مدرسه ایوب در شهرستان شاهرود در مقطع آمادگی و ابتدایی ویژه دانش‌آموزان کم بینا و نابینا هستند.
وی اضافه کرد: دانش‌آموزان آسیب‌دیده بینایی در شهرستان‌های دیگر نیز در مدارس با نیازهای ویژه و همچنین به صورت تلفیقی در مدارس عادی در کنار دیگر دانش‌آموزان تحصیل می‌کنند.
امینیان با بیان اینکه این گروه از دانش آموزان برای دریافت وسایل کمک آموزشی و تجهیزات و خدمات دارای سهمیه‌ای خاص هستند، گفت: این وسایل کمک آموزشی از طریق اداره آموزش و پرورش استثنایی و برای دانش آموزان فراگیر از طریق معلمان رابط در اختیار آنان قرار می‌گیرد.
وی، تعداد دانش‌آموزان آسیب‌دیده بینایی استان سمنان را که در مدارس استثنایی و به صورت تلفیقی در حال تحصیل هستند ۶۵ نفر عنوان و بیان کرد: ۲۲ نفر از این دانش‌آموزان دختر و ۴۳ نفر پسر هستند.
رئیس آموزش و پرورش استثنایی استان سمنان اضافه کرد: شهرستان سمنان دارای ۲۰ دانش‌آموز آسیب‌دیده بینایی است که ۱۴ نفر از آنان به صورت تلفیقی در مدارس عادی مشغول به تحصیل هستند.
رئیس آموزش و پرورش استثنایی استان سمنان، مناسب‌سازی فضای مدارس را بسیار مهم خواند و افزود: مدارس ویژه نابینایان و کم بینایان استان برای حضور این افراد کامل مناسب‌سازی شده و دیگر مدارس استثنایی نیز با وجود تغییرات بسیار هنوز تا وضعیت مطلوب فاصله دارد.
بخش نابینایان کتابخانه مرکزی سمنان ۱۶۰ عضو دارد
کتابدار کتابخانه نابینایان استان سمنان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: ۸۰۰ جلد کتاب بریل و هفت هزار کتاب صوتی برای استفاده حدود ۱۶۰ عضو زن و مرد کم‌بینا و نابینا در کتابخانه مرکزی استان سمنان وجود دارد.
مهرداد فوادیان ادامه داد: کتابخانه نابینایان در واقع بخشی از کتابخانه مرکزی استان سمنان است که در مهر ماه سال ۹۵ راه‌اندازی شد و اکنون با چندین سال سابقه فالیت، یکی از مجهزترین کتابخانه‌های ویژه نابینایان محسوب می‌شود.
فوادیان با اشاره به استقبال بالای نابینایان از این کتابخانه، گفت: ماهانه به صورت میانگین بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ مراجعه و درخواست برای دریافت کتاب از کتابخانه نابینایان استان وجود دارد.
وی افزود: این کتابخانه علاوه بر اینکه مورد استقبال نابینایان و کم‌بینایان شهرستان سمنان واقع شده است از سایر شهرستان‌های استان نیز از طریق تلفن یا به صورت برخط از منابع این کتابخانه بهره‌مند می‌شوند.
کتابدار کتابخانه نابینایان استان سمنان با اشاره به اینکه کتابخانه ویژه نابینایان سمنان دارای اعضا کودکان کم‌بینا و نابینا است، گفت: کتابخانه نابینایان استان سمنان حدود ۱۰ دانش‌آموز در پایه‌های ششم، نهم و یازدهم نابینا و کم‌بینا دارد.
وی با اشاره به اینکه در مجموع ۶۰ درصد اعضا این کتابخانه زن و ۴۰ درصدشان مرد هستند، اضافه کرد: این کتابخانه مجهز به تجهیزات پیشرفته شامل دستگاه‌های برجسته‌نگار، کامپیوتر، منابع صوتی و بریل و به‌دید است.
فوادیان، به ارائه آموزش‌های مختلف در زمینه نصب انواع نرم افزارها بر روی رایانه و گوشی‌های هوشمند به افراد نابینا در این کتابخانه اشاره کرد و افزود: روشندلان استان سمنان می‌توانند در صورت تماس با کتابخانه ویژه نابینایان منابعی مورد نیاز خود را سفارش دهند تا به صورت پستی یا برخط برای آنها فرستاده و از منابع این کتابخانه بهره‌مند شوند.
کتابدار کتابخانه نابینایان استان سمنان افزود: برگزاری کلاس‌های آموزشی و نشست‌های کتابخوان از دیگر برنامه‌هایی است که برای نابینایان در این کتابخانه به صورت رایگان برگزار می‌شود.
نتیجه‌گیری
برای رفع هر مشکل ابتدا باید آن را به خوبی شناخت. علت به وجود آمدن آن را بررسی و شرایط تخفیف و تشدید آن را نیز واکاوی کرد، آن گاه است که راهکار نمایان می شود.
شناخت مشکلات معلولان به ویژه نابینایان گام نخست است که سال‌ها درباره آن تحقیق شده و بایدها و نبایدهای آن شناخته شده است و با نگاهی منصفانه اقدامات قابل قبولی نیز صورت گرفته است اما می‌دانیم که کافی نیست.
حضور در اجتماع از جمله مکان‌های عمومی مانند مراکز تجاری، بوستان‌ها و نهادها و سازمان‌ها، ادامه تحصیل در مدارس و دانشگاه‌ها و به ویژه اشتغال از جمله معضلات این قشر از جامعه هستند که پاسخ به این نیازها، نظارت مستمر نهادهای اجرایی را می‌طلبد.
به طور مثال آسانسورها به سامانه بریل مجهز باشند، در کنار پله از سطوح شیب دار مناسب استفاده شود، تاکسی‌های مجهز به امکانات لازم با رنگ‌ها و کاربرهای مخصوص و طراحی سایت‌های معین برای راهنمایی هر چه بهتر افراد دارای معلولیت، تا بتوانند از امکانات حمل و نقل عمومی استفاده کنند.
تدوین برنامه‌ها و قانون‌های نهادها، دستگاه‌ها باید با توجه به نیازهای افراد معلول و توان‌خواه باشد.
نگاهی به تاریخچه روز جهانی نابینایان
روز ۱۵ اکتبر به عنوان روز بزرگداشت نابینایان و قانون عصای سفید نامگذاری شد.
استفاده از عصا به عنوان وسیله کمکی در رفت و آمد نابینایان از قرن‌ها پیش متداول بوده است، ولی استفاده از عصای سفید به شکل امروزی و به عنوان نمادی برای شناخت نابینایان به بعد از جنگ جهانی اول برمی‌گردد.
در سال ۱۹۲۱ میلادی یک عکاس اهل شهر بریستول کشور انگلستان با نام جیمز بیگز که در اثر یک سانحه بینایی خود را از دست داد، برای در امان بودن از خطر وسائل نقلیه که در خیابان‌های اطراف محل زندگی وی در حال رفت و آمد بودند، ابتکار استفاده از عصا به رنگ سفید را که به راحتی برای همگان قابل دید باشد را بکار برد.
پس از آن دو تن از برجسته‌ترین محققان آمریکایی به نام‌های دکتر ناول پری، ریاضیدان و دکتر جاکوپس تن بروک حقوقدان توانستند قانونی را در پانزدهمین روز از ماه اکتبر به عنوان قانون عصای سفید به تصویب برسانند و این روز را به عنوان روز جهانی نابینایان نامگذاری کنند. در این قانون کلیه حقوق اجتماعی فرد نابینا به عنوان عضوی از یک جامعه متمدن انعکاس یافته است.
۷۳۵۹/۶۱۰۳