«عبدالناصر همتی» امروز (یکشنبه) در چهارمین جلسه هیات نمایندگان اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزی ایران، افزود: در مدت یاد شده صادرکنندگان کشور ۴۵ میلیارد یورو ارز وارد کشور کردند، اما با توافقی که با کمیته بازگشت ارز صادراتی داشتیم مقرر شد گمرک ۲۰ درصد پایه‌های صادراتی را پایین‌تر محاسبه کند که در نتیجه صادرات یادشده به ۳۵ میلیارد یورو کاهش می‌یابد.
وی بیان داشت: با در نظر گرفتن ۲ میلیارد یورو دیگر که در حقیقت صادرات ریالی بود، می‌توان گفت ۷۱ درصد ارز صادراتی در مدت یاد شده به کشور بازگشته است.
رئیس کل بانک مرکزی گفت: امروز روند بازگشت ارز به کشور روان شده و حتی عرضه ارز از تقاضای آن پیشی گرفته است.
تقاضای ارز یک میلیارد دلار کمتر از عرضه
این مقام مسئول ادامه داد: میزان تقاضای ارز نزدیک به یک میلیارد دلار کمتر از عرضه آن است زیرا نرخی که صادرکنندگان برای ارز قرار داده‌اند، واردکنندگان حاضر به خرید نیستند و صادرکنندگان باید در نرخ خود تعدیل کنند.
وی در ادامه با تبریک به تولید کنندگان، صادر کنندگان و وارد کنندگان کالا و خدمات گفت: موفقیت امروز در حفظ نظام جمهوری اسلامی و ثبات کشور مدیون فعالیت شماست و هدفی که دشمنان و به ویژه آمریکا در نابودی جمهوری اسلامی با فروپاشی اقتصادی کشور داشتند محقق نشد.
همتی افزود: امروز در شرایط ثبات نسبی و آرامش بازار به سر می بریم و بانک مرکزی در حدی که توان و اختیار دارد به دنبال حل مشکلات است، هر چند در این زمینه محدودیت‌هایی داریم که در برخی موارد قادر به اعلام آنها نیستیم.
وی در خصوص سامانه نیما اطهار داشت: اصرار بانک مرکزی این است که صادرکنندگان هر طور راحت هستند ارز را به چرخه اقتصادی بازگردانند، نه اینکه حتما به بانک مرکزی داده یا از سامانه نیما وارد کشور کنند.
این مقام مسوول گفت: صادرکنندگان می توانند ارز صادراتی خود را به صورت نقدی به کشور وارد کرده یا صرف ثبت سفارش کالاها و ماشین آلات مورد نیاز خود کنند.
رییس کل بانک مرکزی در عین حال یادآور شد: برخی خواهان مهلت بیشتر برای بازگشت ارز به داخل کشور هستند، ما نیز در عوض می‌خواهیم به بانک مرکزی مهلت بدهید که بتوانیم ارز در اختیار واردکنندگان قرار بدهیم.
وی گفت: زمانی سالیانه ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار صادرات نفتی داشتیم و هر زمان که اراده می‌کردیم می‌توانستیم از آن برای انجام امور تخصیص بدهیم، اما امروز نمی توانیم.
همتی هشدار داد: شرایط آرام فعلی و مدیریت بازار ارز و پول نباید ما را به اشتباه بیندازد که توطئه دشمنان به پایان رسیده بلکه امروز تحریم‌ها به اوج خود رسیده و در همین نقطه اوج باقی مانده و دشمنان با تمام قوا در حال ادامه دادن آن هستند.
اختصاص ۲۰ میلیارد دلار برای کالاهای وارداتی
وی گفت: امروز بانک مرکزی کمتر به دنبال انجام عملیات و بیشتر به دنبال مدیریت به ویژه از طریق شبکه‌های غیر تحریمی است و یاد گرفته ایم تجارت بدون تحریم انجام دهیم.
این مسئول ادامه داد: در هفت ماه گذشته بیش از ۲۰ میلیارد دلار تأمین کالاهای وارداتی انجام دادیم، در حالی که صادرات نفت ایران به شدت افت کرده و این مهم یک پیروزی بزرگ در تنظیم اقتصاد کشور است.
وی بیان داشت: امروز رشد غیرنفتی کشور مثبت است که نشان‌دهنده خوب بودن سیاست های تعریف شده است و در تلاشیم از پتانسیل عظیم بخش خصوصی برای اداره کشور استفاده کنیم.
رئیس کل بانک مرکزی به سفر اخیر خود به کویت و دیدار با تنی چند از از روسای بانک های مرکزی کشورهای همسایه، حوزه خلیج فارس و مالزی اشاره کرد و گفت: همه آنان اعتراف کردند که به دنبال فرصتی برای از سرگیری کار با ایران هستند.
وی افزود: گشایش های خوبی در حال اتفاق افتادن است و کارهای خوبی با کشورهای منطقه انجام می شود و نشان می دهد که کشور از حالت بحران خارج شده است، اما نباید کار را رها کنیم، زیرا فشار دشمنان همچنان پابرجاست.
همتی گفت: در این شرایط برخی اصرار دارند که آنطور که ما می خواهیم عمل شود، ما سیاستگذار هستیم و مسئول سیاست های ارزی و نمی توانیم بر اساس منافع یک فرد یا گروه تصمیم بگیریم.
وی تاکید کرد که «من رئیس بانک مرکزی ۸۳ میلیون نفر ایرانی هستم، نه رئیس بانک مرکزی یک نفر صادرکننده» و هنوز هم برخی فشار می آورند که نرخ ارز را از آنچه هست بالاتر ببریم.
این مقام مسئول ادامه داد: اگر نرخ ارز را بالا ببریم، آنانی که درآمدهای ثابت دارند له می شوند و ما در مقابل این افراد وظیفه داریم.
وی گفت: «خیلی ها به ارز ۴۲۰۰ تومانی انتقاد داشتند، من نیز با آن موافق نبودم، اما سیاست دولت است و من رئیس کل بانک مرکزی هستم نه رئیس جمهوری.»
همتی به مطرح شدن استقلال بانک مرکزی از سوی برخی اشاره کرد و گفت: این حرف درست است، به استقلال کارشناسی بانک مرکزی معتقدم اما نه اینکه حرف فقط حرف بانک مرکزی باشد.
وی اظهار داشت: بانک مرکزی می‌تواند توصیه کارشناسانه داشته باشد، اما وقتی قانون چیز دیگری باشد نمی تواند خلاف قانون عمل کند.
تا کی می خواهید به این خودروسازی «فشل»ادامه دهید؟
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه با اشاره به مشکلات خودروسازان و قطعه سازان، گفت: «به شخصه قبول نداشتم که نقدینگی در اختیار قطع هسازان قرار گیرد، زیرا همچون سال های گذشته آن را هدر می‌دهند، بارها گفتند تا ۶ ماه دیگر وضعیت درست می‌شود، اما نشد.»
وی ادامه داد: پارسال برای اینکه حسن نیت خود را نشان دهم با چهار هزار میلیارد تومان نقدینگی ریالی و ۸۴۴ میلیون یورو نقدینگی ارزی برای قطعه سازان موافقت کردم و برای نقدینگی ارزی اعلام کردم که همانند ال. سی خارجی آن را در اختیار قرار خواهم داد، اما پس از یک سال ریالی بازگردانید، اما صنعتگران گفتند چرا باید ریسک بازپرداخت سال آینده را بپذیریم؟
همتی بیان داشت: این ارز را در اختیار کونلون بانک هم قرار دادیم، اما صنعتگران یک سال موضوع را کش دادند و ارز را دریافت نکردند، امروز نیز این ارز تمام شده است و خودروسازان می‌خواهند همه چیز به نفعشان باشد.
وی به طرح این پرسش پرداخت که صنعت خودروسازی کشور چه زمانی می‌خواهد اصلاح شود و تا کی می‌خواهید به این خودروسازی فشل ادامه بدهید و ما زیان آن را بپردازیم؟
این مقام مسئول همچنین در خصوص گزینه «بدون انتقال ارز» مدنظر صنعتگران گفت: «می‌گویند ما ارزهایی در خارج کشور داریم و اجازه بدهید آنها را به داخل بیاوریم، ما می‌گوییم حاضریم پنج درصد بالاتر از نرخ نیما این ارزها را از شما بخریم، اما می‌گویند نمی خواهیم منشا آن مشخص شود».
وی خطاب به این افراد تاکید کرد:«خواهش‌مان این است با خود، مردم و بانک مرکزی رو راست باشید».
همتی با اشاره به شرایط حساس کشور، افزود: می‌گویند همتی تقاضا را سرکوب کرده، این در حالی است که از ابتدای امسال تاکنون ۳۲ میلیارد دلار ثبت سفارش داشته‌ایم، اما اگر تقاضای سفته‌بازی و تقاضای خروج ارز از کشور را سرکوب کرده‌ایم کار خوبی بوده است.
وی اظهار داشت: ما به دنبال تنظیم عرضه و تقاضا هستیم و وقتی فروش نفت ۴۰ میلیارد دلار کم شده، مجبور هستیم تقاضا را محدود کنیم.
در نرخ ارز دخالت نمی کنیم
رئیس کل بانک مرکزی در ادامه گفت: از روز نخست هم گفتیم که در نرخ ارز دخالت نمی‌کنیم و بانک مرکزی برای بازار، نرخ تعیین نمی‌کند.
وی بیان داشت: صفی که امروز برای دریافت ارز کالاهای اساسی در بانک مرکزی هست، ۱۰ برابر صف سامانه نیما است و علت اینکه بازار تکان نمی‌خورد به دلیل برگشتن ورق در سامانه نیما است.
همتی افزود: معتقدیم امروز جنگ اقتصادی برای ایران در اوج خود است و بانک مرکزی نمی تواند اجازه دهد هر کالایی وارد کشور شود.
تاسف از اقتصاد بانک محور
وی گفت: امروز بسیاری واحدهای تولیدی و صنعتی به دلیل افزایش قیمت ها و بالا رفتن نرخ دستمزدها، خواهان دریافت نقدینگی و سرمایه در گردش بالاتری هستند، اما از طرفی به بانک مرکزی انتقاد می شود که مراقب رشد جریان نقدینگی باشد.
رئیس کل بانک مرکزی بیان داشت: بازار سرمایه نیز قادر به تامین ۱۰ درصد نقدینگی مورد نیاز نیست و از طرفی اقتصاد کشور بانک محور شده است و باید شیوه های جدیدی به کار بگیریم.
وی به طراحی طرح «گام»اشاره کرد و ادامه داد: در این طرح به بانک ها اجازه داده می شود تا به مشتریانی که می شناسند گواهی (همانند ال سی داخلی)بدهند که نوعی اعتبار است تا آن را در اختیار افراد و شرکت هایی که نهاده در اختیارشان می گذارند قرار بدهند تا از این طریق مشکل نقدینگی شان حل شود.
همتی خاطرنشان کرد: به زودی این طرح در شورای پول و اعتبار نهایی خواهد شد.
وی همچنین در پاسخ به بالا بودن نرخ های سود بانکی و تسهیلات، گفت:«یکی از آرزوهایم این است که نرخ سود بانکی در ایران همچون بسیاری دیگر از کشورها پایین باشد، اما با وجود نرخ تورم بالای ۳۵ درصدی امکانپذیر نیست».
این مسئول تاکید کرد: دلیل تورم نیز فقط بانک ها نیستند، بلکه متاثر از اصلاحات ساختاری، بودجه و غیره نیز هست.
وی با اشاره به حداقل شدن سرعت گردش پول در کشور، گفت:در مقابل ضریب فزاینده پولی به ۷.۲ درصد و حداکثر خود رسیده است.
همتی بیان داشت: هر چند شرایط اقتصادی کشور مناسب نیست، اما به معنای ناتوانی در حل مشکلات نیست.
وی به شهریور ماه پارسال و تصمیم برای قبول مسئولیت بانک مرکزی اشاره کرد که عده ای آن را تصمیمی احمقانه برمی شمردند، اما گفت: با سخنان رهبر معظم انقلاب که محکم جلو بروید»و همچنین حمایت های رئیس جمهوری، امروز همه به این نتیجه رسیده اند که باید از بانک مرکزی به عنوان محور سیاست های پولی و ارزی کشور حمایت کرد.
وی تاکید کرد: امروز ساختار اقتصادی کشور قابلیت اصلاح دارد، اما باید همه کمک کنیم تا دوباره به شرایط گذشته بازنگردد.