صدرا در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ بار عظیمی از اشتغال نیروهای فعال استان بوشهر و حتی استان‌های همجوار را بر عهده داشت، طوریکه در این مدت بیش از هفت هزار نفر بطور مستقیم در این شرکت مشغول به کار و فعالیت بودند و در ایجاد بیش از ۲۰ هزار فرصت شغلی غیرمستقیم نیز نقش موثر داشت اما از اواخر دهه ۸۰ بسته به سفارش‌های کاری که درزمینه ساخت کشتی، سکو و دیگر تاسیسات دریایی به آن محول می‌شود در زمینه اشتغال‌زایی با فراز و فرودهایی روبرو شده‌است که در این ارتباط واگذاری ساخت سکوهای فازهای طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی به این شرکت در این نوسان‌ها نقش داشته است.
۸۰ درصد از ظرفیت کشتی‌سازی صدرا در استان بوشهر واقع شده که این بخش شامل جزیره صدرا، کارخانه کشتی سازی بوشهر و شرکت فناوری آب‌های عمیق است، اکنون بیش از ۲ هزار نفر در این شرکت اشتغال دارند که حدود ۳۰ درصد ظرفیت واقعی این غول صنایع دریایی است و به گفته مسئولان صدرا در صورت برطرف شدن موانع و سپردن سفارش‌های ساخت و تعمیر کشتی، سکوها، اسکله‌ها و دیگر تاسیسات و پروژه‌های دریایی این شرکت به روزهای اوج خود که ایجاد اشتغال برای بیش از هفت هزار نفر بطور مستقیم و تولید و درآمدزایی و رسیدن به اقتصاد مقاومتی و خودکفایی است دست مییابد.
مسئولان صدرا نبود سفارش کار و پروژه کافی، رسوب هشت ساله ۱۳۰ کانتینر کالای متعلق به این شرکت در گمرک، بسته شدن چندساله حساب‌های این شرکت به دلیل مشکلات مالیاتی و بیمه‌ای، عملیاتی نشدن مصوبه منطقه ویژه بودن جزیره صدرا، مشخص نبودن وضعیت مالیکیت اراضی این شرکت و پایین بودن ارزش سهام آن در بورس از جمله مشکلاتی عنوان می‌کنند که برطرف کردن آنها می‌تواند این شرکت را در زمینه بهره‌گیری از ظرفیت‌هایش به اوج برساند.
وزیر صنعت معدن و تجارت در سفری که هفته گذشته به استان بوشهر داشت در بازدید از شرکت صدرا و نشست با مسئولان این شرکت و استان بوشهر در زمینه پیگیری برای حل مشکلات این شرکت و رونق ظرفیت‌های اشتغال و تولید صدرا در بوشهر قول مساعد داد.
تاریخچه و توانمندی‌های صدرا
شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) با هدف ساخت و تعمیر کشتی در سال ۱۳۴۷ در بوشهر با تعمیر و ساخت انواع شناورهای دریایی فعالیت خود را آغاز کرد و در سال‌های پس از انقلاب بنابر نیاز روزافزون و تقاضای حاکم در بازار خلیج فارس و دریای خزر فعالیت خود را در صنایع فراساحل گسترش داد و این شرکت درحال حاضر مجهز به جامع ترین و کامل ترین امکانات برای طراحی، مهندسی، ساخت، حمل و نصب انواع سازه‌ها و شناورها است.
این مجموعه دارای کارخانه‌ها و تجهیزات دریایی در بوشهر و مازندران است که خدمات لازم و وسیعی را در خلیج فارس و دریای خزر انجام می‌دهند و شرکت صدرا با تلاش مستمر برای ارتقای سطح تکنولوژی با رعایت استانداردهای بین‌المللی، در سال ۱۳۷۶ موفق به اخذ گواهینامه ایزو ۹۰۰۱ در زمینه‌های طراحی، ساخت و نصب تاسیسات فرا ساحلی نفت و گاز، کشتی سازی، ساخت پایانه‌های نفتی، بندرگاه‌ها، حفاظت ساحلی و پل شد و متعاقب آن گواهینامه‌های بین‌المللی ISO ۹۰۰۱: ۲۰۰۸ ،ISO ۱۴۰۰۱: ۲۰۰۴ و OHSAS ۱۸۰۰۱: ۲۰۰۷ را گرفت.
واحدهای مهندسی صدرا مستقر در دفتر مرکزی، کارخانه های بوشهر و کارخانه دریای خزر برای ارایه خدمات مهندسی در زمینه طراحی پایه، مقدماتی و تفصیلی و خدمات مهندسی ساخت برای انواع کشتی‌ها، تاسیسات فراساحلی نفت و گاز، بندرسازی و پروژه‌های زیربنایی سازماندهی شده‌اند و به سیستم‌های مدرن سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مجهز است.
مجموع نیروی انسانی مجرب و توانمند شرکت از کارکنان دفتر مرکزی تهران، کارخانه های بوشهر، کارخانه دریای خزر و کارگاه های موقت تشکیل شده‌است که شامل گروه‌های مختلف مدیریت، مهندسی، کیفیت، اجرایی، مالی، اداری و غیره هستند.
بخش فراساحل صدرا عهده‌دار مدیریت و اجرای طرح های صنایع نفت، گاز و پتروشیمی از جمله ساخت و نصب سکوهای ثابت دریایی استخراج و فرآورش نفت و گاز، نصب خطوط لوله، کابل زیردریایی، احداث تاسیسات فرآورشی و پالایشگاهی و خطوط لوله نفت و گاز و تاسیسات پتروشیمی، حوزه خشکی و زیربنایی این شرکت نیز تجربه، تخصص و تجهیزات بسیار مناسبی برای ساخت و اجرای طرح های مختلف ساختمانی و زیربنایی از جمله اسکله و بندرسازی، کارگاه‌های ساخت شناور و صنایع وابسته، پایانه‌های نفتی، پل‌های فولادی و بتنی، مجتمع‌های صنعتی، بازیابی زمین از دریا و لایروبی، احداث آبگیر برای پالایشگاه‌های گاز و پتروشیمی و نیروگاه‌ها، انواع سازه‌های بتنی در دریا و زیر بستر دریا است.
در بخش کشتی سازی نیز شرکت صدرا در زمینه ساخت سکوهای متحرک حفاری دریایی و ساخت و تعمیر انواع شناورها از جمله کشتی‌های نفتکش، حمل کالا و ماهیگیری، یدک کش، لندینگ کرافت درکارخانه‌های کشتی سازی بوشهر، کشتی سازی جزیره صنعتی بوشهر و کارخانه دریای خزر فعالیت دارد و رشد تقاضای جهانی برای ساخت کشتی در سال‌های اخیر زمینه ورود صدرا به بازار جهانی را نیز فراهم ساخته است.
صدرا باتوجه به توانمندی مهندسی و دارا بودن کارخانه‌های مجهز در شمال و جنوب، همراه با نیروی انسانی متخصص و انواع تجهیزات بارگیری، حمل و نصب، مزیت‌های رقابتی خود را در این زمینه ارتقا داده است.
کارخانه‌های صدرا در بوشهر
شرکت صدرا طرح توسعه کشتی سازی خود را در قالب ایجاد یک کارخانه جدید به منظور افزایش قابلیت‌ها و ظرفیت ساخت شناور، در جزیره صنعتی صدرا در بوشهر اجرا کرده که شامل حوض خشک با ابعاد ۱۲ × ۵۰ ×۳۰۰ متر و با ظرفیت ساخت کشتی های تا ۱۵۰ هزار تن و کارگاه‌هایی مجهز و مدرن مربوط به آن است.
از جمله پروژه هایی که در این کارخانه انجام شده است می‌توان به ساخت بخشی از شناور بارج FLB – ۱۲۴ برای حمل و نصب سکوهای دریایی و شناور لوله‌گذاری در دریاPLB –۱۳۲ و ساخت ۴ فروند نفتکش ۱۱۳۰۰۰ تنی افراماکس به سفارش کشور ونزوئلا در این کارخانه اشاره کرد.
این کارخانه با بیش از ۴۷۰.۲۴۰ متر مربع وسعت که امکان گسترش آن نیز وجود دارد، در جزیره‌ای واقع شده که با دیگر کارخانه سکوسازی در خشکی کمتر از ۵۰۰ متر فاصله دارد و دارای دیوار ساحلی (اسکله) به طول ۱۳۰ متر با عمق آب در مد ۷ متر است که از طریق جاده و پل به خشکی متصل شده است.
کارخانه فراساحل جزیره صدرا در شهرستان بوشهر قرار دارد، این یارد با ۱.۱۱۷.۲۰۰ متر مربع مساحت دارای یک دیواره ساحلی (اسکله) به طول ۳۰۰ متر با عمق آب ۷ متر و ۳ اسکله بارگیری به روش لغزشی (Skidding ) که حداکثر وزن قابل قبول برای عرشه ها (تاپ سایدها) ۱۰.۰۰۰ تن و برای زیر سازه‌ها (جکت‌ها) ۵.۰۰۰ تن است.
کارخانه کشتی سازی بوشهر با مساحت در حدود ۱۶۶.۰۰۰ متر مربع با دیوار ساحلی به طول بیش از ۲۵۰ متر و حداقل عمق آب ۵.۴ متر می باشد که قابلیت به آب اندازی و بالا آوردن انواع شناورهای فلزی با حداکثر ظرفیت ۶۰۰ تن به وسیله سینکرولیفت ( Syncrolift ) و با ظرفیت پارکینگ ۱۵ شناور است.
کارخانه سکوساز بوشهر در نزدیکی کارخانه کشتی سازی و جزیره صدرا به مساحت بیش از ۴۰۰ هزار متر مربع با ۲۰۰ متر دیوار ساحلی و عمق آب ۶ متر و همچنین کارگاه‌های مدرن مجهز به سیستم بارگیری سکوها شامل ۶ خط ریل هر کدام به طول ۱۵۰ متر به ظرفیت ۱۲۰۰ تن و سیستم لغزشی ( Skidding ) بارگیری به ظرفیت ۳۵۰۰ تن است.
صدرا جایگزین شرکت های خارجی در ارایه خدمات به پارس جنوبی
مدیرعامل شرکت صنایع دریایی ایران گفت: طراحی، ساخت، نصب و راه‌اندازی پروژه‌های نفت، گاز و پتروشیمی، انواع کشتی‌ها (کشتی‌های کوچک تا افراماکس ۱۱۳ هزارتنی)، طراحی و اجرای پروژه‌های ابنیه و زیرساختی مانند ساخت پتروشیمی تبریز از جمله فعالیت‌های شرکت صدرا در چند سال اخیر است.
محسن صمدی افزود: خدمات ویژه دریایی نیز ظرفیتی است که صدرا در چند سال اخیر به آن توجه کرده و در این زمینه جایگزین شرکت‌های خارجی در بحث ارائه خدمات به پارس جنوبی در بحث انتقال، بارگیری و نصب سکوهای دریایی شد که با سازماندهی این مهم در مجموعه این شرکت اشغال ۹۵۰ نفر را در پی داشته است.
وی ادامه داد: جزیره صدرا شامل ۳۰۰ هکتار زمین با عرصه و ساحل در اختیار است که حوضچه خشک موجود در این مجموعه به طول ۲۰۰ متر و عرض ۵۰ ظرفیتی ایجاد کرده تا پس از انتقال کشتی‌های در دست ساخت آمادگی برای داک کردن سالانه ۳۰ فروند کشتی‌های سنگین نفتکش ایجاد شود که ارزش افزوده هر فروند بالغ بر پنج میلیون دلار و در مجموع ظرفیت اشتغال ۵۰۰ نفر را فراهم خواهد کرد.
وی یادآور شد: علاوه بر جرثقیل دروازه‌ای یکهزار تنی و پنج هزار شناور بالغ بر ۱۰۰ دستگاه جرثقیل ۱۵۰ تا ۶۰۰ تنی از جمله ظرفیت‌های شرکت صدرا محسوب می‌شود.
صمدی ادامه داد: حجم سرمایه‌گذاری انجام شده در سه مجموعه شرکت صدرا در بوشهر بیش از ۳۰ هزار میلیارد ریال در حوزه زیرساخت‌ها و تجهیزات است.
صدرا بیش از ۱۰ میلیارد دلار پروژه را به سرانجام رسانده است
وی بیان کرد: این شرکت در بوشهر تاکنون بیش از ۱۰ میلیارد دلار کار موفق را در دریا و خشکی به سرانجام رسانده است که کشتی افراماکس با ساخت ۱۰۰ درصد و بهترین کلاس استاندارد در مدت پنج سال در سال ۹۷ تحویل کشور ونزوئلا شد.
وی افزود: ساخت دومین کشتی افراماکس کشور ونزوئلا نیز ۷۰ درصد پیشرفت دارد و کشتی‌های سوم و چهارم سفارش شده این کشور نیز در صورت دریافت منابع مالی ساخته خواهد شد.
صمدی بیان کرد: از ۱۰ سکوی پارس جنوبی در صدرا نیز هفت سکو ساخته و نصب شده و گاز نیز به آن تزریق شده است که ظرفیت تولید هر کدام از سکوها ۵۰۰ میلیون فوت مترمکعب است و سه سکوی دیگر نیز برنامه‌ریزی شده که تا پایان آذرماه امسال تحویل شود.
مشکلات صدرا و راه حل‌ها
مدیرعامل شرکت صنایع دریایی ایران اظهارداشت: پیش‌بینی شده با تکمیل و تحویل سه سکوی باقی مانده پارس جنوبی در صدرا وضعیت اشتغال در این شرکت به حداقل برسد که برای جلوگیری از کاهش اشتغال موجود و افزایش این ظرفیت واگذاری سفارش‌های جدید لازم است.
صمدی تاکید کرد: در این ارتباط انتظار است با رایزنی‌های لازم پروژه‌های میدان نفتی رشادت و فاز ۱۱ طرح توسعه میدان گازی پارس جنوبی که برآورد ارزی آن ۱۰ میلیارد دلار است به صدرا واگذار شود تا اشتغال موجود حفظ شود.
وی گفت: در بخش کشتی سازی نیز کشتی دوم ونزوئلا که تکمیل و تحویل شود دیگر کاری در این حوزه وجود ندارد و رایزنی مختلفی با شرکت ملی نفتکش برای گرفتن سفارش کار جدید انجام شده‌است که امیدواریم با حمایت مسئولان و وزیران صنعت، معدن و تجارت و نفت به نتیجه برسد.
صمدی افزود: تبدیل جزیره صدرا به منطقه ویژه اقتصادی یکی از درخواستهای اصلی این شرکت است زیرا این مجموعه کالاهای وارداتی خود را با زحمت و سختی فراوان تامین میکند.
مدیرعامل شرکت صنعتی دریایی ایران بیان کرد: اکنون حدود هشت سال است که ۱۳۰ کانتینر کالای مورد نیاز صدرا در گمرک بوشهر دپو شده است که امیدواریم این مشکل نیز برطرف شود.
وی یادآور شد: در ارتباط با مشکل مالیاتی و بیمه‌ای چند سال است که حساب صدرا را بسته‌اند که در این ارتباط حوزه مدیریتی استان بوشهر دخیل نبوده‌است.
صمدی ادامه داد: واگذاری سند مالکیت جزیره صدرا با وجود بیش از ۲ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری انجام شده در آن موضوع حائز اهمیتی است که این مهم نیز هنوز تعیین وضعیت نشده‌است.
وی بیان کرد: ۳۰ هزار نفر از بخش خصوصی سهامدار صدرا هستند ولی ۷۰ درصد مالکیت متعلق به قرارگاه خاتم و سپاه است.
استقرار گمرک در صدرا پیگیری می‌شود
ناظرگمرکات استان و مدیرکل گمرک بوشهر گفت: براساس مصوبه دولت جزیره صدرا جزو منطقه ویژه اقتصادی است ولی این تصویب تاکنون عملیاتی نشده در این ارتباط برای استقرار گمرک باید پس از ارائه درخواست توسط سازمان مربوطه ساز و کار لازم ایجاد شود.
بهروز قره‌بیگی افزود: این مهم اکنون در بوشهر و عسلویه اجرایی شده و با این روند کالاهایی که وارد مناطق ویژه بوشهر و عسلویه می‌شود دیگر نیاز به طی کردن فرایند ترخیص کالایی در سایر گمرکها را ندارد.
وی ادامه داد: ۱۳۵ فقره پروانه ورود موقت مربوط به شرکت صدرا بوده که بنابر مشکلاتی که وجود داشته از این شمار ۹۴ مورد تسویه نشده‌است.
ناظر گمرکات و مدیرکل گمرک بوشهر یادآور شد: تضمین پروانه‌های ورود موقت با تضمین بیمه معلم بود که با توجه به اینکه صدرا با بیمه نیز به مشکلاتی مواجه شد در سنوات گذشته با این بیمه قطع همکاری شد و کار به بیمه ذیحسابی سپرده شد.
قره‌بیگی در ارتباط با کالاهای توقیفی شرکت صدرا در بوشهر گفت: برای ترخیص کالاهای متعلق به صدار در این گمرک در ماه‌های اخیر مراجعه‌ای انجام نشده چنانچه موردی بوده مربوط به گذشته است که باید در زمان مدیر کنونی رایزنی لازم در این ارتباط صورت گیرد.
اهتمام جدی مسئولان بوشهری برای حل مشکلات صدرا
استاندار بوشهر گفت: شرکت صنایع دریایی ایران به عنوان یک ظرفیت قابل توجه در حوزه‌های تولید و اشتغال مورد حمایت جدی مسئولان این استان است.
عبدالکریم گراوند افزود: در این ارتباط باید کارگروهی متشکل از دستگاه‌های ذیربط از جمله تامین اجتماعی و امور مالیاتی استان بوشهر برای گره‌گشایی از مشکلات شرکت صدرا تشکیل شود.
وی بیان کرد: در شرایطی که ایجاد اشتغال به عنوان یک اولویت مهم در دستور کار دولت قرار دارد باید از همه ظرفیت‌های ممکن برای فعال نگه‌داشتن شرکت صدرا با بیش از ۲ هزار فرصت شغلی استفاده کرد.
گراوند ادامه داد: برخی از اموال این شرکت نیز به علت پرداخت نکردن بدهی توقیف شده که باید هر چه زودتر شرایط رفع توقیف آنها اجرایی شود.
وی ادامه داد: در جریان سفر وزیر صنعت، معدن و تجارت در این حوزه تعهدات و فرصت‌هایی برای این شرکت ایجاد شده که باید تا حصول نتیجه دلخواه پیگیری لازم انجام شود.
گراوند افزود: در زمینه صدور سند مالکیت نیز معاون عمرانی استاندار بوشهر با دستگاه‌های ذیربط تعیین تکلیف کند زیرا با تحقق این موضوع درخواست مسئولان شرکت صدرا برای تبدیل شدن این محدوده به منطقه ویژه فراهم می‌شود.
وعده‌های وزیر صنعت، معدن و تجارت برای حل مشکلات صدرا
وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: درمورد تبدیل جزیره صدار به منطقه ویژه اقتصادی و صدور سند مالکیت این مهم پیگیری می‌شود.
رضا رحمانی افزود: در مورد کالاهای گمرکی مانده هشت ساله کالا در گمرک پذیرفتنی نیست و چنانچه اکنون کالایی در گمرک مانده ۲ دلیل دارد یکی آنکه بخشی از کالاها اساسی است که بسته به نیاز کشور زیاد وارد شده و بخشی کالاها نیز منع قانونی داشته است که هیچ حمایتی نمی‌شود.
وی اضافه کرد: با این وجود ماندن برخی کالاهای تجهیزاتی که مربوط به تولید است هیچ توجیهی ندارد و باید گمرک چنین کالاهایی را تعیین تکلیف و سریع ترخیص کند زیرا اعتماد لازم به مجموعه صدرا وجود دارد.
رحمانی تاکید کرد: همان طور که در ترخیص کالاهای مورد نیاز ۱۰ سکوی پارس جنوبی در صدرا کار ترخیص ۲۵۰ میلیون دلار تسهیل شد این رویه باید برای سایر کالاهای موردنیاز این شرکت نیز فراهم شود.
وزیر صنعت، معدن و تجارت اظهارداشت: شرکت صدرا از سال ۸۸ که به قرارگاه خاتم واگذار شده بود به عنوان یک شرکت زیان ده ارزش سهام آن در بورس از چهار هزارتومان به زیر ۱۰۰ تومان رسید که در این چند سال با رشد مجدد از زیر ۱۰۰ به ۲ هزار تومان افزایش پیدا کرد.
رحمانی گفت: پیش بینی می‌شود تا ۳۰ آذرماه شرکت صدرا از ذیل ماده ۱۴۱ خارج و تجدید ارزیابی شود که با تحقق این مهم علاوه بر افزایش ارزش سهام مشکل این شرکت با برخی از دستگاه‌ها نیز برطرف می‌شود.
وی ادامه داد: در ارتباط با سفارش کار جدید برای صدرا نیز این مهم باتوجه به ظرفیت موجود در صدرا پیگیری خواهد شد و متقاضیان از سازندگان کشتی کیفیت و قیمت مناسب می‌خواهند که زمان ساخت و خدمات پس از فروش نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
افزود: همچنین در این ارتباط نیازمند کاهش مدت‌زمان کشتی سازی هستیم که لازمه تحقق این مهم الگوگیری از روند سفارش به کشورهای خارجی و سفارش همراه با پیش‌پرداخت به واحدهای سازنده‌است.
توسعه صنایع دریایی در اولویت وزارت صمت است
وزیر صنعت، معدن و تجارت تاکید کرد: در سال جاری به عنوان سال رونق تولید، توسعه صنایع دریایی از برنامه‌های مهم و راهبردی این وزارتخانه محسوب می‌شود.
رحمانی افزود: در صنایع مختلف بویژه دریایی ظرفیت‌های بسیار خوبی داریم که باید حداکثر این ظرفیت‌ها برای تولید فعال شوند.
وی بیان کرد: هم اکنون در زمینه ساخت کشتی در انواع کلاس‌ها به تکنولوژی روز دسترسی پیدا کرده‌ایم و مهم این است که نیاز همه ارگان‌ها، نهادها و مردم در انواع کلاس‌ها بویژه کشتی‌های خدمات رسان به واحدهای تولیدی داخلی سفارش داده شود.
رحمانی ادامه داد: ظرفیت کشتی‌سازی داخلی اکنون بسیار بیشتر از میزان تولید کنونی است و برنامه است که این واحدها به حداکثر ظرفیت تولید خود برسند.
ظرفیت صنایع دریایی جنوب کشور شکوفا می‌شود
وی گفت: در این زمینه در حوزه تامین مالی تلاش و پیگیری لازم صورت گرفته زیرا با توسعه صنایع دریایی می‌توانیم ظرفیت فعالیت در جنوب کشور بویژه استان‌های بوشهر، خوزستان و هرمزگان را بیش از پیش فعال کنیم.
وزیر صنعت، معدن و تجارت اضافه کرد: باید همه به این باور برسیم که این توانمندی را داریم زیرا توجه به تولید داخلی راهبرد اصلی برای مواجهه و حل مشکلات اصلی کشور مانند بیکاری است.
رحمانی یادآورشد: در این ارتباط با پیگیری انجام شده در جاهایی که تولید داخلی انجام می‌شود، واردات ممنوع است.