به گزارش پایگاه خبری "اوراسیانت"، چین اکنون تقریبا ۸۰ درصد صادرات گاز کشور ترکمنستان را به خود اختصاص می‌دهد. با این وجود افزایش صادرات گاز ترکمنستان همزمان شده با بحران اقتصادی داخلی و کنترلهای شدید بر واردات و نظارتهای پولی در این کشور و موجب تقویت "مانات" پول ترکمنستان نشده و گزارشهایی از کمبود مواد غذایی نیز منتشر شده است.
ترکمنستان چهارمین منابع بزرگ گاز جهان را در اختیار دارد و آمار اقتصادی روی کاغذ امیدوار کننده هستند. بر اساس آمار صندوق بین‌المللی پول، صادارت کالای ترکمنستان در نیمه نخست سال ۲۰۱۹ به رقم ۵ میلیارد دلار رسیده که نسبت به میزان صادرات در همین مدت از سال گذشته حدود ۶ درصد افزایش نشان می‌دهد.
میزان صادرات ترکمنستان به چین حتی با سرعت بیشتری افزایش یافته است. در شش ماه اول سال جاری میلادی، واردات چین از ترکمنستان (که تقریبا تمام آن گاز وارداتی است) به ارزش ۴.۴ میلیارد دلار بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۸ درصد افزایش داشته است.
مشخص نیست که چین چه مبالغی برای گاز ترکمنستان پرداخت می‌کند زیرا این ارقام اسرار تجاری هستند اما تحلیلگران آگاه فرض می‌کنند که زیرساختهای ساخت چین که انتقال گاز ترکمنستان به چین را با طی مسیر هزاران کیلومتر امکان‌پذیر ساخته است، ارزان نبوده و عشق آباد هنوز در حال بازپرداخت هزینه آن است.
در عین حال وابستگی ترکمنستان به بازار چین افزایش یافته است. در گذشته روسیه خریدار اصلی گاز ترکمنستان بود و تا زمان بروز مناقشه بین دو کشور در سال ۲۰۰۹ تقریبا سالیانه ۵۰ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان خریداری می‌کرد. ترکمنستان همچنین در گذشته به ایران نیز گاز می‌فروخت اما این مساله نیز به علت مناقشه بر سر قیمت گاز تا حد زیادی متوقف شده است. راه اندازی خط لوله گاز آسیای میانه – چین (CACG) در سال ۲۰۰۹ مسیر صادرات گاز ترکمنستان را تا حد زیادی به سمت شرق تغییر داد.
صادارت ترکمنستان به چین در سال ۲۰۱۰ پس از تکمیل خط دوم خط لوله مزبور به ارزش ۴.۴ میلیارد دلار رسید هرچند مشخص نیست چه مقداری از این مبلغ به خزانه دولت عشق آباد رسید و چه مقداری صرف پوشش بدهی ترکمنستان شد. تا سال ۲۰۱۴، راه اندازی خط سوم خط لوله گاز آسیای میانه – چین میزان صادرات گاز ترکمنستان به چین را به نزدیکی ۹ میلیارد دلار رساند. سپس به علت کاهش بهای جهانی انرژی، ارزش صادرات گاز تا سال ۲۰۱۶ به ۵ میلیارد دلار کاهش یافت.
بهای جهانی انرژی در دو سال گذشته مجددا بهبود یافته و این مساله در کنار تشدید تقاضای چین برای گاز موجب افزایش صادرات گاز ترکمنستان شده است. چنانچه صادرات گاز ترکمنستان به چین بر همین منوال افزایش یابد، ارزش این صادرات به حدنصاب تازه ای افزایش خواهد یافت و با توجه به اینکه چین نزدیک به ۸۰ درصد از گاز صادراتی ترکمنستان را به خود اختصاص می‌دهد این مساله موجب دست برتر چین در تعامل با این کشور آسیای میانه خواهد شد.
به گزارش روزنامه تایمز آسیای مرکزی، آمال و آرزوهای ترکمنستان برای صاردات گاز به اروپا از طریق خط لوله‌ای از مسیر دریای خزر با چالش‌های ژئوپلتیک رو به رو شده زیرا چین و روسیه خریداران اصلی گاز ترکمنستان هستند.
اسفندیار باتمانقلیچ فعال حوزه دیپلماسی اقصادی در این خصوص می‌گوید: این وضعیت شاهد خوبی درباره طرح کمربند و جاده چین است. ما اغلب درباره "تله بدهی" چین از طریق پروژه‌های زیرساختی صحبت می‌کنیم اما جریان تجاری را می‌توان عامل مهمتری در وابستگی دانست.