خیلی‌ها باورشان نمی‌شود که نظام مراقبت‌های بهداشتی اولیه ایران تا چه حد قدرتمند و منسجم است و این موضوع اصلا چیز عجیبی نیست؛ چون حوزه بهداشت هیچ وقت خودش را در بوق نکرده و همواره در مسیر سلامت مردم گام برداشته و آن هم با حداقل حقوق و تبلیغات. سیستمی نظام‌مند که در دهه شصت اقدامات مهمی مانند واکسیناسیون و تشویق مردم به مصرف نمک یددار را اجرایی کرد و حتما هم سن و سال‌های من خوب یادشان هست.
قدرت و عملکرد نظام مراقبت‌های بهداشتی اولیه ایران را حتی خود من هم باورم نمی‌شد، اما در طول شصت و ششمین اجلاس وزرای بهداشت منطقه مدیترانه شرقی صحبت‌های جالبی شنیدم و تعجب‌های زیادی دیدم؛ آن هم از طرف افرادی که از کشورهای مدیترانه شرقی آمده بودند و مسئولان و نمایندگان سازمان جهانی بهداشت که بر این سیستم که در ایران از آن به عنوان شبکه بهداشت یاد می‌کنیم، صحه گذاشته و آن را نه کم نظیر، بلکه بی‌نظیر در منطقه و حتی جهان می‌دانستند و بارها از آن به عنوان الگو یاد کردند.
تجربه انعکاس اخبار اجلاس وزرای بهداشت به من نشان داد که هرچند سیستم بهداشتی ایران را همه قبول دارند، اما برخی در کشور خودمان هنوز به این درجه نرسیدند که بدانند حوزه بهداشت در این کشور چه کرده که حالا فلج اطفال نداریم، سرخک نداریم یا خیلی بیماری‌های دیگر ریشه‌کن شده‌اند. این اتفاقات مدیون سال‌ها تلاش بهورزان و مراقبان و کارشناسان سلامت و نظام بهداشتی و درمانی همین مملکت خودمان است، آن هم بدون سر و صدای اضافه.
وقتی صحبت‌های وزرای کشورهای منطقه مدیترانه شرقی را شنیدم و خواندم و از نزدیک دیدم، به این فکر می‌کردم که در چه سطحی از بهداشت و سلامت نسبت به دیگران هستیم و چرا قدر این تلاش‌ها را نمی‌دانیم و از طرفی دنبال داستان‌سرایی هستیم که همه چیز را از بیخ و بُن بزنیم. وزیران بهداشت تونس، لبنان، عراق، عمان و بسیاری دیگر به دنبال همکاری‌های مشترک با ایران در حوزه دارو و تجهیزات پزشکی و به خصوص استفاده از تجربه ایران در زمینه مراقبت‌های بهداشتی اولیه بودند. این‌ها حاصل سال‌ها تجربه و زحمت است و قدر مسلم به سادگی در اختیار کشورهای دیگر قرار نمی‌گیرد و همانند گنجی است که می‌شود از ثانیه به ثانیه آن تجربه‌ها، برای کشورمان کسب درآمد کرد. فرصتی بی‌نظیر که اگر وزارت بهداشت در دوره جدید و با رویکرد بهداشتی خود به آن توجه کند، قطعا پایه‌های استوارتری را در حوزه بهداشت به زمین می‌کوبد.
با این حال، شصت و ششمین اجلاس وزرای بهداشت مدیترانه شرقی پنجشنبه به کار خود پایان داد و مُهر تایید دیگری بر اقدامات بهداشت و سلامت در ایران زده شد. یکی از اتفاقات جالب و حاشیه‌ای این اجلاس، ماجرای نجات جان مشاور عالی مدیرکل سازمان جهانی بهداشت بود که دچار حمله قلبی شده بود و توسط تکنسین‌های زحمت‌کش اورژانس ایران و سیستم ۲۴۷ نجات پیدا کرد. همه این‌ها مایه افتخار مردم ایران است و اصلا چرا به این داشته‌ها افتخار نکنیم؟ هرچند همه ما باید دنبال بهتر شدن و ایده‌آل‌ترین حالت باشیم و هستیم؛ اما باید قدر داشته‌های خودمان را بیشتر بدانیم و به این فکر کنیم که احمد المنظری رئیس دفتر منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت در اختتامیه این اجلاس، نماینده یکی از کشورها را که در کودکی به فلج اطفال مبتلا شده بود فراخواند و چند کلامی در این رابطه صحبت کرد و گفت: «نباید اجازه بدهیم کودکان دچار فلج اطفال شوند و باید نظام سلامت را تقویت کنیم تا این اتفاقات نیفتد. باید سخت تلاش کنیم تا جان انسان‌ها را نجات داده و کیفیت زندگی کودکان را بالاتر ببریم.» و این اتفاق سال‌هاست در کشور ما آغاز شده و به ریشه کنی فلج اطفال چند قدم بیشتر نمانده است.
*خبرنگار سلامت ایرنا