قلات روستایی است که به عنوان منطقه هدف گردشگری تعریف شده اما در یک ماه و نیم گذشته با مشکلاتی مواجه بوده که هنوز نیز تداوم دارد و باعث شده که این روستای پرتردد که در سال های گذشته در این فصل هفته‌ای هزاران گردشگر را به خود جذب می‌کرده رو به سکوت، خلوتی و تعطیلی پیش رود.
این روستا در ۴۸ کیلومتری غرب شیراز واقع شده و به دلیل بهره مندی از جاذبه‌های گردشگری طبیعی و بومی به ثبت ملی نیز رسیده است اما قلات این روزها حال و روز ناخوشی دارد.
شادی که ۴ ماه بیشتر به طول نینجامید
خبر ثبت ملی شدن قلات به عنوان اولین بافت روستایی - طبیعی فارس در حالی ۱۷ اردیبهشت امسال توسط مدیرکل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی این استان اعلام شد که کسی فکر آن را نمی‌کرد که چهار ماه بعد وضعیت قلات به حالت کنونی درآید.
مصیب امیری زمان اعلام این خبر گفته بود: ثبت ملی روستای قلات شیراز می تواند منجر به طرح آن به عنوان یکی از مقاصد جدید گردشگران داخلی و خارجی، مهاجرت معکوس اهالی و رونق اقتصادی مردم روستا شود.
حدود ۴ ماه بعد از انتشار خبر ثبت شدن قلات در فهرست میراث ملی خبری دیگر در اواسط شهریور ماه ۹۸ در فضای مجازی منتشر شد که حکایت از مسدود شدن ورودی بافت قدیمی روستای میراثی قلات داشت و تصویری همراه این خبر دست به دست بین کابران فضای مجازی می چرخید که انباشته شدن شن و ماسه در ورودی این روستا قدیمی را نشان می‌داد.
مشاهدات میدانی و پرس و جو خبرنگار ایرنا از اهالی محلی قلات در زمان انتشار این خبرها حاکی از آن بود که ورودی بافت قدیم روستای گردشگری قلات صبح جمعه ۱۵ شهریور ۹۸ مسدود و شامگاه شنبه ۱۶ شهریور امسال حوالی ساعت ۲۲ با حضور ماموران انتظامی نسبت به بازگشایی این محل اقدام شده است.
گویا بازگشایی ورودی روستای قلات پایانی بر حالت تعطیل این روستا نبود و به گفته اهالی، بعد از گذشت حدود ۴۵ روز از این ماجرا،قلات همچنان در سکوت و خلوتی بسر می برد و عملا این روستا ثبت ملی،تعطیل شده است.
بین ۵۰ تا ۶۰ رستوران و کافی شاپ در این روستا وجود دارد که قریب به اتفاق این واحدها با دستور دستگاه‌های مربوطه حدود یک ماه و نیم پیش پلمب شد و به گفته ساکنین و فعالین اقتصادی در حال حاضر تنها سه واحد از این تعداد مجددا بازگشایی شده است و مابقی همچنان در تعطیلی به سر می برند.
حیدر آسیابی دادستان عمومی و انقلاب شیراز هدف از این اقدام را جلوگیری از فعالیت باغ‌های غیرمجاز و تردد افراد به این اماکن اعلام کرد و گفت: طی سه ماه گذشته تعداد ۱۱۰ باغ، رستوران، کافی شاپ، باغ مجالس، سفره‌خانه سنتی و در شیراز تعطیل شده است.
دادستان شیراز همچنین گفت: این واحدهای صنفی به دلیل ایجاد مزاحمت، اعمال خلاف اخلاق و ارتکاب جرائم مشهود و با توجه به شکایت‌های مردمی و اهالی محل تا اطلاع ثانوی تعطیل شده و پرونده تخلفات آنها در دادسرای ناحیه دو شیراز رسیدگی می‌شود.
رئیس کل دادگستری استان فارس پیشتر هشدار داده بود که باغ شهرهایی که در آنها فساد و تخلفاتی انجام شود به جای پلمب مصادره خواهند شد و این موضوع از برنامه‌های اصلی و قطعی دادگستری استان فارس خواهد بود.
حجت الاسلام سیدکاظم موسوی اعلام کرد: موضوع فسادها موجب جریحه‌دار شدن احساسات عمومی شده و نارضایتی مؤمنان را به همراه داشته است.
رئیس کل دادگستری استان فارس با هشدار به صاحبان باغشهرها درسطح شهر شیراز و اطراف این کلانشهر گفت: با مذاکرات انجام شده با محاکم کیفری ۲ و محاکم تجدید نظر استان، این موضوع به صورت ویژه در شعب اختصاصی در دستور کار قرار دارد.
پای صحبت اهالی روستا که بنشینید آنها نیز اقدام‌های خلاف قانون واحدهای پلمب‌شده را زشت می‌دانند و بر رعایت قانون تاکید دارند،گلایه آنها امروز از این است که چرا این تخلف‌ها با وجود تردد ماموران ذیربط در حوزه نظارت ادامه داشته است و به یکباره برخوردها با این شدت صورت گرفته و دامنه آن به همه اهالی روستا و فعالین اقتصادی این منطقه رسیده است.
اهالی روستا می‌گویند چنانچه نظارت بر رعایت قانون به نیکی انجام شده بود، امروز مردم روستا تاوان سنگین بی‌قانونی عده‌ای را نمی‌پرداختند.
علیرضا ایزدی یکی از جوانان قلات است که در ماه های گذشته در یکی از رستوران های این روستا که اکنون تعطیل است مشغول کار بوده و اکنون به خیل بیکاران قلات پیوسته است؛او به ایرنا گفت: بیش از دو هزار کارگر و فروشنده در واحدهای صنفی قلات مشغول کار بودند که اکنون با تعطیلی این واحدها در ماه گذشته بیکار و خانه نشین شده اند.
ایزدی ادامه داد: با وجودی که حدود یک ماه و نیم از زمان شروع تعطیلی واحدهای صنفی قلات می‌گذرد اما همچنان این روستا در تعطیلی به سر می برد و مشخص نیست چه زمانی این وضعیت خاتمه خواهد یافت.
علی نوبخت یکی دیگر از اهالی قلات است که زمین مقابل منزل خود را به پارکینگی برای خودروهای گردشگران تبدیل کرده بود و از این راه روزگار می گذراند.
نوبخت به خبرنگار ایرنا گفت: بستن ورودی قلات با تپه های شنی ضربه سنگینی به حیثیت گردشگری قلات و حتی استان فارس وارد کرد.
او ادامه داد: با وجودی که حدود یک ماه و نیم از زمان بسته شدن ورودی قلات می گذرد و این روستا بازگشایی شده اما همچنان گردشگر چندانی به قلات نمی آید و در طول روز بطور میانگین تعداد خودروهایی که با قلات می آیند و از پارکینگ شخصی من استفاده می کنند به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسد.
او که به قول خودش در پی این ماجرا از نان خوردن افتاده،گفت: تنها راه امرار معاش من و خانواده ام که شش نفره است از درآمد همین پارکینگ تامین می شد که در یک ماه و نیم گذشته در تامین هزینه‌های خود و خانواده ام مانده ام.
صدها نفر دیگر مانند علیرضا ایزدی و علی نوبخت در قلات زندگی می کنند که اکنون به این وضعیت دچار شده اند و راه امرار معاش خود و خانواده شان قطع شده است.
روز روستا و عشایر و گره همچنان بسته
وضعیت روستای قلات از نیمه شهریور ۹۸ به این روال در حال گذار بود تا اینکه نیمه مهرماه ۹۸ بعد از هفته‌ها سکوت رویدادی در این روستا به وقوع پیوست که بعضی آن را اقدام هوشمندانه استاندار فارس برای حل مشکلات قلات تصور کردند.
در ۱۵ مهرماه ۹۸ قلات برای برگزاری مراسم همایش روز ملی روستا و عشایر که با حضور معاون اول رئیس جمهوری به صورت ویدئو کنفرانس بود، انتخاب شد.
در این آیین که با حضور استاندار فارس برگزار شد ۲۲۸ پروژه عمرانی در مناطق روستایی و عشایری این استان با اعتباری بالغ بر ۵۷۰ میلیارد ریال به بهره برداری رسید.
نکته با اهمیت این رویداد برای روستای ثبت ملی شده قلات این بود که بعد از گذشت یکماه از مسدودسازی ورودی این روستا با تلی از شن،قلات بعنوان محل برگزاری این آیین انتخاب شد.
خبرنگار ایرنا در روزهای اخیر با استاندار فارس تماس برقرار کرد و دلیل انتخاب قلات بعنوان محل برگزاری همایش روز ملی روستا سال ۹۸ را جویا شد که وی پاسخ به این سوال را به زمانی مشخص موکول کرد اما معاون هماهنگی و مدیریت امور زائرین استانداری فارس این انتخاب را اقدامی هوشندانه از سوی استاندار عنوان کرد.
قلات ظرفیت ممتاز گردشگری روستایی فارس است
ظفر افشون معاون هماهنگی و مدیریت امور زائرین استانداری فارس در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: قلات روستایی است که در میان روستاهای استان فارس از استعداد گردشگری بسیار ممتازی برخوردار است؛ نزدیکی این روستا به مرکز استان و همچنین آثار غنی طبیعی و تاریخی که در این روستا قرار دارد همه از جمله ظرفیت های ممتاز قلات برای توسعه گردشگری فارس محسوب می شود.
وی اضافه کرد: وجود این جاذبه های تاریخی،طبیعی و فرهنگی در قلات باعث شده که این روستا بعنوان روستایی نمونه گردشگری نیز انتخاب شود.
افشون اظهار داشت: تلاش داریم که محدودیت‌هایی که اخیرا در قلات اعمال شده با رعایت قانون و مقررات برداشته شود و زمینه بهره وری از این روستای ثبت ملی شده به مراتب بیشتر از گذشته فراهم شود.
گردشگری نسخه برون رفت از مشکلات کنونی
معاون هماهنگی و مدیریت امور زائرین استانداری فارس گفت: به ازای ورود هر گردشگر خارجی می توان ۱۲ فرصت شغلی ایجاد کرد و در شرایطی که دنیا کشور ما را تحریم کرده و ما در بخش رونق اقتصادی با توجه به کهنگی تکنولوژی نمی توانیم به ظرفیت های ایده‌آل در واحدهای تولیدی دست یابیم و به همین دلیل باید از توان حوزه گردشگری استفاده کنیم و این بخش برجسته شود و بیشتر به توسعه گردشگری بپردازیم.
وی با بیان اینکه در بخش صنعت برای ایجاد یک شغل باید هزینه قابل توجه ای صورت پذیرد،گفت: هزینه مورد نیاز برای ایجاد یک شغل در حوزه صنعت گاه به ۵۰۰ میلیون تومان هم می رسد اما برای ایجاد کسب و کار و شغل در بخش گردشگری به چنین سرمایه هایی نیاز نیست و با کمتر از یک دهم سرمایه گذاری در حوزه صنعت نیز می توان در حوزه گردشگری شغل ایجاد کرد.
افشون ادامه داد: استان پهناور فارس ظرفیت متنوعی در حوزه گردشگری دارد و ۳۰ درصد آثار ثبت ملی تاریخی و باستانی ایران در فارس قرار گرفته و از طرفی دیگر نیز این استان در سطح کشور مقام اول در دارا بودن اماکن متبرکه را به خود اختصاص داده که این ظرفیت ها زمینه بسیار مناسبی برای توسعه و رونق صنعت گردشگری در فارس ایجاد کرده که باید به نحو احسن از آن استفاده کرد.
معاون هماهنگی و مدیریت امور زائرین استانداری فارس عنوان کرد: گردشگری می تواند ما را از این شرایط که در حال حاضر وضعیت رضایت بخشی نیست نجات دهد.
عضو هیات موسس و مدیرعامل شرکت تعاونی توسعه عمران روستایی قلات در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: این شرکت به دنبالزمینه سازی مناسب برای شکوفایی قلات در حوزه گردشگری و اقتصادی است.
نادر کاظمی با بیان اینکه ۳۰۰ خانوار روستایی قلات و فعالین موثر اقتصادی این منطقه در این شرکت تعاونی عضویت دارند،افزود: رونق اقتصادی سالم قلات با اتکا به توان داخلی از جمله اهداف شکل گیری این شرکت تعاونی است.
وی توسعه کشت ارگانیک و عرضه محصولات ارگانیک را از جمله دیگر اهداف این شرکت تعاونی دانست و اظهار داشت: زیرساخت مورد نیاز گردشگری و تامین امنیت اهالی از جمله تعبیه ورودی قلات،ساخت سرویس بهداشتی ،سکوسازی ها و تعیین مسیر گردشگری قلات برای جلوگیری از آسیب رسیدن به باغ های اهالی از جمله اقدامات دیگر این شرکت بوده است.
اداره قلات را به تشکل‌های مردمی واگذار کنید
وی عنوان کرد: این انتظار وجود دارد که اداره کردن و برنامه ریزی و ایجاد زیرساخت مورد نیاز قلات به اهالی این منطقه و تعاونی روستایی این محل واگذار شود که اگر این امر محقق شود، شرکت تعاونی توسعه عمران روستایی قلات آمادگی دارد بر فعالیت واحدهای صنفی مانند کافی شاپ و رستوران های این منطقه نیز نظارت و از بروز ناهنجاری هایی که در گذشته وجود داشته جلوگیری کند.
مدیرعامل شرکت تعاونی توسعه عمران روستایی قلات افزود: می توان این شرکت تعاونی را که تشکلی مردم نهاد است حلقه ای واسط میان مسئولان و مردم قلمداد کرد و با واسطه آن این تعاونی نیز واحدهای صنفی قلات را ساماندهی کند و همچنین این تشکل در مسیر اخذ مجوزهای لازم کار تسهیل‌گری را انجام دهد.
مردم به نگرانی ها و ناهنجاری های قلات پایان می دهند
کاظمی وضعیت کنونی قلات را تعطیل شده توصیف کرد و گفت:مردم،اهالی و فعالین اقتصادی قلات آمادگی دارند بر فعالیتها نظارت و با قوه قضاییه همکاری کنند و لازم است که اکنون قوه قضائیه و همه دستگاه های متولی با همکاری و تعامل، قلات را از این وضعیتی که دچار آن شده رهایی بخشند.
کاظمی اظهار داشت: این آمادگی در بین اهالی محلی قلات وجود دارد که خودشان در قالب فعالیت در تشکل مردم نهاد و شرکت تعاونی توسعه عمران روستایی قلات بر رعایت شئونات اسلامی در کافی شاپ ها و سایر اماکن گردشگری این محل نظارت کنند.
وی عنوان کرد: در حال حاضر بین ۵۰ تا ۵۵ کافی شاپ در قلات وجود دارد که همه پلمب شده و تنها حدود ۳ واحد کافی شاپ در هفته های اخیر موفق به اخذ مجوزهای لازم و بازگشایی شده است.
تناقضات بین دستگاهی
عضو هیات موسس و مدیرعامل شرکت تعاونی توسعه عمران روستایی قلات افزود: در بروکراسی اداری پیش روی واحدهای صنفی فعال در قلات تناقضاتی وجود دارد که باید حل شود به نحوی که واحدهای مرتبط با مواد خوراکی و آشامیدنی باید به لحاظ بهداشتی از نظر سازه استانداردهایی را مانند سرامیک ،مساحت و ... دارا باشند در صورتی که مالکین و مستاجرین اکثر واحدهای صنفی موجود در بافت تاریخی قلات به دلیل ثبت ملی این روستا اجازه هیچ گونه ساخت و ساز و تغییر در نوع سازه حجره و مغازه های خود را از نظر میراث فرهنگی ندارند.
وی اضافه کرد: بین استانداردهای بهداشتی و اصول میراث فرهنگی در روستای ثبت ملی شده قلات تناقضاتی نیز وجود دارد که باید به گونه ای حل شود تا فعالین از سردرگمی رهایی یابند.
ورود خودرو به قلات در آینده ممنوع
وی ادامه داد: ورود خودروها به بافت تاریخی قلات مشکلاتی را به لحاظ زیست محیطی برای این محیط طبیعی در پی دارد و همچنین خساراتی نیز به میراث فرهنگی ثبت ملی شده این روستا وارد می کند.
عضو هیات موسس و مدیرعامل شرکت تعاونی توسعه عمران روستایی قلات عنوان کرد: یکی از اهداف تشکل های مردمی و شرکت تعاونی توسعه این روستا این است که در آینده خودرو به بافت تاریخی قلات وارد نشود و مردم با چهارپایان و خودروهای هیربیدی در سطح روستا جابه جا شوند که هم اشتغالزایی مناسبی صورت گیرد و همچنین آلودگی های زیست محیطی در این محل نیز کاهش یابد.
وی اظهار داشت: اهالی این روستا مایل هستند که برای جذب گردشگر سالم به این روستا تلاش کنند و امنیت شغلی فعالین نیز تامین و عرصه برای عده ای معدود متخلف و هنجار شکن نیز تنگ شود که این هدف با واگذاری امور به مردم و اهالی محلی محقق خواهد شد.
گزارش از محمدامین افشارپور