به گزارش گروه نشریات خبری ایرنا، برای نخستین بار بورس با افت حدود ۱۱ هزار واحدی همراه بود و شاخص کل، وارد کانال ۳۰۸ هزار شد. تا به امروز در هیچ زمان دیگری شاخص بورس افتی پنج رقمی و بیشتر از ۱۰ هزار واحد را تجربه نکرده بود. از طرف دیگر ارزش معاملات بورس و فرابورس هم کاهش قابل توجهی داشته و مجموع معاملات این ۲ بازار کمتر از ۲ هزار میلیارد تومان اعلام شده است. چندی پیش تصویری از استقبال سرمایه‌داران جدید برای ورود به بورس منتشر شد. براین پایه برخی کارشناسان معتقدند استقبال اخیر موجبات بروز رفتارهای هیجانی را ایجاد کرده است.
بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که ریزش شدید بورس در روز گذشته در زمره توجه رسانه‌های داخلی قرار گرفته است.
رسانه های هر ۲ طیف اصلاح‌طلب و اصولگرا علت های موثر بر نوسانات بازار سرمایه را ارزیابی کردند و معتقدند دلایل ریزش بازار بورس متاثر از عوامل داخلی است.
رسانه‌های اصلاح طلب
روزنامه دنیای اقتصاد: به‌زعم کارشناسان، بازدهی چشمگیر سهام از ابتدای سال که با ورود بازیگران جدید میسر شده بود، اکنون به شکل شناسایی سود و تخلیه هیجان در بازار خودنمایی می‌کند و باعث ثبت بدترین عملکرد روزانه بازار سهام طی پنج ماه اخیر شده است.
چرایی نوسانات بورس
بهنام ملکی کارشناس اقتصادی با اشاره به عوامل موثر بر بازار سرمایه به روزنامه ابتکار گفت: ما باید بدانیم که مجموعه‌ای از عوامل بر بازار بورس اثر می‌گذرد. البته ممکن است که در یک مقطع زمانی یکی از عوامل تاثیر بیشتری داشته باشد. طبیعتا قیمت سهام تابعی از ارزش واقعی و همینطور بازارهای رقیبی که وجود دارد است. هنگامی که مجاری دیگری در اقتصاد بسته باشد سرمایه‌ها به سمت بورس می‌آیند و از سوی دیگر هنگامی که مجاری فعالیت‌های سوداگرایانه مسیر هموارتری داشته باشند سرمایه از بورس خارج شده و به سمت آن مجاری حرکت می‌کند.
وی در ادامه اظهار داشت: شفاف‌ترین بازار در اقتصاد باید بازار بورس باشد اما خود بورس ما دارای عدم شفافیت زیادی است و بالا و پایین رفتن سهام‌ها برخی اوقات حاصل یک‌سری زدوبندها است. آنطور که به نظر می‌رسد متاسفانه انحصار و فساد در بازار بورس نقش‌آفرینی بسیاری دارد و با توجه به اینکه ما قانون جریمه انحصارات و مواردی از این قبیل را به آنطور که باید و شاید نداریم اشخاص غیررسمی ممکن است تبانی‌هایی را با یکدیگر داشته باشند و روند کار در بازار را تغییر دهند.
به گزارش روزنامه اعتماد، حامد ستاک، کارشناس ارشد بازار سرمایه معتقد است این افت و خیزها ذات بازارهای سرمایه و مالی است و اجتناب از آنها امکان‌پذیر نیست. از سوی دیگر او معتقد است سرمایه‌دارانی که به جای حضور مستمر و بلندمدت در بازار سرمایه برای کسب سود، می‌خواهند یک شبه به سودهای هنگفتی برسند، نوسان‌های اینچنینی را در بورس ایجاد می‌کنند. این اتفاق همیشه بوده و هست. ذات بازار سرمایه و زیبایی آن هم وابسته به همین تلاطم‌هاست. البته این تنها برای بازار سرمایه نیست و سایر بازارها نیز با نوسان‌های سیاسی و... تلاطم پیدا می‌کنند. به عنوان مثال پس از حمله به آرامکو قیمت نفت چندین درصد افزایش یافت. یا مثلا با افزایش قیمت فولاد در بازار چین، بازارهای مالی نیز نوسان‌هایی به خود می‌بینند. این اتفاق‌ها می‌تواند خوش‌بینی یا ترس در سرمایه‌داران ایجاد کند.
به گزارش خبرگزاری ایسنا، احمد شکوری فعال بورس و مدرس دانشگاه، نیز در بیان دلایل افت های اخیر بورس اظهار کرد: از نظر تکنیکالی در محدوده ۳۳۰ هزار واحدی با یک مقاومت روانی مواجه بودیم که باعث ریزش از همین محدوده شده است. دلیل بعدی این افت شاخص مربوط به سرمایه گذاران غیرحرفه‌ای است که با کوچک‌ترین ریزش سعی در خروج از بورس دارند و در این هنگام با صف‌های فروش مواجه می‌شویم. البته تغییر و تحولات بازار پایه نیز در این ریزش نقش داشته است. وی با بیان اینکه رشد بعضی از سهام‌ها به خاطر علت‌های بنیادی و صرفاً با قدرت پول افزایش یافته بود، گفت: بنابراین در این نمادها حقوقی ها اقدام به نقدکردن سود کردند که این موضوع نیز بر فشار عرضه اثر گذاشت.
روزنامه دنیای اقتصاد گزارش داد: در روزهای اخیر به‌طور متناوب با حرکت زیگزاگی و افت و خیزهای متلاطم قیمت در عموم سهم‌ها مواجه بودیم. به‌زعم کارشناسان و تحلیلگران، این روند رفت و برگشتی، نوعی پوست‌اندازی در بازار و مهاجرت آرام و محتاطانه نقدینگی به سمت گروه‌های اصطلاحا بنیادی بازار است که خود را در نحوه حرکت شاخص کل و شاخص هموزن و واگرایی این دو نماگر اصلی بازار هم نشان داده است. با احتساب ریزش دیروز قیمت‌ها، شاخص کل عقبگردی ۶/ ۵ درصدی از قله تاریخی را ثبت کرد، این در حالی است که فشار مستمر عرضه در کوچک‌ترها و فقدان خریدار متناسب باعث سقوط ۱۱ درصدی شاخص هموزن شده است. یعنی عملا نماگر هموزن با ضریبی مضاعف از شاخص کل افت کرده است. البته دیروز قیمت همه سهم‌ها یکدست با هم سقوط کردند، به‌طوری که شاخص کل و هموزن به ترتیب افت ۳.۴ و ۳. ۳ درصدی را رقم زدند. در واقع، آن تغییر آرایش در سهم‌های بنیادی طی روز گذشته چندان به‌چشم نیامد و رفتار هیجانی ارزش تمام سهم‌ها را تنزل داد.
خبرگزاری ایلنا به نقل از همایون دارابی کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه ریزش بازار سرمایه درونی است، آورد: بازار سهام در تمام جهان بازار پر نوسانی است که دلایل آن سیاسی، مالی و اقتصادی و یا دلایل داخلی بازاری است که درحال‌حاضر دلایل ریزش بازار بورس دلایل داخلی است زیرا یک آرامش نسبی در تمام بازارها حاکم است. دارابی تاکید کرد: زمانیکه بازار از ابتدای سال شروع به رشد کرد نرخ دلار در حال افزایش بود، ولی درحال‌حاضر علاوه بر بازاردهی عالی بورس از سایر بازارهای نیز پیشی گرفته و این نشانه‌ای بر شروع استراحت و اصلاح قیمتی بر بازار سرمایه است و در این میان افرادی که در سود هستند سود خود را شناسایی و سهم‌ها دوباره به محدوده قمیت‌های اصلی باز می‌گردند.
روزنامه مردم سالاری ذیل عنوان آژیر قرمز در تالار بورس نوشت: نخستین موردی که در معاملات روز سه شنبه بورس تهران به چشم آمد، ضعف تقاضا بود. در واقع، ولع خرید سهام به شدت افت کرده و در مقابل بر صف طویلِ فروشندگان افزوده شده است. تعداد زیادی از نمادهای بورسی و فرابورسی، دیروز صف‌های فروش سنگین را تجربه کردند. ارزش کل معاملات بورس و فرابورس دیروز حتی به ۲ هزار میلیارد تومان هم نرسید، این در حالی است که در هفته‌های گذشته حتی ارزش معاملات روزانه، رکود تاریخی ۴ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومانی را نیز ثبت کرده بود. حقوقی‌های بازار، روزگذشته در سهم‌های بسیاری خریدار بودند و در واقع حمایت از برخی سهم‌ها تا حدی صورت گرفت. با این حال، این حمایت به اندازه کافی نبود که این امر خود را در کاهش جدی ارزش معاملات نشان داده است. بسیاری از حقوقی‌ها در هفته‌ها و ماه‌های اخیر که رشد بی‌وقفه بورس ادامه داشته است، میزان زیادی سهام به حقیقی‌ها فروخته‌اند و در مقابل، میزان بسیار کمتری سهام خریداری کرده‌اند. دیروز نیز که بازار به حمایت نیاز داشت، حمایت حقوقی‌ها، چندان برجسته و پررنگ نبود. در واقع، یکی از دلایل ریزش شاخص کل بورس در دو روز اخیر می‌تواند این باشد که حقوقی‌ها، در مدت اخیر شناسایی سود کرده‌اند و بخشی از پول را بازار سرمایه خارج کرده‌اند. خروج نقدینگی از طرف برخی سهامداران حقوقی در هفته‌های اخیر، می‌تواند یکی از دلایل ریزش بازار بورس در دو روز اخیر باشد.
روزنامه جهان صنعت در بخشی از سرمقاله خود درباره افت تاریخی بورس آورد: روند کاهشی روز گذشته در بازار، در حالی اتفاق افتاد که شنبه هفته جاری، رکورد صعود ۹۰۱۰ واحدی شاخص کل ثبت شده بود. هرچند اکثر نمادها روز گذشته وضعیت منفی را پشت‌سر گذاشتند، اما نکته مهم در خصوص روند بازار توجه به نوسان به عنوان مکانیسم اصلی و ذات بازار است چرا که نوسان همراه همیشگی بازارهای مالی است البته که سرمایه‌گذاری با دید بلندمدت نیز یکی از اصول اساسی فعالیت در بازار است. لازم به ذکر است حضور کدهای معاملاتی جدید نیز قابل بررسی است. این کدها که عموما به سودهای کوتاه‌مدت عرضه‌های اولیه توجه دارند، با انتقال این دیدگاه به عمومیت بازار و با رفتار هیجانی و حضور در سمت فروش سایر نمادها در نوسان روزهای اخیر بی‌تاثیر نبوده‌اند. از جمله اخبار موثر بر بازار سرمایه می‌توان به این نکته اشاره کرد که رییس کل بانک مرکزی کنترل نقدینگی را جزو سیاست‌های اصلی و ویژه بانک مرکزی دانست. همتی معتقد است با مدیریت این موضوع، تورم نیز کنترل می‌شود. همچنین در هفته جاری بانک مرکزی نسخه جدید دستورالعمل سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار را ابلاغ کرد. در سازمان بورس نیز، مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس از اضافه شدن موضوع سهام ممتاز به اساسنامه نمونه شرکت‌های ثبت‌شده نزد سازمان (به استثنای نهادهای مالی و پولی)، در پی مصوبه اخیر هیات‌مدیره سازمان، خبر داد.
پایان دوره رشد هیجانی بازار سهام
روزنامه آفتاب یزد در گزارشی نوشت: افت دیروز شاخص کل اولین افت پنج رقمی این شاخص محسوب می‌شود. تا به حال هیچ وقت عدد افت شاخص به ۱۰ هزار نرسیده بود. اما دیروز شاخص به سرعت در جهت منفی پیشروی می‌کرد و حتی حمایت‌های گاه و بیگاه حقوقی‌ها هم جلودار افت شاخص نبود. چیزی جلودار قطار ترمز بریده بورس نبود جز فرا رسیدن زمان پایان معاملات.
ارزش معاملات بورس و فرابورس هم کاهش قابل توجهی داشت و مجموع معاملات این دو بازار به دو هزار میلیارد تومان هم نرسید. این در حالی بود که طی یک ماه گذشته ارزش معاملات معمولا کمتر از ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان نمی‌شد و حتی گاهی به فراتر از سه هزار میلیارد تومان می‌رسید. این عدد و رقم‌ها برای حرفه ای‌های بورس معنا و مفهوم خاصی دارد. معنای آن در اولین نگاه می‌تواند پایان دوره رشد هیجانی بازار سهام باشد، اما این چیزی نیست که فعلا اثبات شده باشد؛ یعنی حداقل در حال حاضر نمی‌توان آن را قطعی دانست.
ترس سهام داران از تجربه سال ۹۲
این روزنامه در بخش دیگری از گزارش خود آورده است: در گروه‌ها و کانال‌های بورسی، افراد به دو دسته تقسیم شده اند؛ دسته اول و البته اکثریت، آن‌هایی هستند که می‌گویند افت این روزها تنها یک اصلاح در مسیر رشد شاخص کل است و به زودی جبران می‌شود. دسته دوم که در اقلیت قرار دارند، این افت را با افت سال ۹۲ مقایسه می‌کنند و در جست و جوی یافتن نشانه‌های مشابه از اتفاقات این روزهای بازار با روزهای افت سال ۹۲ هستند.
این روزنامه در ادامه می نویسد: دسته دوم گرچه بسیار کم جمعیت‌تر از دسته اول هستند، اما ترسی که آنها به دل سرمایه‌گذاران انداخته‌اند، بسیار بزرگ‌تر و موثرتر از امیدی بوده که دسته اول سعی کرده‌اند به سهامداران تزریق کنند. به ازای هر چند نفری که در حال پمپاژ روحیه و امیدواری به اهالی بورس هستند، حتی اگر یک نفر هم واژه سقوط ۹۲ را زمزمه کند، ترسی غیر قابل چشم پوشی در دل بقیه ایجاد می‌شود. همین واژه سقوط ۹۲ به کابوس سهامداران تبدیل شده است. حتی فکر کردن به آن روزها هم خیلی‌ها را اذیت می‌کند؛ روزهایی که شدت فروش به حدی بالا بود که سازمان بورس مجبور شد برای فروشنده ها، قوانین محدودکننده اعمال کند تا هر کد سهامداری اجازه نداشته باشد روزی بیشتر از ۵۰ هزار سهم بفروشد. در آن روزها، بسیاری از سهامداران نه تنها سودی که از بازار گرفته بودند را پس دادند، بلکه بخشی از اصل سرمایه آنها هم در ریزش‌های بازار از دست رفت.
رسانه‌های اصولگرا
روزنامه جوان: تحولات پیش آمده در منطقه و تأثیر تحریم‌های احتمالی آمریکا علیه کشور ترکیه و اثرگذاری این مؤلفه بر اقتصاد ایران و جنگ تجاری آمریکا و چین از جمله مواردی است که بر ابهامات افزوده‌است که از این رو بازار سرمایه ایران به نظر می‌رسد دچار ترس شده‌است.
دلایل سقوط
روزنامه جوان نوشت: شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در جریان مبادلات روز گذشته با ۱۰ هزار واحد سقوط به کانال ۳۰۸ هزار واحد رسید، این در حالی است که رفتار هیجانی تازه واردان به بازار و همچنین نیاز بازار به اصلاح قیمتی بعد از صعودهای پیوسته ماه‌های اخیر از جمله دلایل این سقوط معرفی می‌شود، اما اثرپذیری شرکت‌های بورسی از وضعیت رکودی اقتصاد ایران نیز اصلاح قیمتی این روزها را طبیعی جلوه می‌دهد.
به گزارش خبرآنلاین، محسن خدابخش مدیر نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس، علت ریزش شدید و بی‌سابقه شاخص و کاهش قیمت اکثر شرکت‌ها را فقط ناشی از رفتار هیجانی سهامداران مخصوصاً تازه‌واردان اعلام کرد. خدابخش درباره شرایط روز گذشته بازار سهام گفت: این جو هیجانی هم ناشی از غالب‌شدن رفتار سرمایه‌گذاران تازه‌وارد و تصمیمات احساسی بوده و در برابر اقدام به فروش سهامداران حقیقی، حقوقی‌های بازار امروز دست به خرید گسترده زده‌اند که حکایت از رفتار هیجانی سهامداران حقیقی دارد.
این مقام مسئول افزود: اثر مباحث سیاسی هم تمام شده و با نگاه بنیادی به شرکت‌های بزرگ می‌توان متوجه شد که هنوز قیمت سهام اکثر بزرگان در محدوده‌های مناسب و ارزنده‌ای قرار داشته و نسبت P/E برخی شرکت‌های حاضر در صنایع شیمیایی، فولادی و معدنی کمتر از میانگین P/E بازار و بین ۴ و تا حداکثر ۶ مرتبه است. خدابخش تأکید کرد: با این اوصاف به همه سرمایه‌گذاران مخصوصاً سهم اولی‌ها، توصیه می‌شود از رفتارهای هیجانی و احساسی پرهیز کرده و با دقت و تحلیل و با مشخص کردن استراتژی سرمایه‌گذاری و نگاه بلندمدت تصمیم‌گیری کنند.
علی جعفری کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با قدس آنلاین گفت: با توجه به آغاز نیمه دوم سال، بخشی از افت شاخص قابل توجیه و اتفاقی است که همه ساله تکرار می‌شود. او می‌گوید: معمولاً در ۶ ماهه اول سال، شرکت‌ها عملکرد بهتری دارند و با آغاز نیمه دوم، شاهد اندکی افت هستیم. افت دیروز اما پس از رشدهای قابل توجه این ماه‌ها به یاد ماندنی خواهد بود و ناشی از خروج تازه واردهای عجول از بازار است.
به گفته وی با راکد و آرام شدن بازار املاک، مستغلات، ارز و طلا، نقدینگی تازه‌ای به بورس یورش آورده، چرا که به طور میانگین در نیمه اول امسال ۸۰ درصد بازدهی به سهامداران رسیده اما همین تازه واردها به محض وقوع افت‌های ناچیز هم احساس ناامنی کرده و بازار را ترک می‌کنند، چرا که به دنبال بازدهی بیشتر هستند. تازه‌واردها اقدامی درست و بجا برای هدایت نقدینگی به بورس انجام داده‌اند، اما چون شناخت کافی و حضور باکیفیت ندارند، حبابی در بازار ایجاد کرده‌اند که در حال ترکیدن است. بخشی دیگر از این افت هم از رفتار طبیعی بازار ناشی شده و معمولاً پس از یک دوره رشد صعودی، بازار باید خود را اصلاح کند، بنابراین شاهد افت هستیم.