علیرضا مهاجر روز چهارشنبه در گردهمایی توسعه کشت کلزا در مازندران با اعلام این که از زمان آغاز به کار دولت تدبیر و امید ، رویکرد توجه جدی به کشت دانه های روغنی در دستور کار قرار گرفت، افزود: برنامه وزارت جهاد کشاورزی با هدف رسیدن به خودکفایی در تولید دانه های روغنی و حفظ زمین های زراعی با تولیدات غلات ،احیاء شرکت های توسعه کشت دانه های روغنی است.
وی توضیح داد که بار سنگین و مسئولیت پذیری بالای وزارت جهاد کشاورزی در فعالیت های ترویجی ، فنی ، تامین نهاده ها ، تعیین قیمت و خرید تضمینی ، ماشین آلات با فعالیت دوباره شرکت های توسعه دانه روغنی کاهش می یابد.
مهاجر گفت : از آن جایی که زمین های کشاورزی کشور کوچک و تعداد بهره برداران زیاد هستند، فعالیت شرکت های توسعه دانه های روغنی می تواند کشت و کار این محصول استراتژیک را آسان تر و مقرون به صرفه تر کند.
شرکت توسعه کشت دانه های روغنی در سال ۱۳۴۵ با هدف سازماندهی و ایجاد ارتباط مناسب بین زنجیره تولید ( کشاورزان ) و مصرف ( کارخانجات روغن کشی و یا روغن نباتی ) به عنوان بازوی اجرایی وزارت کشاورزی تاسیس شد. بنا بر اطلاعات آرشیوی وزارت جهاد کشاورزی، این شرکت با هدف باقی ماندن دانه های روغنی در چرخه تولیدات کشاورزی فعالیتش را با ایجاد ۱۸ نمایندگی در استان های کشور گسترش داد. عمده فعالیت این شرکت انعقاد قرارداد با کشاورزان ، توزیع نهاده ها ،ارائه خدمات فنی و ارزیابی سطح سبز و خرید دانه های روغنی بود.
آفتابگردان ، سویا ، گلرنگ و کلزا چهار محصول مهم دانه های روغنی است که مورد توجه شرکت توسعه کشت دانه های روغنی کشور قرار دارد.
شرکت توسعه کشت دانه های روغنی به مروز زمان پس از تاسیس اقدام به راه اندازی ۱۱ شعبه در استان مازندران با امکانات و تجهیزات و نیروی انسانی متخصص کرد و در مدت فعالیت این شرکت توسعه کشت آفتابگردان در این استان به بار نشست به گونه ای که در اواخر دهه ۷۰ سطح زیر کشت این محصول در مازندران به بیش از چهار هزار هکتار و میزان برداشت هم به حدود چهار هزار تن رسید. بیشترین تولید دانه روغنی آفتابگردان در مازندران مربوط به مناطق هزار جریب نکا ، بهشهر و چهار دانگه ساری به صورت دیم بود که درآمد خوبی برای کشاورزان داشت.
مدیریت مستقیم زراعت دانه های روغنی از سال ۱۳۸۴ بنا به دلایلی از شرکت دانه های روغنی مازندارن گرفته شد که نتیجه آن کاهش سطح کشت آفتابگردان به ۶۰۰ هکتار در سال ۹۳ با تولید کمتر از ۴۰۰ تن بود. برای کشت کلزا نیز با وجود حمایت های همه جانبه دولتی از اواخر دهه ۸۰ چنین سرنوشتی رقم خورد.
کارشناسان نامناسب بودن قیمت های اعلامی برای خرید تضمینی ، فساد پذیری محصول و تعلل شرکت های خریدار در تحویل گرفتن بموقع آن از کشاورزان ، پرداخت دیرهنگام مطالبات کشاورزان ، نامناسب بودن بذرهای توزیع شده ، گرانی قیمت نهاده ها و سموم ، سختی مبارزه با علف های هرز بویژه در اراضی خشکه زاری ، رونق یافتن پرورش ساقه و کشت مجدد برنج در شالیزارها و تعلل در تسطیح اراضی و ماندابی شدن آنها هنگام کشت دوم را از جمله دلایل کاهش شدید کشت و کار دانه های روغنی بویژه کلزا در مازندران می دانند.
کلزا مکمل کشت شالیزارهای شمال
مجری کشت دانه‌های روغنی وزارت جهاد کشاورزی که مشاور وزیر نیز محسوب می شود همچنین در این نشست به اهمیت کشت کلزا در زمین های شالیزاری در شمال کشور تحت عنوان تناوب کشت اشاره کرد و گفت : کلزاکاری در زمین های شالیزاری مهمترین گزینه مورد نظر کارشناسان برای پایداری و تقویت خاک است.
مهاجر افزود : طبق تحقیقات کشاورزی ، امروز برای حفظ تولید غلات از جمله برنج و گندم باید تناوب را با کشت دوم دانه روغنی کلزا انجام بدهیم.
مشاور وزیر جهاد کشاورزی گفت : بررسی های میدانی کارشناسان استان مازندران نشان داد که عملکرد و کیفیت برنج در شالیزار هایی که زیر کشت دوم دانه روغنی کلزا رفته است، به نسبت مثبت است.
وی افزود : با توجه به حمایت های همه جانبه دولت شرایط برای کشت کلزا در زمین های شالیزاری و یا خشکه زرای استان های شمالی مهیا است .
تامین ۷۰ رقم بذر کلزا
مهاجر با بیان اینکه امسال ۷۰ رقم بذر داخلی و خارجی و متناسب با هر اقلیم و شرایط آب و هوایی تهیه شده است ، گفت: خرید تضمینی کلزا را برای سال زراعی جاری با ۳۵ درصد افزایش نهایی کرده ایم که البته در صدد هستیم تا به کیلویی پنج هزار تومان افزایش بدهیم.
وی افزود : دولت به اهمیت کشت دانه های روغنی از جمله پنبه و کلزا پی برده و خرید تضمینی این ۲ محصول را همانند گندم پذیرفته است به طوری که امسال در پرداخت خرید تضمینی مشکلی به وجود نیامد.
مشاور وزیر جهاد کشاورزی گفت : طبق برنامه کشت دانه روغنی کلزا سال زراعی ۹۹- ۹۸ تا سه برابر افزایش می‌یابد و درواقع ابلاغ برنامه تولید یک میلیون و ۱۰۰ هزارتن کلزا در سطح زیرکشت ۶۱۳ هزار هکتار صادر شد.
مهاجر افزود: در سال زراعی گذشته حدود ۲۱۰ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی کشور زیر کشت محصول اساسی کلزا رفت که امسال با تامین بذر اصلاح شده و برخی نهاده‌های مورد نیاز، برای کشت ۶۱۳ هزار هکتار برنامه‌ریزی شده است.
وی با اشاره به اینکه کشت دانه روغنی کلزا با به کارگیری سیاست‌های تشویقی، قیمت مناسب و جذاب، خرید تضمینی، پرداخت بموقع بهای محصول و پرداخت تسهیلات ارزان قیمت بانکی افزایش می‌یابد ، پیش بینی کرد که سطح زیرکشت این محصول دست کم به ۵۰۰ هزار هکتار برسد.
مجری کشت دانه‌های روغنی وزارت جهادکشاورزی همچنین با اعلام این که از سطح زیرکشت قطعی ۵۰۰ هزار هکتار اراضی دیم و آبی ، ۸۰۰ هزار تن دانه روغنی کلزا در سال زراعی ۹۹-۹۸ تولید و به کارخانه‌های روغن‌کشی حمل می‌شود ، افزود: امکان کشت دانه کلزا در بیشتر استان های کشور در مقایسه با سایر دانه‌های روغنی همچون سویا، آفتابگردان و گلرنگ فراهم است چرا که کلزا به آب کمتری نیاز دارد ، روغنش دارای مرغوبیت بیشتری است ، گیاه کلزا در برابر خشکسالی مقاومت بیشتری دارد و در مجموع به همین دلایل کشت کلزا اقتصادی تر از سایر دانه های روغنی است.
طبق آمار رسمی نیاز سالانه کشور به روغن ۱.۵ میلیون تن و سرانه مصرف روغن در کشور ۱۹ کیلوگرم است.
کشت دانه روغنی کلزا به عنوان مهمترین محصول پائیزه درمازندران امسال نیز در حالی آغاز شده که انتظار می‌رود با توجه به تشویق‌های حمایتی سطح زیر کشت ۲۵ درصد بیشتر از تعهد ۴۰ هزار هکتاری شود. به طور معمول از نیمه دوم شهریور کشت کلزا در میان بند و ارتفاعات استان مازندران آغازمی شود و کشت کلزا در زمین‌های شالیزاری استان نیز عمدتاً در مناطق جلگه‌ای و دشت از پنج مهر تا پانزدهم آبان است.
کلزا از گیاهان روغنی است که دانه آن حاوی ۴۰ تا ۴۵ درصد روغن و ۲۵ تا ۳۵ درصد پروتئین است.