تهران- ایرنا- «بوریس جانسون» نخستوزیر بریتانیا ۲۵ مهر ۱۳۹۸ اعلام کرد که به چارچوب یک توافق جدید با اتحادیه اروپا دستیافتهاست؛ موضوعی مهم که میتواند گره ایجاد شده بر سر راه «برگزیت» را بگشاید.
خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا یا «برگزیت» از نگاه برخی تحلیلگران نمودی از رشد ملیگرایی بود که پروندهای قطور و پرچالش را برای لندن برجای گذاشت و به تغییر چند دولت انجامید. از جمله نخستین مراحل عملی این تحول سیاسی عظیم که خواسته حزب محافظهکار بود از سال ۲۰۱۶ آغاز شد و در نهایت در ماههای پایانی سال ۲۰۱۹ به نتیجه رسید.
برگزیت پس از برگزاری همهپرسی به عنوان هدف دولت بریتانیا تعیین و از سال ۲۰۱۷ فرایندهای اجرایی آن آغاز شد. نحوه خروج انگلستان از اتحادیه اروپا به ویژه تعیین مقررات تجاری، گمرکی و وضعیت مرزها از جمله مهمترین اختلافات بودند که دستیابی به یک توافق جامع میان لندن و بروکسل را سخت میکرد. مدیریت فرآیند خروج و دستیابی به این توافق موجب شد تا دو دولت «دیوید کامرون» و «ترزا می» در بریتانیا مجبور به کنارهگیری از نخست وزیری شوند و «بوریس جانسون» هم با چالشهای پرشماری روبهرو شد.
در نهایت بوریس جانسون با حربه مخالفت با توافق و خط مشی «ترزا می» نه تنها قادر شد به مقام نخست وزیری برسد بلکه پس از برگزاری یک انتخابات سراسری زودهنگام با کسب پیروزی کمسابقه در پارلمان، تصمیم خود در مورد نحوه خروج از اتحادیه اروپا را عملی سازد. وی پیش از کسب نخست وزیری وعده داد حتی اگر نتواند به توافق مناسبی با بروکسل دست پیدا کند، بدون توافق این خواسته را عملی میسازد.
گفته میشود براساس توافقی که جانسون آن را با مقامهای اتحادیه اروپا نهایی ساخت برای مسائلی همچون مبادله کالا، وضعیت مرزهای به ویژه در ایرلند شمالی، برای حقوق شهروندان دو طرف ترتیبات جدیدی اندیشیده شد. ضمن اینکه لندن باید همه هزینههای چند ده میلیارد پوندی جدایی را هم پرداخت کند.
بر اساس طرح جانسون که به تصویب رسید انگلیس از روز ۳۱ ژانویه ۲۰۲۰ (۱۱ بهمن ۹۸) از اتحادیه اروپا خارج شد. از فردای خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، یعنی از اول فوریه، دوره گذار شروع شد. در این دوره که تا ۲۱ دسامبر ۲۰۲۰ میتواند ادامه پیدا کند، انگلیس همچنان عضو بازار مشترک اتحادیه اروپا باقی خواهد ماند. قرار است در این فاصله معاهدات تجاری جدید میان انگلیس و اتحادیه اروپا امضا شود. از سوی دیگر این قانون هرگونه افزایش مدت دوره گذار فراتر از پایان سال ۲۰۲۰ را ممنوع کرده است.
بسیاری از احزاب بریتانیا به ویژه رهبران احزاب مخالف دولت جانسون، توافق جدید را رد کردند و آن را حتی بدتر از توافق «ترزا می» دانستند. مخالفان جانسون و برگزیت عواملی همچون کاهش رشد اقتصادی انگلیس، هزینههای برگزیت و کاهش اعتبار لندن در کنار مخالفتهای داخلی به ویژه در اسکاتلند را از جمله دلایل مخالفت خود بیان کردهاند. از طرف دیگر در پاییز سال گذشته صدها هزار نفر از مخالفان خروج انگلیس از اتحادیه اروپا هم زمان با برگزاری نشستهای فوقالعاده برگزیت در پارلمان در خیابانهای لندن دست به تظاهرات زدند.
در طرف مقابل اتحادیه اروپا نیز نسبت به اجرایی شدن برگزیت نگرانیهایی داشت. انگلستان یکی از سه قدرت برتر اقتصادی و سیاسی اتحادیه اروپا بود که از این ساختار خارج شد. این نگرانی در قاره سبز وجود دارد که خروج لندن، از وزن سیاسی اروپا در عرصه بین المللی بکاهد. علاوه بر این اندکی پس از نهاییشدن برگزیت زمزمههای جدایی از اتحادیه اروپا در اسپانیا و لهستان هم شنیده شد.
پس از بحران کرونا در اروپا و نوع واکنش بروکسل به آن، این خواسته در برخی کشورها به ویژه ایتالیا بسیار قویتر از قبل مطرح شده است.