تعداد دو راهی‌های انتخاباتی در دو جریان مهم سیاسی کشور روز به روز در حال افزایش است و هچنان یافتن صراط مستقیمی که آنها را راهی بهارستان کند دشوار. اصلاح‌طلبان میان بودن با دیگر گروه ها و نبودن سردرگم هستند و اصولگرایان هنوز نتوانستند پایداری جبهه پایداری در برابر وحدت را بشکنند.
دو راهی ائتلاف یا جدایی
اینکه در انتخابات آینده اصلاح طلبان، مانند مجلس دهم به صورت ائتلافی در صحنه حاضر خواهند شد یا نه، پرسش بی‌جواب این روزهاست که هرچند با نه قاطعانه امثال محمدرضا عارف به عنوان رئیس شورای عالی سیاستگذاری همراه بوده اما برخی اظهارنظرها باز هم ابهام‌آفرین است.
«معصومه ابتکار» از فعالان سیاسی اصلاح طلب در این زمینه با بیان اینکه امروز بسیاری از نیروهای صرفا اصلاح طلب با جریان اعتدال همگرایی زیادی دارند، گفته است: «به دلیل محدودیت‌های اعمال شده، ما در نهایت باز هم به سمت ائتلاف خواهیم رفت.»
«محمدرضا تابش» عضو هیئت رئیسه فراکسیون امید هم گفته است: «برخی در جریان اصلاحات اعتقاد دارند باید در مسیر انتخابات با سایر جناح‌ها گفت‌وگو شود و برخی نیز اعتقاد دارند باید بی‌محابا و بدون اینکه با سایر جناح‌ها گفت‌وگو داشته باشیم، در عرصه حضور پیدا کنیم، البته در این مسیر مردم تصمیم‌گیرنده اصلی هستند.»
این در حالی است که «محمد کاظمی» عضو فراکسیون امید مجلس امکان ائتلاف اصلاح‌طلبان با مستقلین را رد نکرده و گفته است: «اتفاقات مجلس دهم به معنای رد ائتلاف مجدد نیست، ممکن است شرایطی پیش بیاید که معتدلین هر دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا باز بتوانند لیست مشترکی داشته باشند.»
«محمد هاشمی» فعال سیاسی اصلاح طلب هم معتقد است: «جناح اصلاح طلب و اعتدالیون مشترکات بیشتری دارند و به هم نزدیکترند و در دو سه انتخابات گذشته که با هم به میدان آمدند پیروزی چشمگیری نصیبشان شد. این دوره هم جز این نیست و اصلاح‌طلبان و اعتدالیون با ائتلاف می‌آیند.»
حال با وجود این اظهارات باید منتظر ماند و دید که اصلاح طلبان بار دیگر اعتدالیون را در بازی خود ورود خواهند داد یا برای همیشه بر داشته‌های خود تکیه کرده و نتیجه آن را هرچه باشد قبول خواهند کرد.
وحدت و بسترسازی برای آن
اصولگرایان اگر بتوانند جبهه پایداری را زیر چتر جامعه روحانیت و شورای ائتلاف آوردند می‌توانند نفس راحت گام نهایی را برکشند و به طرح ریزی آینده بپردازند. اما این گام نهایی به قدری برای این جریان دشوار است که گاهی عطای برداشتنش را به لقایش می‌بخشند. در این زمینه «محسن کوهکن» عضو جبهه پیروان خط امام و رهبری با تاکید براینکه رسیدن به وحدت و تفاهم کلی در جریان اصولگرا خیلی دور نیست، گفته است: «مثل روز برای اصولگرا و اصلاح‌طلب مشخص است که به هر میزان بر ریل اتحاد جلو بروند احتمال موفقیت‌شان بیشتر می‌شود، این یک امر بدیهی است و نیاز نیست تا با رمل و اسطرلاب کشف شود.»
اما به نظر می رسد رفتن بر ریل اتحاد چندان برای اصولگرایان آسان نیست؛ «شهاب الدین صدر» رئیس جبهه پیشرفت رفاه و عدالت درباره اجماع و اجتماع با دیگر اصولگرایان گفته است: «ما ذیل هیچ شورا و تشکلی قرار نمی‌گیریم و مسیر خودمان را می‌رویم و مستقل خواهیم بود. در مورد شورای ائتلاف اصولگرایان هم ما با آنها ارتباط داریم اما اینکه ذیل این جریان قرار گیریم یا ذیل هر جریان دیگری را نمی پذیریم.»
«صادق محصولی» قائم مقام جبهه پایداری در نقد وحدت به هر قیمتی گفته بود: «وحدت وسیله است و هدف نیست، اگر وحدت به رسیدن به هدف کمک کند، چیز خوبی است، اما اینکه شما به بهانه وحدت، حزب‌اللهی‌ها را کنار بگذارید و آن‌هایی را که دورتر به ارزش‌های انقلاب هستند، در لیست بیاورید، وحدت معنا نخواهد داشت؛ اما ما گفتیم اگر ما بازی‌به‌هم‌زن هستیم، پس سکوت می‌کنیم که نتیجه‌اش شکست همه ۳۰ نفر بود.»
این اظهارنظر عضو جبهه پایداری در حالی است که جامعه روحانیت مبارز تمام تلاش خود را برای آوردن این جبهه زیر چتر اجماع خود انجام می‌دهد و حتی حجت الاسلام «غلامرضا مصباحی مقدم» سخنگوی این جامعه از جبهه پایداری درخواست کرده است که در مسیر وحدت حرکت کند و وحدت را نشکند.
اصلاح طلبان و چالش تعامل با شورای نگهبان
«غلامرضا تاجگردون» نماینده مجلس دهم درباره سختی‌های تایید صلاحیت اصلاح طلبان از سوی شورای نگهبان سخن گفته است: «شرط گذاشتن برای شورای نگهبان نتیجه‌ای نخواهد داشت و باید وارد رایزنی و مذاکره شد. مثلا شخص عارف بهترین گزینه است. اصلاح‌طلبان متاسفانه نمی‌توانند ظرفیت‌ها را به درستی تشخیص دهند. در صورتی که می‌توان از عارف برای صلح با طرف‌هایی به مانند شورای نگهبان استفاده کرد.»
این گفته واکنش‌هایی هم از سوی شخصیت های‌اصلاح طلب در پی داشته است. «غلامحسین کرباسچی» دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در واکنش به این گفته آن را بیهوده دانسته و گفته است: «چنین سخنانی را نباید جدی گرفت چراکه تا انتخابات زمان بسیاری باقی مانده است. بنده هم در این زمینه کسی را سراغ ندارم. گفته‌های تاجگردون حرف مستندی نیست و به تعبیری صحبت‌های بیهوده‌ای است.»
در همین زمینه «محمود صادقی» عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان گفته است: «ما می‌گوییم در انتخابات کسی که مجری است ممکن است که مداخله بکند و یک نهاد مستقلی باید باشد که بر تضمین سلامت انتخابات نظارت بکند که دقیقا همان رای مردم از صندوق بیرون بیاید و مهمترین کارکرد شورای نگهبان هم همین است.»
«محمد عطریانفر» عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی از ضرورت تعامل اصلاح طلبان با شورای نگهبان سخن گفته و تصریح کرده است: «ما منظور خودمان در مورد ضرورت حضور حداکثری در انتخابات را با سخنی شروع کردیم که این سخن دلالت دارد بر ضرورت اعتماد سازی جریان اصلاحات با نهادهای قدرت و نهادهای دیگر از جمله شورای نگهبان. این هم یک اقدام پذیرفته شده و پسندیده ای است که در دستور کار ما است و ما امیدواریم که ثمربخش باشد.»
نکته جالب تعامل اصلاح طلبان و شورای نگهبان اما در هفته گذشته از زبان حجت الاسلام مصباحی مقدم اصولگرا مطرح شد؛ او در این زمینه گفته است: «اصلاح‌طلبان گویا رد صلاحیت را یک مزیت تلقی می‌کنند، برای خود هوادار دست‌وپا می‌کنند. نمی‌گوییم اصلاح‌طلبان سکوت کنند، راهکار اصولگرایان را پیش بگیرند. رئیس مجلس بارها برای چهره‌هایی در میان اصلاح‌طلبان و اصولگرایان واسطه شورای نگهبان شده و وساطت افراد شاخص در شورای نگهبان یک روال عادی است.»
پیش بینی ترکیب مجلس آینده
«ابوالفضل سروش» عضو فراکسیون امید مجلس گفته است: «پیش‌بینی می‌کنم که هم مشارکت و هم ترکیب مجلس یازدهم نزدیک به مجلس دهم خواهد بود. علت اینکه هیچ‌کدام از جریانات سیاسی در مجلس یازدهم اکثریت نخواهد بود این است که جامعه به یک حالت تعادل و به این نتیجه رسیده است که کشور را به دست یک جناح به صورت مطلق ندهد؛ یعنی جامعه به صورت نامحسوس ترکیب مجلس را متعادل می‌کند.»