پوشش همگانی سلامت (Universal Health Coverage) به معنای آن است که تمامی مردم در جوامع بتوانند از خدمات پیشگیرانه، درمانی، توانبخشی و بازپروری که به آن نیاز دارند دسترسی داشته و از آن استفاده نمایند. در این صورت تضمین میشود که استفاده از این خدمات ایشان را در معرض مشکلات مالی قرار نمیدهد. به تأسی از همین رویکرد، بیمه سلامت با هدف خریدهای راهبردی خدمات و تجمیع انواع بیمهها طی سالیان اخیر در کشور ایجاد شده است.
واقعیت این است که هزینه مراقبتهای بهداشتی طی سالیان اخیر به شدت افزایشیافته است؛ نه تنها به خاطر تورم و یا تکنولوژی پزشکی گرانقیمت بلکه به جهت تجارتهای بزرگ و سرمایهداری که در کل جهان با رویکرد دهکده جهانی درحال گسترش است.
در واقع، کلمه همگانی در پوشش سلامت به معنای "برای همه بدون تبعیض" میباشد؛ به این ترتیب که هر کسی در همه جا این حق را دارد تا از خدمات بهداشتی - درمانی بدون توجه به شرایط مالیاش بهرهمند شود.
اهداف این پوشش همگانی شامل افزایش کیفیت، برابری برای دریافت خدمات، اثربخشی، شفافیت و پاسخگویی بیشتر است.
نتایج مطالعات نشان میدهد، حداقل نیمی از جمعیت جهان هنوز پوشش کامل خدمات بهداشتی ضروری را ندارند و در حدود یکصد میلیون نفر در دنیا هنوز زیر خط فقر مطلق به سر میبرند و از طرفی بایستی هزینه مراقبتهای بهداشتی را پرداخت کنند.
همچنین بیش از هشتصد میلیون نفر (در حدود دوازده درصد از جمعیت جهان)حداقل یک دهم از بودجههای خانگی خود را صرف هزینه مراقبتهای سلامت مینمایند.
تمامی کشورهای عضو سازمان ملل متحد در این نکته موافقت کردهاند تا سال ۲۰۳۰ به عنوان بخشی از اهداف توسعه پایدار در سایه صلح و امنیت، به پوشش سلامت جهانی (UHC) دست یابند.
هیچ کشوری نمیتواند تمام خدمات رایگان را به طور پایدار فراهم کند؛ اما تلاش سازمان یافته در این جهت است که با حفاظت مردم از پیامدهای مالی ناشی از جیبشان بابت خدمات سلامت به کمترین میزان ممکن برسد و هیچ کس نباشد که به خاطر مشکلات مالی از دریافت این خدمات محروم شود.
پاسخ به نیازهای سلامت جمعیت رو به رشد و هزینههای روز افزون آنان چالشی مهم محسوب میگردد که دولتها را به سوی اهداف خودمراقبتی و البته تقویت سیستم های پیشگیرانه سوق میدهد. وجود یک رهبری قوی و تعهد بلند مدت برای دستیابی به پوشش بهداشت جهانی به صورت محافظت مالی و برابری در ارائه خدمات سلامت نمود پیدا میکند.
بهبود پوشش خدمات بهداشتی - درمانی وابستگی مستقیمی به دسترسی و توامندسازی کارکنانمان برای ارائه مراقبت یکپارچه در سطح جمعیت دارد. سرمایهگذاری دولت ها در بخش مراقبتهای بهداشتی اولیه (Primary Health Care)، سنگ بنای دستیابی به پوشش همگانی سلامت در سراسر جهان خواهد بود.
بالتبع اجرای این رویکرد با چالشهایی همراه است و بسیاری از کشورهای در حال توسعه بـه دلیـل نداشتن ظرفیت مناسب مدیریتی در بخـش بیمـه تاکنون نتوانـستهانـد بـه پوشش همگانی دست یابند و یا تفاوت روش محاسبه حق بیمـه در سـازمانهـای مختلـف موجب شده تا تأثیرات متفاوتی مشاهده شود. همچنین وجود سیستمهای اطلاعاتی جامع و شفاف به طور ویژه و نظام شناسایی اقشار آسیب پذیر و کم درآمد میتواند کمک بسیاری در راستای اجرای موفق پوشش همگانی سلامت به دنبال داشته باشد.
هدایت این مسیر ارزشمند، نیازمند هم افزایی، تعامل و همکاریهای بین بخشی هر چه بیشتر وزارت بهداشت به عنوان متولی اصلی حوزه سلامت با سایر سازمانها از آموزش و پرورش و شهرداریها گرفته تا جهاد کشاورزی و سازمانهای مردم نهاد خواهد بود.